|
|
|
|
|
|
|
|
|
|
Cyrano de Bergerac Edmonda Rostanda w Polsce |
|
Polskie adaptacje scenicze Cyrana de Bergerac Edmonda Rostanda Theatre version  - Adaptations scéniques  |
|
Cyrano de Bergerac na scenach polskich teatrów
To jedna z najczęściej grywanych sztuk na świecie, we wszystkich językach i wszystkich możliwych adaptacjach, która wszędzie odnosi sukces.
Thurman Uma: Cyrano pożycza nosa. "Film" 1989 nr 21 s. 24.
 |
 |
Prapremiera: 28 grudnia 1897 roku na scenie teatru Porte-Saint Martin z Constantem Coquelinem starszym w roli tytułowej. (Grał tę rolę aż do śmierci - prawie tysiąc razy). Do drugiej nad ranem publiczność nie chciała opuścić teatru, autora wywoływano niezliczoną ilość razy. Sztuka szła bez przerwy przez okrągły rok. Wydanie książkowe rozeszło się w niespotykanej liczbie 200 tysięcy egzemplarzy. W 1913 roku odbyło się tysięczne przedstawienie. |
 |
Polska prapremiera: Łódź 1898 (prawdopodobnie w grudniu) - tłumaczenie Marii Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego; prawdopodobnie teatr Arkadia lub teatr Victoria |
|
|
16 I 1899 - Lwów | |
 |
24 I 1899 - Lublin - gmach przy ulicy Namiestnikowskiej ; tłumaczenie Marii Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego | |
 |
|
31 I 1899 - Lublin - Teatr Zimowy ; tłumaczenie Marii Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego ; reżyser - Czesław Janowski |
  |
|
6 III (lub
6 IV) 1899 - Łódź - Teatr w Ogrodzie Sellina ;
tłumaczenie Bolesław Londyński ; w roli tytułowej -
Antoni Różański lub Józef Sosnowski Malownicze dekoracje sprowadzone z Berlina przez dyrektora Michała Wołowskiego ; kilkanaście przedstawień; w czasie pierwszego z nich aktorowi odpadł sztuczny nos. |
| |
 |
13 VII 1899 - Warszawa - Teatr Bagatela (zespół łódzki) ; tłumaczenie Bolesław Londyński ; w roli tytułowej - Antoni Różański lub Józef Sosnowski; w roli Roksany - Pankiewiczówna |
  |
|
18 X
1899 - Warszawa - Teatr Letni - potem Teatr Rozmaitości
; tłumaczenie
Marii Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego ;
reżyser - Aleksander Zelwerowicz ; w roli tytułowej
Mieszysław Frenkiel lub Roman Żelazowski 150 statystów; dobre tempo |
 |
 |
25 II 1900 - Lwów - Teatr hr. Skarbka ; tłumaczenie
Jana Kasprowicza ; reżyser - Adolf Walewski ; w roli
tytułowej: Józef
Chmieliński lub Władysław Woleński Przedstawienie powtórzono 24 razy z niesłabnącym powodzeniem- o czym z zachwytem pisze w swoich Bezgrzeszynch latach Kornel Makuszyński |
 |
ok. 1900 - Kraków - zespół lwowski ; tłumaczenie Jana Kasprowicza ; reżyser - Adolf Walewski ; w roli tytułowej: Józef Chmieliński | |
|
21 IV
1901 - Warszawa - Teatr Letni - francuski zespół
Varietes ; reżyser - Jean Dargagon
|
|
 |
|
1903 -
Kraków - w roli tytułowej - Aleksander Zelwerowicz W tym przedstawieniu Jerzy Leszczyński grał rolę Chrystiana.
|
|
21 X
1903 - Warszawa - Teatr Wielki - zespół francuski ;
reżyser - Jean Coquelin (młodszy brat odtwórcy roli
tytułowej w paryskiej prapremierze)
|
|
| |
|
14 I
1905 - Kraków - trupa Pawlikowskiego ; tłumaczenie Marii
Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego ; w roli
tytułowej - Aleksander Zelwerowicz lub Mieczysław
Frenkiel Grono francuskich aktorów; brak konsekwencji w strojach statystów. |
 |
9 IV
1910 - Poznań - Teatr Polski
; tłumaczenie
Jana Kasprowicza
|
|
 |
|
5 IV 1924 - Warszawa - Teatr Polski ; tłumaczenie Marii Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego oraz Witolda Verbno Łaszczyńskiego ; reżyser - Aleksander Zelwerowicz ; w roli tytułowej - Jerzy Leszczyński ; scenografia K. Frycz |
 |
 |
2,3, 31
V i 1 VI 1925 - Rzeszów - Teatr Międzyszkolny "Sokół"
; tłumaczenie
Jana Kasprowicza ; reżyser - dyrektor szkoły Adam
Ruczka II Gimnazjum i Prywatne Seminarium Żeńskie |
 |
|
23 IV 1927 - Kraków - Teatr Miejski im. Słowackiego ; tłumaczenie Marii Konopnickiej i Włodzimierza
Zagórskiego oraz Witolda Verbno Łaszczyńskiego i Jana
Kasprowicza ; reżyser - Józef Sosnowski ; w roli
tytułowej - Zygumnt Nowakowski lub Roman Niewarowicz ponad 30 przedstawień |
 |
|
1926 -
1927 - Lwów - Teatr Lwowski ; reżyser i odtwórca roli
tytułowej - Janusz Strachocki - "lepszy aktor niż
reżyser," z sukcesem wystawił Cyrana
|
 |
|
12 III
1929 Teatr Polski, Poznań - tłumaczenie Marii Konopnickiej i Włodzimierza
Zagórskiego, Cyrano - Władysław Bracki, reżyser -
Karol Borowski
|
 |
|
Około 1930 roku ; Gimnazjum im. Jana Hetmana Zamoyskiego w Lublinie ; ; w roli tytułowej - Józef Łobodowski ; Roksana - Zofia Grassówna |
|
|
7 października 1932 - Teatr Polski w Warszawie ; reżyser - Aleksander Węgierko ; scenografia Wincenty Drabik ; muzyka Jan Maklakiewicz ; tłumaczenie - Konopnicka, Zagórski, Łaszczyński ; w roli tytułowej - Mariusz Maszyński |
 |
15 II
1934 - Toruń ; tłumaczenie Marii Konopnickiej i Włodzimierza
Zagórskiego ; reżyser - N. Bracki ; 18 przedstawień
|
|
 |
|
ok. IV 1938 - Warszawa - Teatr Narodowy ; tłumaczenie Marii
Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego oraz Witolda
Verbno Łaszczyńskiego ; reżyser - Jerzy Leszczyński ;
w roli tytułowej - Jerzy Leszczyński spektakl ten wspomina Maria Dąbrowska |
|
1 X 1938
- Łódź - Teatr Polski przy ulicy Cegielnianej 63 ;
reżyser - Hugon Moryciński
|
|
|
|
11 II
1939 - Lublin - Teatr Miejski
1938/1939 Teatr Wołyński im. Juliusza Słowackiego; reżyseria - Janusz Strachocki, Cyrano - Janusz Strachocki
|
 |
 |
5 i 6 I 1956 - Teatr Polskiego Radia ; tłumaczenie Marii Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego ; w roli tytułowej - Jerzy Leszczyński |
|
|
1958 - Teatr Polskiego Radia ; tłumaczenie Marii Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego oraz Witolda Verbno Łaszczyńskiego ; reżyser - Jerzy Leszczyński ; w roli tytułowej - Jerzy Leszczyński |
 |
|
21 VII 1963 - Łódź - Teatr Nowy ; tłumaczenie - Aleksander Maliszewski na podstawie Marii Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego oraz Jana Kasprowicza ; reżyser - Tadeusz Minc ; w roli tytułowej - Mieczysław Voit lub Zygmunt Malanowski ; 66 przedstawień ; scenografia Stanisława Bąkowskiego |
|
14 II 1964 - Teatr Telewizji ; reżyseria - Tadeusz Minc ; tłumaczenie - Konopnicka, Zagórski ; scenografia - Stanisław Bąkowski | |
 |
|
17 I
1967 - Warszawa - Teatr Ludowy ; tłumaczenie - Joanna
Walter ; reżyser - Jerzy Rakowiecki ; w roli tytułowej
- Stanisław Mikulski ; scenografia - Roman Nowicki i Irena
Nowicka ; muzyka - Augustyn Bloch ; układ pojedynków -
Sławomir Linder 100 przedstawień ; 46 280 widzów
|
 |
10 XI 1967 - Kalisz - Państwowy Teatr im. Bogusławskiego ; tłumaczenie - Joanna Walter ; reżyser
- Andrzej Makarewicz ; w roli tytułowej - Szymon
Pawlicki 21 przedstawień ; 6 493 widzów + w objeździe: 35 przedstawień i 13 204 widzów |
|
 |
|
12 VI 1968 - Kraków - Teatr Rozmaitości (obecnie Bagatela) ; tłumaczenie - Joanna Walter ; reżyser -
Ryszard Smożewski ; w roli tytułowej - Marian Gamski uwspółcześniony; parodia opery i operetki; ciekawe rozwiązania choreograficzne; barwna scenografia ; 39 przedstawień ; 11 056 widzów |
|
|
18 XII 1970 - Katowice - Teatr Telewizji ; tłumaczenie Marii Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego ; reżyseria - Maryna Broniewska ; w roli tytułowej - Mieczysław Voit ; Roksana - Barbara Horawianka |
 |
|
22 VI 1972 - Kutno, Łódź -
Państwowy Teatr Ziemi Łódzkiej ; tłumaczenie - Halina
Szram-Kijowska na podstawie Marii Konopnickiej i Włodzimierza
Zagórskiego oraz Jana Kasprowicza ; reżyser - Jan Perz
; w roli tytułowej - Zbigniew Bielski ; scenografia -
Henri Poulain ; muzyka - Zdzisław Modelski ; układ
pojedynków - Zbigniew Nawrocki w czasie dwóch scen aktorzy znajdowali się pomiędzy widzami ; 23 przedstawienia ; 4 740 widzów |
 |
 |
20 IX
1973 - Jelenia Góra - Teatr Dolnośląski im. Norwida (duża
scena) ; tłumaczenie Joanny Walter; reżyseria - Alina
Obidniak ; w roli tytułowej Robert Talarczyk ;
choreografia - Jan Uryga ; scenografia - Aleksandra Sell-Walter
; muzyka - Stanisław Radwan 6 przedstawień ; 2 660 widzów
|
|
21 - 26 XII 1977 - Teatr Polskiego
Radia ; tłumaczenie
Marii Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego ;
reżyser - Jerzy Leszczyński siedem 30-sto minutowych odcinków |
|
 |
|
24 II
1979 - Warszawa - Teatr Polski
; tłumaczenie
Marii Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego ;
reżyser - August Kowalczyk ; w roli tytułowej -
Krzysztof Chamiec 84 przedstawienia ; 48 302 widzów ; ponad 10 recenzji ; muzyka Tomasza Ochalskiego dyskretnie rysowała nastrój ; podest biegnący przez widownię ; scenografia - Marian Kołodziej ; muzyka Tomasz Ochalski ; układ pojedynków - Sławomir Linder |
|
|
13 VII
1980 - Teatr Polskiego Radia ; tłumaczenie Marii
Konopnickiej i Włodzimierza Zagórskiego ; w roli
tytułowej - Jerzy Leszczyński 90 minut |
 |
 |
23 II 1981 (powtórzony: 1 marca 1981 i 8
marca 1982 oraz 7 VII 1991) - Teatr Telewizji ; tłumaczenie:
Joanny Walter oraz Marii Konopnickiej i Włodzimierza
Zagórskiego ; reżyseria - Krzysztof Zaleski , reż. TV:
Joanna Wiśniewska ; w roli tytułowej - Piotr
Fronczewski 108 minut |
|
|
23 listopada 1994 - Teatr Dramatyczny im. Jerzego
Szaniawskiego w Wałbrzychu reżyser- Wowo Bielicki ; Rafał Walentowicz w roli tytułowej |
  |
 |
3 XI 1996 - Białystok - Teatr Lalek ; tłumaczenie - Józef Waczków ; reżyser - Marian Pecko ; w roli tytułowej - Ryszard Doliński |
 |
 |
21- 28 III 1999 - Zabrze - Sleskie Divadlo w Opavie |
 |
|
13 XI 1999 - Warszawa - Teatr Ateneum ; tłumaczenie - Joanna
Walter, Maria Konopnicka i Władysław Zagórski ; reżyser -
Krzysztof Zaleski ; w roli tytułowej - Piotr
Fronczewski spektakl osadzony we współczesnych realiach, bez charakterystycznego nosa |
|
 |
27
II 2001 - 28 II 2001 o 19.00 - Szczecin - Teatr Ateneum im. Jaracza -
Scena Duża Słynna komedia bohaterska Edmonda Rostanda w nowej interpretacji. Śmiech, żart i drwina są tylko kanwą porywającej opowieści o miłości i honorze. |
|
 |
29 III i 3 V 2003 Dramat w Teatrze Wyobraźni - Program Drugi Polskiego Radia ; przekład Maria Konopnicka, Władysław Zagórski i Janna Walter, adaptacja i reżyseria Krzysztof Zalewski ; w roli tytułowej - Krzysztof Gosztyła |
 |
 |
6 XI 2006 - Wrocław - Teatr PWST; reżyser - Wojciech Kościelniak; w roli tytułowej Jarosław Czarnecki ; tłumaczenie - Maria Konopnicka i Władysław Zagórski |
 |
|
7 XI 2008 - Sosnowiec - Teatr Zagłębia ; Dariusz Wiktorowicz na motywach dramatu Edmonda Rostanda ; reżyseria: Dariusz Wiktorowicz ; opieka artystyczna: Grzegorz Kempinsky ; scenografia: Pavel Hubicka ; w roli tytułowej Grzegorz Kwas |
 |
 |
17 I 2009 - Legnica - Teatr im. Heleny
Modrzejewskiej;
reżyser - Leszek Bzdyl, Krzysztof Kopka; tłumaczenie - Joanna Walter i Janusz
Margański;
scenografia: Małgorzata Bulanda; muzyka: Bartek
Straburzyński premiera: 17 stycznia 2009 r. na Dużej Scenie Teatru. |
 |
 |
28 V 2011 - Scena Polska
Czeski Cieszyn reżyseria: Bogdan Kokotek, w roli tytułowej: Tomasz Kłaptowicz tł. Joanna Walter premiera: 17 stycznia 2009 r. na |
 |
 |
7 marca 2020 - Teatr
Polski w Bielsku-Białej przekład - Joanna Walter ; reżyseria - Paweł Aigner ; w tytułowej roli - Michał Czaderna |
Zobacz teź: Wojciech Karpiński: Triumf "Cyrana de Bergerac" i epilog "Orlątka" "Zeszyty Literackie" 1998 nr 3 (63) s. 24- 27.
Ciekawostka:
Jerzy
Leszczyński - - brał udział w siedmiu różnych inscenizacjach
Cyrana - raz grał Chrystiana de Neuvilette, 3 razy
reżyserował, 5 razy odtwarzał główną rolę. Za rolę
Cyrana Jerzy Leszczyński otrzymał francuską Legię Honorową.
Słowa ambasadora Francji, pana Laroche:
- Panie Leszczyński, czy mogę oddać większą pochwałę pańskiemu talentowi, jeśli powiem, ja, Francuz - a wiadomo panu, jak wielkimi jesteśmy szowinistami - iż gra pańska, jego humor oraz lekkość i finezja iście paryska przypomina mi najlepsze wzory francuskich aktorów. Ale nie tylko te walory posiada pan w swym świetnym talencie. Umijętność w "braniu się" do kobiet, te wszystkie sztuczki i niuanse w czarowaniu swych partnerek, te tysiące sposobów i sposobików, którymi mota pan swe ofiary. [...] Rzeczypospolita Francuska postanowiła nagrodzić go krzyżem kawalerskim Legii Honorowej, co niniejszym czynię z wielką i niekłamaną przyjemnością!
Jerzy Leszczyński: Z pamiętnika aktora. Warszawa: Czytelnik, 1958. s. 238-239.
Cyrano de Bergerac Edmonda Rostanda w Polsce |
http://www.bsip.miastorybnik.pl/Cyrano
gabriela.bonk@gmail.com
Gabriela Bonk
