Jerzy Klistała: Martyrologium mieszkańców Ziemi Rybnickiej, Wodzisławia Śl., Żor, Raciborza w latach 1939-1945 Słownik Biograficzny - nazwiska na litery: T - U - V Kontakt z Autorem: jerzy2212@interia.pl

TCHÓRZ ZOFIA,
Więźniarka w KL Auschwitz nr 31857.
Urodzona 2.04.1922 r. w Wodzisławiu Śl., córka Andrzeja i Marii, mieszkanka Wodzisławia Śl. Po aresztowaniu przetransportowana do KL Auschwitz, zarejestrowana w obozowej ewidencji dnia 30.01.1943 r. jako więźniarka nr 31857. Zginęła w tym obozie 5.05.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 19454/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 8:20, określenie przyczyny zgonu to "Angina phlegmonosa" (angina ropna).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 527; PMA-B "Księga zgonów", t. 13, s. 1426, nr id. 54421.

TECLER-JABŁOŃSKA KATARZYNA,
Więźniarka więzienia w Rybniku.
Urodzona 6.03.1913 r. w Gliwicach, córka Hermana i Marii z d. Hober, mieszkanka Rybnika. Od lipca 1936 r. do wybuchu wojny, pracowała w Starostwie Rybnickim. W kwietniu 1940 r. wraz z mężem, zaangażowała się w działalność w organizacji konspiracyjnej ZWZ - zaprzysiężona została 6.06.1941 r. Wykonywała funkcję łączniczki. Aresztowana przez gestapo wraz z mężem i córeczką w nocy z 11 na 12.02.1943 r. przetrzymywana była wraz z dzieckiem przez siedem dni na gestapo (dziecko chorowało w tym czasie na dyfteryt).
Po wypuszczeniu na wolność, musiała się zgłaszać codziennie na gestapo z jednoczesnym zakazem wyjeżdżania poza Rybnik. W roku 1945 r. po wyzwoleniu Śląska, pracowała w Starostwie Rybnickim z siedzibą w Knurowie, a następnie w Powiatowej Radzie Narodowej w Rybniku. Poza pracą zawodową zaangażowana w organizacjach społeczno-politycznych: ZBoWiD, LOK, Liga Kobiet i Powiatowej Rady Kobiecej w Rybniku. Odznaczona w 1973 r. Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarła 11.02.1997 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 69.

TECLER RYSZARD,
Więzień w KL Auschwitz nr 111921, w KL Majdanek nr 18121.
Urodzony 22.03.1910 r. syn Franciszka i Anny, mieszkaniec Rybnika. Jako młody chłopak aktywnie działał w Towarzystwie Gimnastycznym "Sokół". W 1928 r. ochotniczo wstąpił do wojska - z przydziałem do Marynarki Wojennej w Pińsku. Tam służył przez dłuższy czas jako rocznik nadterminowy. Z wojska wrócił w 1935 r. i podjął pracę w hucie "Silesia" w Rybniku. Brał udział w kampanii wrześniowej i dostał się do niewoli. Po powrocie z niewoli, w listopadzie 1939 r. skierowany został przez Urząd Pracy - Arbeitsamt, do przymusowej pracy w fabryce w Łabędach.
Z chwilą powołania do życia organizacji konspiracyjnej ZWZ natychmiast zaangażował się w pracę dla tej organizacji. Aresztowany w nocy z 11 na 12.02.1943 r., przekazany został do KL Auschwitz. Po przesłuchaniu, skazany na pobyt w obozie i otrzymał nr więźnia 111921. Po kilku dniach 1.04.1943 r. przekazano go do KL Majdanek i tam zarejestrowano jako nr 18121. Zginął w tym obozie 1.07.1943 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 180; Relacja Józefa Sobika, jego pamiętnik i wykazy członków ZWZ; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

TEKLA AGNIESZKA,
Więźniarka w KL Auschwitz nr 50700.
Urodzona w 1873 r. w miejscowości Mokre Śl., mieszkanka Pniówka k.Jastrzębia pow. rybnicki. Aresztowana wraz z mężem (było to jej drugie małżeństwo - z pierwszego nosiła nazwisko Kolan) oraz z synami i synową, przekazana była do KL Auschwitz gdzie zarejestrowana została 30.07.1943 r. jako więźniarka nr 50700. Zmarła na tyfus 23.08.1943 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 572; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Marii Nowak z d. Tekla), skor. 5.

TEKLA BERNARD,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz.
Urodzony 13.05.1912 r., mieszkaniec Pniówka k.Jastrzębia pow. rybnicki. Przed wojną zawodowy podoficer Wojska Polskiego służący w kawalerii zmotoryzowanej w Łańcucie. Brał udział w kampanii wrześniowej. Zdołał ujść na Węgry, następnie przedostał się do Francji gdzie walczył w 1940 r. w oddziałach polskich u boku Francuzów. Dostał się do niewoli niemieckiej z której zwolniony został w 1942 r. Po powrocie do domu, Arbeitsamt skierował go do robót leśnych w pawłowickich lasach - w majątku niemieckiego barona von Reizensteina. Jednocześnie, zaangażował się w działalność konspiracyjną w ZWZ/AK. Podejrzany o działalność w ruchu oporu, został aresztowany (wraz z pozostałą rodziną aresztowaną tego samego dnia) i odwieziony do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach. Po sześciotygodniowym śledztwie, cała rodzina przekazana była do KL Auschwitz. Bernard został skazany przez sąd doraźny 2.09.1943 r. na karę śmierci i wyrok ten wykonano tego samego dnia - rozstrzelany pod "Ścianą Śmierci".
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 694; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Marii Nowak z d. Tekla), skor. 5.

TEKLA PAWEŁ (ojciec),
Więzień w KL Auschwitz nr 132137, w KL Buchenwald, w KL Dachau.
Urodzony 7.02.1877 r. w Golasowicach k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, mieszkaniec Pniówka k.Jastrzębia pow. rybnicki. Był rolnikiem, poza tym przez trzydzieści lat był sołtysem w Pniówku. Jako starszy wiekiem wspierał powstańców doświadczeniem organizacyjnym. Był działaczem plebiscytowym. Po podziale Górnego Śląska w 1922 r. organizował polskie szkolnictwo w miejscowości Bzie, powoływał do życia polskie organizacje społeczne, był członkiem Związku Ochrony Kresów Zachodnich. 25.06.1943 r. aresztowano: Pawła (ojca), jego żonę Agnieszkę, Pawła (syna) i jego żonę Martę oraz syna Bernarda. Paweł (ojciec) z więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach, przekazany został 30.07.1943 r. do KL Auschwitz. i zarejestrowany jako więzień nr 132137. Następnie, 24.06.1944 r. przeniesiony był do KL Buchenwald, a w październiku 1944 r. przekazano go do KL Dachau. Mimo potwornych warunków jakie panowały w obozach, przeżył i odzyskał wolność 29.04.1945 r. Do domu wrócił w lipcu 1945 r. Zmarł 1960 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Marii Nowak z d. Tekla), skor. 5.

TEKLA PAWEŁ (syn),
Więzień w KL Auschwitz nr 136258, KL Ravensbrück.
Urodzony 3.05.1911 r. syn Pawła i Agnieszki, mieszkaniec Pniówka k.Jastrzębia pow. rybnicki. Po aresztowaniu wraz z rodziną przekazany został do KL Auschwitz i tam zarejestrowany 9.08.1943 r. jako więzień nr 136258. Zobaczył się z bratem Bernardem w obozie, gdy ten skatowany leżał w bloku, a Paweł został tam posłany do naprawy dachu. 24.08.1944 r. przekazany do KL Ravensbrück. Mimo cieżkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i odzyskał wolność w maju 1945 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 377; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Marii Nowak z d. Tekla), skor. 5.

TEKLA MARTA z d. BARCHAŃSKA,
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona 24.10.1913 r. w Pniówku k.Jastrzębia pow. rybnicki, córka Franciszka i Ludwiny z d. Sobczyk, mieszkanka Pniówka, żona Pawła (syna). Aresztowana wraz z całą rodziną Teklów i przekazana do KL Auschwitz gdzie zmarła na tyfus 7.12.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 33564/1943 potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 8:40, określenie przyczyny zgonu to Bauchfellentzündung (zapalenie otrzewnej).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 1164; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Marii Nowak z d. Tekla), skor. 5; PMA-B "Księga zgonów", t. 23, s. 562, nr id. 63837.

TERPIŁOWSKI EUGENIUSZ,
Więzień więzienia w Katowicach.
Mieszkaniec Brzezia k.Raciborza. Aresztowany w pierwszym okresie okupacji hitlerowskiej z podejrzeniem o przynależność do ruchu oporu. Przekazany do więzienia w Katowicach, został zgilotynowany.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

TESLER MARIA,
Więźniarka obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkanka Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki. Aresztowana wraz z mężem Michałem w drugiej połowie 1942 r. i osadzona w obozie przejściowym Polenlager nr 56 w Lyskach. Brak innych informacji o losach tej więźniarki.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

TESLER MICHAŁ,
Więzień obozu przejściowego w Lyskach
Mieszkaniec Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki. Aresztowany wraz z żoną Marią w drugiej połowie 1942 r. i osadzony w obozie przejściowym Polenlager nr 56 w Lyskach. Brak innych informacji o losach tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

THIEBERGER EDMUND,
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki, uczeń żorskiego gimnazjum. Wraz z rodziną aresztowany początkiem 1944 r. i przewieziony do KL Auschwitz. Zginął w tym obozie wraz z matką (ojciec i siostra Herta przeżyli obóz).
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

TKOCZ ALFRED pseud. Gruszka,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 27.05.1914 r. w Chwałowicach k.Rybnika, syn Jana i Marii z d. Zniszczoł. Harcerz IX Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki w Chwałowicach. Drużynowy kręgu starszoharcerskiego. Uczeń Seminarium Nauczycielskiego w Pszczynie. W 1939 r. ochotnik Wojska Polskiego i uczestnik kampanii wrześniowej. Podczas okupacji hitlerowskiej współorganizator Szarych Szeregów, POP, żołnierz organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. W stopniu kapitana pełnił funkcję zastępcy dowódcy kompanii AK w rejonie rybnickim.
Aresztowany 9.02.1944 r., więziony był w KL Auschwitz. Następnie, wywieziony na roboty podziemne w Bremen (na terenie Niemiec), zginął w niewyjaśnionych okolicznościach.
Bibliografia: "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 roku", Katowice 1986, s. 240, 244, 245; M. Brzost "Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej", Katowice 1995, s. 51; L. Musiolika "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 181; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 179-186, 308; A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", Katowice 1958 s. 23; "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r., s. 7; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 264, 272, 276; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

TKOCZ ALOJZY,
Więzień w KL Auschwitz, w KL Gross-Rosen, w KL Mauthausen-Gusen 58490, 105182.
Urodzony 12.08.1910 r. w Chwałowicach k. Rybnika, syn Jana i Marii z d. Zniszczoł. Pracownik kopalni "Chwałowice". Harcerz IX Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki w Chwałowicach. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r. Od początku okupacji hitlerowskiej działał w Szarych Szeregach, POW, był żołnierzem organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowany przez gestapo 25.06.1943 r., zwolniony, i ponownie aresztowany 13.07.1944 r. Przewieziony wpierw do KL Auschwitz i zaraz do KL Gross-Rosen, następnie do KL Mauthausen-Gusen gdzie zarejestrowany został jako więzień nr 58490, 105182. Zginął dnia 23.04.1945 r.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 179-186, 308; "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 roku", Katowice 1986, s. 240; A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", Katowice 1958 s. 23; "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r., s. 7; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 259, 264, 272; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 181; W zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

TKOCZ ANNA z d. STEFEK,
Więźniarka więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 27673.
Urodzona 23.07.1919 r. w Dąbrowie k.Karwiny, córka Henryka i Anny z d. Poczesny, mieszkanka Chwałowic k.Rybnika - żona Alfreda Tkocza. Harcerka - przyboczna Drużyny Harcerek im. Królowej Jadwigi w Chwałowicach. Uczestniczka pogotowia harcerek w 1939 r. Z nastaniem okupacji hitlerowskiej członkini Szarych Szeregów, POP i ZWZ. Była łączniczką, kolporterką i współautorką pisma konspiracyjnego "Zryw". Po aresztowaniu cioci Stefanii Stefek musiała się ukrywać. Wpadła jednak w ręce gestapo 10.04.1942 r. i wpierw przetrzymywana była w wiezieniu cieszyńskim, a następnie przewieziona do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach. Po śledztwie przetransportowano ją 18.12.1942 r. do KL Auschwitz gdzie po zarejestrowaniu otrzymała numer więźniarki 27673. Wyrokiem policyjnego sądu doraźnego w dniu 22.10.1943 r., skazana została na śmierć, wyrok ten wykonany był 25.10.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 30857/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 10:45, określenie przyczyny zgonu to "Tuberkulose" (gruźlica).
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 168; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 512, 697; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, s. 41, 43, 46; L. Musiolik "Śląscy patroni rybnickich ulic", 1994 r. s. 44; PMA-B "Księga zgonów", t. 21, s. 833, nr id. 61242; Zbiory J. Delowicza(42, 71 s. 184, poz. 451, 319, inf. Henryka Stefka - brata).

TKOCZ JADWIGA,
Wieźniarka w KL Ravensbrück.
Urodzona 9.10.1922 r. w Chwałowicach k.Rybnika, córka Jana i Marii z d. Zniszczoł. Harcerka Drużyny Harcerskiej w Chwałowicach. Od początku okupacji wraz z całą rodziną zaangażowana w działalność konspiracyjną w podziemnej pracy harcerskiej, łączniczka, kolporterka prasy podziemnej ZWZ/AK. Aresztowana z rodziną 13.07.1943 wywieziona do Ravensbrück. Zginęła w tym obozie 13.01.1945 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 181; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 179-186, 308; "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947, s. 7; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Śląsk" Katowice 1970, s. 264; Zbiory J. Delowicza.

TKOCZ JAN (ojciec),
Więzień w KL Auschwitz, w KL Gross-Rosen, w KL Mauthausen nr 58487 i nr P/105183.
Urodzony 29.08.1886 w Chwałowicach k.Rybnika. Pracownik kopalni "Chwałowice", członek POW Górnego Śląska, uczestniczył w powstaniach śląskich. Działacz ruchu oporu w POP, żołnierz organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowany 13.07.1944 r. i wysłany w dniu 14.09.1944 r. do KL Auschwitz, po kilku dniach do KL Gross-Rosen. Następnie, 18.09.1944 przetransportowany do KL Mauthausen gdzie otrzymał nr 58487 i P/105183. Zginął w tym ostatnim obozie 28.02.1945 r.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 179-186; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 181; "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r., s. 7; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 264.

TKOCZ JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 7.02.1889 r. w Gotartowicach k. Rybnika, syn Franciszka i Leopoldyny, mieszkaniec Gortatowic. Po aresztowaniu przetransportowany do KL Auschwitz. Zginął 7.08.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 21571/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 11:32, określenie przyczyny zgonu to "plötzlicher Herztod" (nagły zawał serca).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 656; L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; PMA-B "Księga zgonów", t. 15, s. 569, nr id. 20011.

TKOCZ KLARA pseud. Paula,
Więźniarka w KL Auschwitz-Birkenau, w KL Ravensbrück.
Urodzona 24.09.1918 r.w Chwałowicach k.Rybnika, córka Jana i Marii z d. Zniszczoł. Mieszkanka Chwałowic. Harcerka Drużyny Harcerek im. Królowej Jadwigi w Chwałowicach. W czasie okupacji hitlerowskiej razem z braćmi i siostrą Jadwigą działała w Szarych Szeregach, POP, była żołnierzem organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowana w lipcu 1944 r., przekazana została w KL Auschwitz-Birkenau, skąd przeniesiono ją do KL Ravensbrück. Doczekała się wyzwolenia w 1945 r. przez wojska alianckie. Wysłana przez Międzynarodowy Czerwony Krzyż na rekonwalescencję do Szwecji, osiedliła się tam na stałe i założyła rodzinę. Zmarła 23.01.1996 r. - pochowana w Fritzaf.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 179-186, 308; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 181; "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r., s. 7; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 264; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

TKOCZ MARIA z d. ZNISZCZOŁ,
Więźniarka w KL Ravensbrück.
Urodzona 21.03.1888 r. w Jankowicach k.Rybnika, zamieszkała w Chwałowicach k.Rybnika. Matka ośmiorga dzieci, z których w okresie okupacji hitlerowskiej aż pięcioro zostało aresztowanych i osadzonych w obozach. Do 1939 r. działaczka społeczna w Towarzystwie Polek, Towarzystwie Czytelni Ludowych (TCL) i Kole Przyjaciół Harcerstwa. Od początku okupacji cała rodzina zaangażowana była w działalność organizacji konspiracyjnej Siła Zwycięstwu Polski - ZWZ/AK. W domu Tkoczów znajdował się bunkier, gdzie drukowano tajne pismo "Zryw", dokonywano nasłuchu radiowego, ukrywano bibliotekę TCL, ukrywano partyzantów.
Aresztowana 13.07.1944 r. wywieziona z rodziną, dostała się do obozu KL Ravensbrück gdzie zmarła 3.02.1945 r. Z dziesięcioosobowej rodziny, wojnę przeżyły tylko cztery najmłodsze dzieci.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 181; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 179-186; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, s. 39, 42, 44, 45, 49; Zbiory J. Delowicza.

TKOCZ RYSZARD,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 18.07.1916 r. w Chwałowicach k.Rybnika, syn Jana i Marii z d. Zniszczoł. Harcerz IX Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki w Chwałowicach. Ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego, w 1939 r. uczestniczył w kampanii wrześniowej w stopniu sierżanta. W czasie okupacji hitlerowskiej, działał aktywnie w Szarych Szeregach, POP, był żołnierzem organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. W działalności konspiracyjnej współredagował (z pozostałym rodzeństwem) podziemne pismo "Zryw". Dowódca plutonu AK w Chwałowicach.
Aresztowany przez gestapo w lipcu 1944 r., przekazany został do KL Auschwitz i tam 18.09.1944 r. na posiedzeniu sądu doraźnego skazany na karę śmierci, którą wykonano w tymże roku - został powieszony w publicznej egzekucji w Tychach.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 179-186, 308; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 182; "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 roku", Katowice 1986, s. 240; A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", Katowice 1958 s. 23; "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r., s. 7; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 264, 272; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 711; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, s. 40, 43-45, 50, 52; W zachowanych dokumentach z KL Auschwitz nie figuruje.

TKOCZ WIKTOR,
Więzień w KL Auschwitz nr 1090.
Urodzony 11.04.1911 w Jankowicach k.Rybnika. Aresztowany został w Rybniku 1.04.1940 r. za " ... antyniemiecką postawę..." i do czerwca 1940 r. był przetrzymywany w więzieniu w Rybniku. Następnie, 22.06.1940 r. przetransportowany został do KL Auschwitz i tam zarejestrowany w obozowej ewidencji jako więzień nr 1090. Przeżył w obozie do końca jego funkcjonowania. W styczniu 1945 r. jako uczestnik marszu ewakuacyjnego więźniów z Oświęcimia, zbiegł w okolicach między Zwonowicami i Suminą w pobliżu Rybnika, tam ukrywał się aż do wkroczenia Armii Czerwonej w marcu 1945 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 27.

TOMALA HERMAN,
Więzień więzienia w Rybniku.
Mieszkaniec Niedobczyc k.Rybnika. Aresztowany - wydany gestapowcom przez własną żonę, za przynależność do organizacji konspiracyjnej. Więziony w więzieniu w Rybniku, został zastrzelony przez eskortujących go gestapowców, gdy próbował ucieczki podczas transportu do obozu koncentracyjnego.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

TOMALA HUBERT,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 23.09.1898 r. syn Józefa i Marii z d. Gunia, mieszkaniec Niedobczyc k.Rybnika. Po aresztowaniu przekazany do KL Auschwitz gdzie zginął 16.05.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 20254/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 10:00, określenie przyczyny zgonu to "Herz-und Kreislaufschwäche" (niewydolność serca i układu krążenia).
Bibliografia: PM KL Auschwitz-Birkenau "Księga zgonów", t. 14, s. 768, nr id. 55216; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

TOMALA JAN kś.,
Więziony kilkakrotnie przez gestapo.
Urodzony 26.01.1894 r. w Żorach pow. rybnicki, syn Franciszka i Marii z d. Sommerling (Sommerlik?). Uczęszczał do gimnazjum w Pszczynie oraz w Gliwicach, z którego w 1910 r. został wydalony za propolską działalność. W wyniku protestu posłów Koła Polskiego w Reichstagu, został przyjęty do gimnazjum w Żaganiu. Ukończył je maturą w 1914 r. i rozpoczął studia teologiczne na Uniwersytecie Wrocławskim, gdzie był prezesem Kółka Polskiego i Koła Akademików Polskich w konwikcie teologii. Z uwagi na wybuch pierwszej wojny światowej przerwał studia i powołany został do wojska niemieckiego. Służył w oddziałach samarytańskich. W 1918 r. został ranny w głowę. Uczestniczył w plebiscycie górnośląskim. Święcenia kapłańskie otrzymał w 1921 r. we Wrocławiu. Pracę duszpasterską podjął w Kościele Mariackim w Berlinie. Od 1923 r. był wikarym w kościele św. Jadwigi w Królewskiej Hucie (Chorzowie), Łaziskach Średnich i Niedobczycach. W latach 1923-1926 był także katechetą w gimnazjach państwowych w Królewskiej Hucie, a od 1926 do 1932 r. w Mikołowie. W latach 1923-1928 pełnił funkcję generalnego sekretarza, był współtwórcą prężnego centrum SMP na terenie Królewskiej Huty. W 1930 r. był kościelnym wizytatorem szkół powszechnych w parafii Orzesze, organizator katolickiego ruchu młodzieżowego i sportowego na terenie województwa śląskiego. W 1930 r. w okręgu mikołowskim był jednocześnie jego opiekunem Związku Stowarzyszeń Młodzieży Polskiej Męskiej, a także Związku Młodzieży Polskiej Żeńskiej. W latach 1929-1935 odbył studia specjalistyczne na Uniwersytecie Jana Kazimierza we Lwowie, kończąc je w 1937 r. doktoratem. Z nastaniem okupacji dwukrotnie aresztowany przez gestapo. Pierwszy raz dnia 2.09.1939 r. uwięziony w Łaziskach Górnych i następnego dnia uwolniony. Ponownie aresztowany 6.11.1939 r. - zwolniony kilkanaście dni później. Zgodnie z jego relacjami trzykrotnie stawał przed plutonem egzekucyjnym; uchodził jednak z życiem. Po zwolnieniu z więzienia skierowany został do parafii w Biertułtowach. W 1955 r. ustanowiony został proboszczem parafii w Niedobczycach (do przejścia na emeryturę w 1970 r.). Zmarł 27.02.1973 r. w Niedobczycach. Odznaczony papieskim orderem "Pro Ecclesiaet Pontyfice".
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

TOMALA JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz nr 24598.
Urodzony 25.02.1908 r. w Jedłowniku k.Wodzisławia Śl. Po aresztowaniu, przetransportowany do KL Auschwitz gdzie zarejestrowany był 15.12.1941 r. jako więzień nr 24598. Następnie, zmieniono mu kategorię "kary" i zakwalifikowany został jako więzień wychowawczy "Erziehungshäftling" nr E-811. Zwolniony z obozu 18.02.1942 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 761.

TOMAN JÓZEF,
Więzień więzienia w Wodzisławiu, w Rybniku, w KL Dachau.
Urodzony 8.11.1891 r. w Marklowicach k.Radlina pow. rybnicki, mieszkaniec Marklowic, górnik - pracował w kop. "Rymer" w Niedobczycach. Był członkiem POW Górnego Śląska, uczestnik drugiego i trzeciego powstania śląskiego, działacz społeczny w Marklowicach. Na początku okupacji hitlerowskiej nadal pracował w kop. "Rymer". 14.11.1939 r. otrzymał wezwanie by zgłosić się w komendzie policji w Marklowicach, a gdy tam się udał, aresztowano go i przebywał trzy dni w więzieniu w Wodzisławiu. Następnie, przez kilka dni przebywał w więzieniu w Rybniku. Latem 1940 r. przekazany został do KL Dachau. W obozie zachorował na dur brzuszny, więc współwięźniowie próbowali go leczyć własnymi sposobami zielarskimi. Niestety, lekartwa te okazały się mało skuteczne i zmarł. Według przysłanego żonie aktu zgonu, zmarł w KL Dachau 17.02.1942 r. o godz. 23:00.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją córki Klary Maciończyk z d. Toman), skor. 4.

TOMAS EMANUEL,
Więzień w KL Dachau.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Dachau. Mimo potwornych warunków jakie panowały w obozie, przeżył i odzyskał wolność 29.04.1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

TOMASZEWSKI PAWEŁ,
Więzień więzienia w Niemczech.
Mieszkaniec Orzepowic k. Rybnika. Członek POW Górnego Śląska, powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej przekazany do więzienia w Niemczech. Zginął tam w niewyjaśnionych okolicznościach.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, 183.

TOMECKI LUDWIK,
Więzień w KL Dachau.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Członek POW Górnego Śląska, powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany 4.04.1940 r. i osadzony w KL Dachau. Zwolniony z obozu 7.10.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

TOMICZEK STANISŁAW,
Więzień więzienia Montelupich w Krakowie, w KL Auschwitz.
Urodzony 9.07.1902 r. Profesor, był przez jakiś czas mieszkańcem Rybnika, nauczycielem gimnazjum w Rybniku i Cieszynie. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r. W latach okupacji hitlerowskiej osiedlił się w Krakowie. Tam został aresztowany 31.01.1941 r., i więziony wpierw na Montelupich, a stamtąd wysłany do KL Auschwitz gdzie zginął 27.07.1941 r. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 110; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s.183; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

TUMUŁKA JÓZEF,
Więzień więzienia w Lublinie.
Urodzony 11.12.1899 r. w Ligocie Książęcej pow. raciborski, mieszkaniec Wodzisławia Śl. Po ukończeniu szkoły powszechnej, jedynie on z niezamożnej rodziny (była trójka dzieci) uczęszczał do niemieckiego Gimnazjum w Paczkowie. Jako student był częstym gościem "kuźni polskości" jaką było Towarzystwo "Strzecha" w Raciborzu. Na zebraniu "Strzechy" przystąpił do POW Górnego Śląska i objął dowództwo wojskowe jednego z czterech okręgów POW. W 1919 r. zdał maturę. Brał udział w akcji plebiscytowej - w Komisariacie Plebiscytowym w Raciborzu, a następnie w trzecim powstaniu w 5 pp rybnickim. Po powstaniu i ustaleniu granicy między Polską, a Niemcami na Górnym Śląsku, nie mógł już powrócić do rodzinnego domu. Rozpoczął studia na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie, a od 1923 r. w Poznaniu uzyskując w 1926 r. dyplom lekarza. Krótko był lekarzem w Katowicach a następnie w Rybniku. Od 1929 r. był dyrektorem szpitala w Wodzisławiu Śl. W sierpniu 1939 r. wywiózł żonę z dziećmi do Krakowa, a sam ewakuował się na wschód. Wrócił pod koniec października do Wodzisławia i nie dostając pracy, musiał się trzy razy dziennie meldować na policji. Był wpisany jeszcze przed wybuchem wojny (w 1939 r.) do "księgi gończej" Sonderfahndungsbuch Polen (strona zarejestrowania 169T), czyli przewidziany przez hitlerowców do "likwidacji w pierwszej kolejności". Leczył ludzi prywatnie ale ponieważ jego pacjentami przeważnie byli Polakami - pozbawieni wszelkich praw i bez dochodów, nie otrzymywał wynagrodzenia za wykonywane usługi lekarskie. W październiku 1940 r. został wysiedlony z Wodzisławia. Wywieziono go wraz z rodziną wpierw do Żywca, a po kilku dniach do obozu wysiedleńców do Łodzi gdzie przebywali przez około sześć tygodni. Na początku grudnia 1940 r. wywieziono go do Guberni - do Żyrzyny, gdzie leczył nielegalnie członków organizacji konspiracyjnych. Dnia 25.01.1944 r. został aresztowany za udzielanie pomocy lekarskiej partyzantom. Osadzono go w więzieniu w Lublinie i tam doczekał się wyzwolenia. Wrócił 30.01.1946 r. do szpitala w Wodzisławiu - obejmując stanowisko dyrektora szpitala. Zmarł w 1966 r. W czerwcu 1975 r. odbyła się uroczystość nadania szpitalowi w Wodzisławiu imienia dr Józefa Tumułki, a na tablicy z zarysem popiersia widnieje między innymi uwaga: "Dyrektor tego szpitala 1929-1966, gorący patriota, ceniony obywatel, ofiarny lekarz".
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją syn dr Mieczysław Tumułka, Jadwiga Sabela, dr. Józef Musioł w książce "Ludzie tej ziemi"), skor. 6.

TWARDZIK RAFAŁ,
Więzień więzienia we Wrocławiu, w KL Gross-Rosen, w KL Oranienburg nr 59666.
Urodzony 24.10.1907 r. w Bottrop - Westfalia. Po pierwszej wojnie światowej, rodzice powrócili z Westfalii do Polski (gdzie zawędrowali "za pracą") i zamieszkali w Radlinie-Obszary pow. rybnicki. Rafał zaczął pracować jako laborant w koksowni w Radlinie. W 1936 r. ożenił się z Gertrudą z d. Hawel z Pszowa. Do końca września 1939 r. nadal pracował na stanowisku laboranta. Od 1.10.1939 r. został zwolniony z pracy, a z Arbeitsamtu otrzymał skierowanie do pracy przymusowej we Wrocławiu. Gdy jednak po jakimś czasie przyjechał na urlop, zaangażował się w działalność organizacji konspiracyjnej Polska Organizacja Podziemna. Po powrocie do Wrocławia, 5.06.1942 r. został aresztowany. Podczas rewizji (we Wrocławiu) gestapowcy znaleźli u niego dokumentację dotyczącą produkcji broni i plany o znaczeniu wojskowym. W więzieniu śledczym we Wrocławiu przesiedział około pół roku, następnie został przekazany do KL Gross-Rosen, a następnie do KL Oranienburg gdzie był zarejestrowany jako więzień nr 59666. Zginął w tym obozie 5.03.1943 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (w oparciu o relację Gertrudy Twardzik, informacja z artykułu "Panorama Północy" z 21.11.1971 r.), skor. 2; Informacja Stanisława Sachsa z Radlina.

TYSKI FELIKS - HERBU "ŻEGOTA",
Więzień obozu przejściowego w Lyskach.
Urodzony 14.01.1882 r. w Sochaczewie pow. sandomierski, mieszkaniec Rybnika. Inżynier geodeta. Działacz społeczny, prezes Polskiego Towarzystwa Tatrzańskiego w Rybniku, Ligi Morskiej i Kolonialnej, członek Związku literatów Polskich. Aresztowany w drugiej połowie 1942 r. i osadzony w obozie przejściowym Polenlager nr 56 w Lyskach gdzie przetrzymywany był do zakończenia okupacji. Po wyzwoleniu ponownie zajął się pracą społeczną na terenie Rybnika. Zmarł 8.03.1967 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 184; Zbiory J. Delowicza.

TYTKO STANISŁAW,
Więzień więzienia w Graz, w KL Dachau.
Urodzony 29.03.1918 r. w Pszowie pow. rybnicki, syn Józefa i Pauliny z d. Susztoń, mieszkaniec Pszowa. Po ukończeniu szkoły powszechnej, uczęszczał do gimnazjum w Rybniku, kończąc je w maju 1939 r. Jako uczeń gimnazjalny pracował w Związku Harcerstwa Polskiego i w Kole Szybowcowym przy Lidze Obrony Przeciwlotniczej w Rybniku, a później prowadził kurs modelarstwa dla młodzieży górniczej przy kop. "Anna" w Pszowie. Wybuch drugiej wojny światowej zastał go w Warszawie. Od 2.09.1939 r. brał udział w kopaniu rowów przeciwczołgowych, w budowie barykad i uczestniczył w obronie stolicy. 16.09.1939 r. opuścił Warszawę i udał się na północny wschód docierając do Chełma. Tam został zatrzymany przez wojsko niemieckie i przekazany do obozu jenieckiego. W marszu do owego obozu zbiegł i podróżując pociągami towarowymi dostał się 10.10.1939 r. do Pszowa. Niemal natychmiast zaangażował się w działalność organizacji konspiracyjnej Polska Organizacja Powstańcza. Planował by z okupowanej Polski przedostać się do Francji. Pojechał na początku 1940 r. do Austrii, a stamtąd poprzez Jugosławię chciał dostać się do upragnionego celu. Na granicy austriacko-jugosłowiańskiej został jednak zatrzymany przez żandarmerię i odstawiony do więzienia w Graz. Po sześciu miesiącach 30.08.1940 r. przesłany został na dożywotni pobyt do KL Dachau, gdzie przebywał do końca wojny. Wszelkie starania matki by zwolniono go z obozu, napotykały na odmowę. W KL Dachau po jakimś czasie dostał się do biura oddziału politycznego, dzięki czemu dużo dobrego mógł robić dla więźniów. Wyzwolony 26.05.1945 r., wyjechał do upragnionej Francji. Następnie pojechał do Włoch gdzie ukończył Szkołę Podchorążych Piechoty i rozpoczął studia na politechnice w Turynie. Do kraju wrócił 8.10.1947 r. i rozpoczął studia na Politechnice w Gliwicach - na wydziale ekonomicznym, kończąc je w 1952 r. Przez trzy lata pracował w Rybnickiej Fabryce Maszyn, a następnie w kop. "Anna", piastując tam stanowisko Głównego Inżyniera Energomechanika.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia ze wspomnieniami Stanisława Tytko), skor. 10.

ULBRYCH IZYDOR,
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 28.03.1904 r., mieszkaniec Ornontowic pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych tygodniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Mauthausen, gdzie zginął 7.12.1940 r. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

URBANEK JAN,
Więzień w KL Mauthausen-Gusen.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Działacz społeczny. Chciał z kolegami Wyrobkiem i Parchańskim przedostać się za granicę - do Francji, by tam zaciągnąć się w szeregi wojska polskiego i walczyć o wyzwolenie ojczyzny. Przyłapany w Austrii na próbie przekroczenia granicy, aresztowany 8.12.1942 r. i przekazany do KL Mauthausen-Gusen. Doczekał się wyzwolenia 5.05.1945 r. przez wojskie amerykańskie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje..

URBANEK JAN,
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 15.03.1905 r. w Zawadzie k.Karwiny na Zaolziu, mieszkaniec Radlina pow. rybnicki, z zawodu rzeźnik. Brał udział w trzecim powstaniu śląskim. Przed drugą wojną światową mieszkał i pracował w Karwinie, udzielając się równocześnie w pracy kulturalno-oświatowej w polskich organizacjach. Aresztowany 20.10.1939 r. i przekazany do KL Mauthausen, gdzie przebywał do października 1941 r. Po powrocie do Karwiny otrzymał nakaz z Arbeitsamtu do pracy w rzeźni wojskowej w Żaganiu. Na lewym ramieniu musiał nosić opaskę z literą "P". Wyzwolony w Żaganiu, przybył do Radlina w którym osiedlił się na stałe, pracując początkowo w kop. "Emma", a następnie w Spółdzielni Rzeźniczej w Rybniku. Uległ nieszczęśliwemu wypadkowi. Zmarł w 1970 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (relacja siostry - Melanii Urbanek), skor. 3; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

URBAŃSKI JULIUSZ,
Więzień więzienia w Raciborzu, w KL Auschwitz.
Urodzony 20.04.1913 r. w Grabówce gmina Lubomia k.Wodzisławia Śl. pow. rybnicki, mieszkaniec tej miejscowości. Z zawodu był szewcem - prowadził własny warsztat szewski. W okresie okupacji hitlerowskiej, jako Polak, wraz z całą rodziną odmówił przyjęcia volkslisty. We wrześniu 1939 r. skierowany do pracy przymusowej jako robotnik na torach kolejowych między Bierwą a Ostrawą. W lipcu 1940 r. za publiczne używanie mowy polskiej, został aresztowany i zabrany wpierw na posterunek w Syryni, a zaraz potem przesłany do więzienia w Raciborzu. Sąd wymierzył mu karę sześciu tygodni więzienia, lecz odsiadywał tę karę aż do listopada 1940 r. Po upływie tego czasu został oddany do dyspozycji gestapo i przekazany do KL Auschwitz gdzie zginął 24.02.1941 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją brata Józefa Urbańskiego), skor. 7; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

URLA RUPERT,
Więzień w KL Auschwitz nr 112780, w KL Mauthausen-Gusen nr 118416, podobozu Ebensee.
Urodzony 6.04.1906 r. w Gogolinie woj. opolskie. Członek POW Górnego Śląska, uczestnik trzeciego powstania śląskiego. Po powstaniach przeniósł się do Rybnika. Pracował na stacji kolejowej PKP w Rybniku. Od początku okupacji hitlerowskiej, żołnierz organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowany 11.02.1943 r. i 13.02.1943 r. przewieziony do KL Auschwitz. Na okres śledztwa przetrzymywany w bloku 2a, natomiast po śledztwie, 7.04.1943 r. przekazany na pobyt w obozie - zarejestrowany jako więzień nr 112780.
W styczniu 1945 r. brał udział w "marszu śmierci" z Oświęcimia do Wodzisławia, skąd transportem zbiorowym dostał się do KL Mauthausen-Gusen i tam został zarejestrowany jako więzień nr 118416. Stamtąd przekazany do podobozu w Ebensse gdzie doczekał się wyzwolenia w dniu 6.05.1945 r. Po powrocie do domu, pracował w PKP w Rybniku. Członek i działacz ZBoWiD. Odznaczony Śląskim Krzyżem Powstańczym i Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski. Zmarł 30.05.1996 r. - spoczywa na rybnickim cmentarzu.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 185; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, s. 119; L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 38; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 315; Relacja Józefa Sobika, jego pamiętnik i wykazy członków ZWZ.

VOREITER LUDWIK,
Więzień więzienia w Mysłowicach.
Urodzony 3.06.1898 r. w Chwałowicach k.Rybnika, mieszkaniec Wielopola k.Rybnika. Aresztowany w okresie okupacji i przekazany do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach gdzie zmarł z wycieńczenia 3.07.1942 r.
Bibliografia: "Więzienia hitlerowskie na Śląsku, w Zagłębiu Dąbrowskim i w Częstochowie 1939-1945", red. A. Szefer, Katowice 1983 r.,