Martyrologium mieszkańców Ziemi
Rybnickiej, Wodzisławia Śl., Żor, Raciborza w latach
1939-1945
Kontakt
z Autorem: |
PACZKOWSKI
HUBERT,
Więzień w KL Auschwitz nr 32551.
Urodzony 11.09.1911 r. w Wodzisławiu Śl., syn Wincentego i
Marty z d. Brodka, artysta malarz. Zamieszkały w okresie
okupacji hitlerowskiej w Krakowie. Po aresztowaniu
przetransportowany do KL Auschwitz gdzie zarejestrowany został
24.04.1942 r. i oznakowany jako więzień nr 32551. Rozstrzelany
27.05.1942 r. w masowej egzekucji pod Ścianą Śmierci na
dziedzińcu bloku 11. Według wystawionego aktu zgonu nr 8984/1942
- potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 15:53,
określenie przyczyny zgonu to "plötzlicher Herztod" (nagły
zawał serca).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 6, s. 1460,
nr id. 8993.
PALA WIKTOR,
Więzień w KL Dachau (prawdopodobnie).
Mieszkaniec Czerwionki pow. rybnicki. Aresztowany został w
pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do obozu
koncentracyjnego - prawdopodobnie do KL Dachau. Brak informacji o
dalszych losach tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
PALCZYK BERNARD,
Więzień KL Auschwitz
Urodzony 4.08.1923 r., mieszkaniec Ornontowic pow. rybnicki.
Aresztowany i przekazany do KL Auschwitz gdzie zginął 19.04.1942
r. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
PAŁKA WŁADYSŁAW,
Więziony w Żorach, w KL Buchenwald nr 2912, w KL Neuengamme nr
3792, w KL Dachau nr 27280.
Urodzony 21.09.1898 r. w Przełaju k.Sędziszowa, syn Piotra i
Marianny z d. Drwal. Po przyprowadzeniu się z rodzicami do
Gotartowic k.Rybnika, wpierw pracował jako ogrodnik, a
następnie jako górnik w kop. "Jankowice" w
Boguszowicach k.Rybnika. W 1920 r. ożenił się z Katarzyną z d.
Stajer z Folwarków. Były powstaniec - brał aktywny udział w
trzecim powstaniu. Został ranny pod Górą Św. Anny. Po
powstaniu powrócił do pracy w kop. "Jankowice". W
okresie międzywojennym był bezrobotnym więc zarabiał na
utrzymanie rodziny dorywczymi pracami. Był współorganizatorem
Związku Powstańców Śląskich w Kłokocinie. W dniu 4.09.1939
r. został aresztowany w wyniku zdrady - policja odnalazła
zakopany w jego ogrodzie sztandar powstańczy. Wpierw był
więziony w piwnicach żorskiego magistratu, a następnie
przekazany do KL Buchenwald, gdzie został zarejestrowany jako nr
2912. 10.12.1940 r. był przekazany do KL Neuengamme k.Hamburga i
otrzymał nr 3792. Z tego obozu 14.09.1941 r. przekazano go do KL
Dachau i otrzymał kolejny numer obozowy 27280. Z Dachau, 19.02.1942
r. został przewieziony do austriackiego zamku Hartheim, gdzie
mordowano ludzi przez zagazowanie dwutlenkiem węgla, a
następnie zwłoki palono w miejscowym krematorium i prochy
wrzucano do Dunaju. Rodzina otrzymała zawiadomienie, że zmarł
na "zapalenie płuc" dnia 15.04.1942 r. o godz. 2:34.
Bibliografia: J. Delowicz "Żory - ludzie i wydarzenia",
rok 1999, s. 72-75.
PAMPUCH EMANUEL,
Więzień w KL Auschwitz nr 1276, w KL Dachau.
Urodzony 30.12.1887 r. w Pszowie pow. rybnicki, górnik w kop.
"Anna" w Pszowie. Brał udział w pierwszej wojnie
światowej walcząc z przymusu w wojsku niemieckim. Po wojnie
włączył się do walki politycznej i zbrojnej o przyłączenie
Górnego Śląska do Polski. Był członkiem POW Górnego
Śląska, brał udział w pierwszym powstaniu śląskim. Gdy
powstanie poniosło porażkę, przeszedł z kolegami na Zaolzie.
Przebywał w obozie dla uchodźców w Piotrowicach a potem w
Oświęcimiu. Po amnestii ogłoszonej w 1919 r. wrócił w
listopadzie tegoż roku do domu. Ponownie podjął pracę w kop.
"Anna". Brał udział w drugim powstaniu. W 1922 r.,
był członkiem policji plebiscytowej w stopniu wachmistrza w
Gliwicach, potem w Raciborzu. Z chwilą wybuchu trzeciego
powstania, został przez Niemców internowany. Powrócił jednak
do Pszowa i otrzymał pracę we wspomnianej już kop. "Anna".
Był członkiem Związku Powstańców Śląskich, brał udział
we wszystkich akcjach, organizowanych dla obrony interesów
polskich - w tym manifestacjach antyniemieckich. Posiadał
między innymi odznaczenia: Śląski Krzyż Powstańczy, Gwiazdę
Śląską. W październiku 1939 r. cała jego rodzina zamiast
podpisać volkslistę, wpisała: " ...język i narodowość
polska". W październiku 1939 r. hitlerowcy wywiesili w
Pszowie olbrzymią flagę ze swastyką na cześć swojego
zwycięstwa nad Polską. Tą flagę w nocy zerwało czterech
młodych Polaków, a na to miejsce przymocowano dużego orła
polskiego. Inicjatorem tej akcji był jego syn Witold. Niestety,
jeden z uczestników opowiadał o tej akcji nieodpowiedniej
osobie i informacja ta dotarła do policji. 13.03.1940 r. gestapo
przybyło więc by aresztować Witolda, ale ten wcześniej
ostrzeżony o grożącym aresztowaniu ukrył się. Pod koniec
rewizji w domu Witolda, zabrano jako zakładnika Emanuela -
sądząc że syn chcąc ratować ojca sam się zgłosi. Po
jakimś czasie pobytu w więzieniu w Rybniku został przekazany
27.06.1940 r. do KL Auschwitz i oznaczony jako więzień nr 1276.
Przebywał w tym obozie do 1.02.1941 r. a następnie przekazany
został do KL Dachau i tam zginął 7.09.1941 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją syna -
Witolda Pampucha), skor. 10.
PAMPUCH WITOLD (WILHELM)
pseud. Krata,
Ur. 5.07.1911 r. w Pszowie pow. rybnicki. Z zawodu górnik,
pracował w kop. "Anna" w Pszowie. Bardzo przeżywał
wejście wojsk hitlerowskich do Polski 1.09.1939 r. Gdy więc w
październiku 1939 r. na część zwycięstwa Niemiec
hitlerowskich nad Polską, hitlerowcy wywiesili w Pszowie
olbrzymią flagę ze swastyką, z trzema kolegami postanowił
zerwać tę flagę, a w miejsce zerwanej flagi przymocowali
dużego polskiego orła. Niestety, jeden z uczestników
opowiedział o tym nieodpowiedniej osobie i dowiedziała się o
ty policja. Gestapo przyszło 13.03.1940 r. aresztować Witolda,
ale on wcześniej ukrył się w Lubomii, a następnie w innych
miejscowościach - przedostał się aż do Suchej Beskidzkiej i
tam poprzez kontakt z organizacją konspiracyjną ZWZ,
rozpoczął życie partyznta (został dowodcą drużyny -
posiadał z okresu wojska stopień plutonowego). Brał udział w
różnych w akcjach: odbierał zrzuty z alianckich samolotów,
wysadzał mosty, rozbrajał posterunki niemieckie. Niestety,
przez zdradę, 14.01.1944 r. został zatrzymany i więziony na
gestapo w Bielsku. Po kilkunastu dniach, dzięki brawurowej akcji
jaką wykonali więźniowie w bielskim więzieniu, on i wielu
współwięźniów odzyskało wolność. Powrócił do
partyzantki i objął dowództwo plutonu wypadowego. W jednej z
akcji został ciężko ranny, ale dzięki pomocy kolegów z
organizacji, dostał się do Generalnej Guberni - do Krakowa,
gdzie w szpitalu OO Bonifratrów został wyleczony. Ze szpitala
został zwolniony już po wyzwoleniu i 20.05.1945 r. wrócił do
domu - do Pszowa.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Witolda
Pampucha).
PANDER KAROL,
Więzień w KL Auschwitz nr 34652.
Urodzony 7.11.1876 r. w Kłodnicy pow. kozielski, syn Cecylii
Ponder, mieszkaniec Knurowa pow. rybnicki. Po aresztowaniu
przekazany do KL Auschwitz i zarejestrowany 1.05.1942 r. jako
więzień nr 34652. Zginął 6.07.1942 r. Według wystawionego
aktu zgonu nr 13854/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego,
zmarł o godz. 16:25, określenie przyczyny zgonu to "Darmkatarrh
bei Altersschwäche" (nieżyt/katar jelit przy uwiądzie
starczym).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
172; PMA-B "Księga zgonów", t. 10, s. 350, nr id.
12385.
PAPROTNY ANTONI,
Więzień w KL Dachau, w KL Auschwitz.
Urodzony w 1892 r. w Chwałęcicach k.Rybnika, rolnik. Członek
POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań
śląskich. Aresztowany w pierwszym okresie okupacji
hitlerowskiej, przekazany wpierw do KL Dachau, a następnie
przesłany do KL Auschwitz gdzie zginął 19.09.1941 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik
"Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s.
130; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.
PAPROTNY TEODOR,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz, w KL Mauthausen-Gusen.
Urodzony 4.09.1889 w Chwałęcicach k.Rybnika, mieszkaniec
Golejowa k.Rybnika, rolnik. Członek POW Górnego Śląska, był
aktywnym uczestnikiem trzech powstań śląskich. W 1939 r.
walczył w kampanii wrześniowej, a po zakończeniu działań
wojennych wrócił do Golejowa. Jesienią 1940 r. został
aresztowany przez gestapo. Więziony był wpierw w Rybniku,
następnie wywieziono go do KL Auschwitz, a stamtąd
przetransportowano do KL Mauthausen-Gusen, gdzie zginął 17.09.1941
r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik
"Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s.
131; W zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów
byłego KL Mauthausen nie figuruje.
PAPROTNY TEODOR,
Więzień więzienia w Raciborzu.
Mieszkaniec wioski Raszczyce w pow. rybnickim. Aresztowany 24.09.1939
r. i więziony w Raciborzu. Został zwolniony z więzienia po
roku tj. 14.10.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
PARCHAŃSKI WILHELM,
Wiezień w KL Mauthausen-Gusen nr 48431.
Urodzony 27.01.1916 r. w Zebrzydowicach, mieszkaniec Żor pow.
rybnicki. Były uczeń Gimnazjum im. K. Miarki w Żorach - zdał
maturę w 1936 r. Próbował ze swoimi kolegami Urbankiem i
Wyrobkiem przedostać się za granicę. Przyłapany w Austrii na
próbie przekroczenia granicy, został aresztowany 20.05.1940 r.
i przekazany do KL Dachau, a stamtąd w marcu 1943 r.
przeniesiony do KL Mauthausen-Gusen gdzie otrzymał nr 48431.
Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i
odzyskał wolność - wyzwolony 5.05.1945 r. przez wojska
alianckie. Na skutek obozowych przeżyć zmarł 18.12.1956 r.
Bibliografia: J. Delowicz "Żory - ludzie i wydarzenia",
rok 1999, s. 87, 101.
PARMA WILHELM,
Więzień w KL Auschwitz nr 21309.
Urodzony 5.06.1898 r. w Gorzycach k.Wodzisławia Śl. pow.
rybnicki, syn Piotra i Karoliny z d. Jendrowska, mieszkaniec
Gorzyc. Był górnikiem, rozpoczął pracę zarobkową w
szesnastym roku życia w kop. "Fryderyk" w Gorzycach.
Po dwóch latach przeniósł się do kop. "Rymer" w
Niedobczycach. Gdy miał dziewiętnaście lat, zaciągnięty
został do wojska niemieckiego i był na froncie zachodnim.
Zdecydowanie opowiadał się za przywróceniem Górnego Śląska
do Polski. Był członkiem POW Górnego Śląska,
współorganizatorem plutonu powstańczego w Gorzycach. Brał
udział w pierwszym powstaniu śląskim, a po jego upadku
ukrywał się w Wierzniowicach. Po jakimś czasie powrócił do
pracy w kop. "Rymer". W trzecim powstaniu brał udział
jako dowódca sekcji (dziesięciu ludzi) w 12-tej kompanii IV
Raciborskiego Pułku Piechoty. Kompania walczyła pod wsią Olza
i pod wsią Brzezie nad Odrą. Za udział w powstaniu otrzymał
Śląski Krzyż Powstańczy. Od 1922 r. do czasu okupacji
hitlerowskiej pracował w kop. "Rymer". Był aktywnym
członkiem Związku Powstańców Śląskich w Gorzycach. 22.08.1941
r. został wezwany na gestapo w Raciborzu i tam aresztowany oraz
przekazany do KL Auschwitz. W obozie zarejestrowano go jako
więźnia nr 21309. Zginął 7.02.1942 r. Według wystawionego
aktu zgonu nr 860/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego,
zmarł o godz. 6:10, określenie przyczyny zgonu to "Herzmuskelschwäche"
(niewydolność mięśnia sercowego).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 1, s. 860, nr
id. 2492; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją żony -
Julii Parma, skor. 8.).
PARMA
WOJCIECH,
Więzień w KL Dachau.
Urodzony 6.12.1896 r. w Moszczenicy k.Jastrzębia Zdroju pow.
rybnicki. Ożenił się w Gołkowicach k.Jastrzębia Zdroju i
zamieszkał. Był na pierwszej wojnie światowej w stopniu
podoficera i został ciężko ranny. Po wojnie stanął do walki
o przynależność Górnego Śląska do Polski. Członek POW
Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik trzech powstań
śląskich. W trzecim powstaniu był dowódcą VII kompanii 14 pp.
Za zasługi dla Polski otrzymał Śląski Krzyż Powstańczy.
Był członkiem Związku Powstańców Śląskich. Przed 1.09.1939
r. uchodził na wschód. Powrócił w grudniu 1939 r. i zaraz
został aresztowany oraz odwieziony na gestapo do Rybnika.
Stamtąd dostał się do KL Dachau. Na skutek starań żony,
został zwolniony z tego obozu w sierpniu 1944 r. Po powrocie,
ciężko chorował. Zmarł w 1951 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją córki -
Marii Iwańczyszak z d. Parma), skor. 4.
PARYŻ JÓZEF,
Więzień stalagu Gehadshagen.
Urodzony 9.09.1915 r. w Żorach pow. rybnicki, syn Józefa i
Gertrudy z d. Miś, mieszkaniec Żor. Po ukończeniu 8 klas
szkoły powszechnej, podjął naukę zawodu stolarza w prywatnym
warsztacie, uczęszczając jednocześnie do wieczorowej szkoły
zawodowej w Żorach. W 1930 r. otrzymał świadectwo czeladnicze
stolarza. W marcu 1939 r. został powołany do służby wojskowej
do 75 pp. w Chorzowie, z którym to pułkiem brał udział w
kampanii wrześniowej w walkach na szlaku bojowym: Mikołów-Wyry-Tychy-Oświęcim-Kraków-Tarnów-Biłgoraj.
17.09.1939 r. dostał się do niewoli niemieckiej w miejscowości
Pacanów woj. lubelskie. Stamtąd przetransportowano go do obozu
jenieckiego, komanda Macierzystego Obozu Jeńców Wojennych Nr XI
- Falingbostel, gdzie przebywał do 20.06.1940 r. Następnie
został przekazany jako robotnik przymusowy na teren Niemiec,
gdzie pracował jako robotnik dołowy do chwili wyzwolenia przez
wojska amerykańskie. Powrócił do domu 1.05.1945 r. i podjął
pracę w Okręgowym Przedsiębiorstwie Przemysłu Zbożowo-Młynarskiego
- Młyn i Kaszarnia w Żorach, gdzie pracował na stanowisku
stolarza do przejścia na emeryturę.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza, segr. II.
PAULCZYK ADOLF,
Więzień więzienia w Rybniku.
Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w
pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i więziony w więzieniu
w Rybniku gdzie w nieznanych okolicznościach zginął.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37.
PAWLAS IGNACY,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Urodzony 31.01.1891 r. w Skrzyszowie k.Wodzisławia Śl.,
pracował jako górnik. Aresztowany 28.04.1941 r. i przekazany do
obozu koncentracyjnego. Został zwolniony z obozu 28.07.1942 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją
Franciszka Wala i nauczycielki Wandy Sitek), skor. 4; W
zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów
byłego KL Mauthausen nie figuruje.
PAWLASZCZYK ANTONI,
Więzień w KL Auschwitz nr 111007.
Urodzony 10.10.1922 w Rybniku, mieszkaniec tej miejscowości. Od
początku okupacji hitlerowskiej, zaangażowany w działalność
ruchu oporu - był żołnierzem organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK
oraz harcerskiej organizacji konspiracyjnej w Gotartowicach.
Aresztowany 12.02.1943 r. i przekazany do KL Auschwitz gdzie
przetrzymywany był na okres śledztwa w bloku 2a, a po
śledztwie skazany na pobyt w obozie i zarejestrowany 26.03.1943
r. jako więzień nr 111007. Zwolniony z obozu 6.10.1944 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
308; PMA-B Ankieta z dn. 8.07.1975 (sygn. Mat./10490, nr inw.
161495); Relacja Józefa Sobika, jego pamiętnik i wykazy
członków ZWZ.
PAWLASZCZYK KAROL,
Więzień w KL Oranienburg, w KL Sachsenhausen.
Mieszkaniec Zwonowic w pow. rybnickim. Aresztowany 24.01.1942 r.
i przekazany do KL Oranienburg, następnie do KL Sachsenhausen
gdzie zginął 29.04.1942 r. Brak innych informacji o tym
więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
PAŹDZIOREK JERZY,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz nr 20424.
Urodzony 26.07.1921 r. w Biertułtowach k.Radlina pow. rybnicki,
syn Teofila i Marty z d. Hojka, mieszkaniec Niedobczyc k.Rybnika.
Po aresztowaniu i kilkudniowym przetrzymywaniu w więzieniu w
Rybniku, przekazany do KL Auschwitz gdzie 4.09.1941 r.
zarejestrowany został jako więzień 20424. Zginął 7.11.1941 r.
Według wystawionego aktu zgonu nr 3887/1941 - potwierdzonego
przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 18:15, a podana przyczyna
zgonu to "Herzmuskelschwäche bei Darmkatarrh" (niewydolność
mięśnia sercowego przy katarze/nieżycie jelit).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 3, s. 883, nr
id. 1025.
PEŁKA
PIOTR,
Więzień w KL Dachau.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Aresztowany przez gestapo już w
czwartym dniu okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Dachau
gdzie zginął 15.04.1942 r. Brak innych informacji o tym
więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
PENKAŁA MAKSYMILIAN,
Więzień - brak informacji dot. miejsca.
Urodzony w 1896 r. w Paruszowcu k.Rybnika. Członek POW Górnego
Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich,
działacz plebiscytowy. W latach międzywojennych był
naczelnikiem biur Magistratu w Rybniku. Aresztowany w pierwszych
dniach okupacji hitlerowskiej i więziony - brak informacji
dotyczącej nazwy więzienia. Przeżył i powrócił do domu. Po
wyzwoleniu w 1945 r. pracował w Urzędzie Miejskim w Rybniku.
Następnie, w latach 50-tych był pracownikiem Gminnej
Spółdzielni "Samopomoc Chłopska" w Rybniku. Zmarł w
1978 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik
"Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s.
134.
PERON AUGUSTYN,
Więzień w KL Dachau.
Urodzony 12.08.1897 r., mieszkaniec Ornontowic pow. rybnicki.
Aresztowany w pierwszych tygodniach okupacji hitlerowskiej i
przekazany do KL Dachau gdzie zginął 8.07.1940 r. Brak innych
informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
PETEREK KAZIMIERZ,
Więzień więzienia w Rybniku, w Raciborzu, w Zgorzelcu, w
Rawiczu, KL Buchenwald nr 374.
Urodzony 7.08.1882 r. w miejscowości Marynin pow. warszawski,
mieszkaniec Radlina pow. rybnicki. Był murarzem z zawodu.
Przybył na Śląsk w 1904 r. Jako obywatel niemiecki, odbyć
musiał czynną służbę wojskową w Brzegu n/Odrą, a po jej
zakończeniu udał się do Westfalii w poszukiwaniu pracy -
został górnikiem. W 1909 r. ożenił się z Franciszką z d.
Weideman z Radlina-Głożyny. W Westfalii brał czynny udział w
życiu polonijnym, był członkiem Związku Zawodowego Górników.
Po zakończeniu pierwszej wojny światowej przyjechał na Górny
Śląsk. W 1919 r. włączył się w agitację o przyłączenie
Górnego Śląska do Polski, lecz w powstaniach nie brał
udziału. Od 1919 r. do drugiej wojny światowej pracował w
koksowni w Radlinie jako murarz. Zaangażował się też w pracę
społeczną jako członek zarządu istniejącego Związku Ochrony
Kresów Zachodnich - przy koksowni. Został aresztowany 7.09.1939
r. i przebywał w piwnicach Urzędu Gminnego w Radlinie, a
następnie był przenoszony do więzienia w Rybniku, w Raciborzu,
Zgorzelcu i Rawiczu. Z Rawicza przekazany został do KL
Buchenwald i zarejestrowany jako więzień nr 374. W obozie tym
oraz jego filiach przeżył do wyzwolenia przez wojska
amerykańskie tj. do 11.04.1945 r. Powrócił do domu 21.06.1945
r. i niemal natychmiast podjął pracę w koksowni w Radlinie
jako mistrz placowy. Przeszedł na emeryturę w 1952 r. Zmarł w
1957 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (w oparciu o relację Alojzego
Peterka - syna), skor. 3.
PETTERS GERARD pseud.
Hardy,
Więzień w KL Auschwitz.
Mieszkaniec Rybnika. W tym mieście uczęszczał do gimnazjum,
zdając maturę w 1934 r. Do 1939 r. przebywał w Krakowie, lecz
po rozpoczęciu okupacji hitlerowskiej wrócił do Rybnika i
zaangażował się w działalność organizacji konspiracyjnej
Polska Tajna Organizacja Powstańcza. Był współredaktorem a
także kolporterem pisma konspiracyjnego "Zryw". W
wyniku dekonspiracji PTOP, próbował wraz z kolegą Leonem
Grzesikiem uciec za granicę, ale przyłapano ich, aresztowano i
obaj dostali się do KL Auschwitz. Petters dostał się do obozu
pod zmienionym nazwiskiem Wojciech Barcz. Pomagał przetrwać
współwięźniom, o czym wspominają obozowi koledzy. Przeżył
obóz - po wyzwoleniu, przez jakiś czas był pracownikiem
Zjednoczenia Przemysłu Węglowego w Rybniku, a następnie
przeniósł się do Warszawy i był naczelnym redaktorem
miesięcznika Polityka.
Bibliografia: "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów
najdawniejszych do 1980", red. Jan Walczak, Katowice 1986, s.
241; A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w
rybnickiem", wyd. Katowice 1958, s. 23; I. Libura "Z
dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej",
Opole 1984, s. 359, 377, 381, 382, 383; "Ziemia rybnicko-wodzisławska",
pod red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 272; J. Klistała "Działacze
rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych cz. II",
Bielsko-Biała 2003, s. 156.
PIĄTEK FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Były powstaniec - uczestnik
powstań śląskich. Aresztowany 7.02.1943 r. i przekazany do KL
Auschwitz gdzie zginął. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B
nie figuruje.
PIECHA FLORIAN,
Więzień w KL Dachau.
Urodzony 3.01.1897 r., mieszkaniec Rybnika-Ligoty. Członek POW
Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań
śląskich. W latach międzywojennych członek Związku
Powstańców Śląskich. Aresztowany w początkowym okresie
okupacji hitlerowskiej, został przekazany do KL Dachau i tam
zginął 26.05.1943 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 36; L. Musiolik
"Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s.
134.
PIECHA FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz nr 7578.
Urodzony 29.01.1917 w Ligockiej Kuźni, syn Józefa i Marii z d.
Potysz. Po aresztowaniu, przekazany do KL Auschwitz gdzie 18.12.1940
r. zarejestrowany został jako więzień nr 7578. Zwolniony z
obozu 4.05.1944 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
65.
PIECHOCZEK
LUDWIK,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 13.04.1889 r. w Jastrzębiu pow. rybnicki i zamieszkały
w tej miejscowości. Wpierw był górnikiem, a następnie po
zdobyciu odpowiedniego wykształcenia został handlowcem. Brał
udział w pierwszej wojnie światowej. Były powstaniec - przed
pierwszym powstaniem śląskim dowódca II Baonu POW Górnego
Śląska na powiat rybnicko-wodzisławski. Powiat rybnicki
posiadał wówczas dwa pułki POW - pułk rybnicki z Żorami pod
dowództwem Józefa Michalskiego i pułk wodzisławski pod
dowództwem Mikołaja Witczaka. Brał także udział w drugim
powstaniu, natomiast przed trzecim nastąpiła reorganizacja tych
pułków - powstał 14 pp. wodzisławski pod dowództwem Józefa
Michalskiego, 5 pp. rybnicki pod dowództwem kapitana Weżyka i
13 pp. żorski pod dowództwem porucznika Haberko. Ludwik
posiadał stopień podporucznika wojsk powstańczych. Na okres
plebiscytu, był zastępcą komisarza plebiscytowego na powiat
rybnicko-wodzisławski. Po trzecim powstaniu był
przewodniczącym komisji d/s. likwidacyjnych trzeciego powstania
na okręg rybnicki. Gdy w 1924 r. powstał Powiatowy Związek
Powstańców Śląskich, został prezesem Zarządu Powiatowego i
pełnił tę funkcję do wybuchu drugiej wojny światowej. W 1934
r, wydał w Rybniku broszurkę pt. "Powiat rybnicki w czasie
powstań śląskich". Przed wybuchem drugiej wojny
światowej, współpracował z wojskiem polskim i strażą
graniczną nad zorganizowaniem Obrony Narodowej w powiecie
rybnickim i wodzisławskim. Kierował w powiecie manifestacją
antyhitlerowską. W dniu wybuchu wojny, uchodził na wschód.
Późną jesienią 1939 r. wrócił jednak i zatrzymał się u
siostry w Jastrzębiu. Został tam aresztowany 22.10.1940 r. i
przewieziony do Rybnika, a stamtąd 8.12.1940 r. do KL Auschwitz
gdzie zginął 8.01.1941 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37. Libura str.
254; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Jadwigi
Piechoczek i Maksymiliana Iksala byłego dowódcy pierwszego
powstania śląskiego), skor. 5; W zachowanych dokumentach PMA-B
nie figuruje.
PIECHOCKA
MARIA,
Więźniarka obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkanka Rybnika. Aresztowana wraz z mężem Hieronimem w
drugiej połowie 1942 r. i osadzona w obozie przejściowym
Polenlager nr 56 w Lyskach. Brak innych informacji o losach tej
więźniarki.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
PIECHOCKI HIERONIM,
Więzień obozu przejściowego w Lyskach.
Urodzony 10.05.1901 r. w Inowrocławiu, mieszkaniec Rybnika,
redaktor. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r., dostał
się do niemieckiej niewoli lecz udało mu się zbiec.
Aresztowany jednak wraz z żoną Marią w 1942 r. po powrocie do
Rybnika i przekazany do obozu przejściowego Polenlager nr 56 w
Lyskach, a stamtąd do innych obozów. Po wyzwoleniu w 1945 r.
przez wiele lat prowadził księgarnię "Czytelnik" w
Rybniku. Ostatnie lata przed emeryturą pracował w dyrekcji
Przedsiębiorstwa Budowlano-Inżynieryjnego PW w Rybniku. Zmarł
14.09.1980 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 135; Zbiory J. Delowicza.
PIECHOCZEK LUDWIK,
Wiezień więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz.
Urodzony 13.04.1889 r. w Jastrzębiu Górnym pow. rybnicki.
Pracownik kop. "Chwałowice" w Chwałowicach. Członek
ruchu "Eleussis". Współorganizator POW Górnego
Śląska w pow. rybnickim. Dowódca II batalionu w II Pułku
Strzelców Rybnickich, następnie komendant powiatowy POW
Górnego Śląska w Rybniku, były powstaniec - uczestnik
powstań śląskich, działacz plebiscytowy. Prezes powiatowego
zarządu Związku powstańców Śląskich w Rybniku. W latach
międzywojennych poseł do Sejmu Ślaskiego II i III kadencji. W
1936 r. wybrany posłem do Sejmu RP.
Aresztowany 22.10.1940 r. i więziony w rybnickim więzieniu, a
nastepnie przekazany do KL Auschwitz. Zginął w tym obozie 7.01.1941
r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 135.
PIECHULA JAN,
Więzień obozu przejściowego w Lyskach, w KL Mauthausen-Gusen.
Urodzony 8.05.1888 r., mieszkaniec Lysek pow. rybnicki.
Aresztowany 11.04.1940 r. i umieszczony wpierw w obozie
przejściowym Polenlager Nr 56 w Lyskach, a następnie przekazany
do KL Mauthausen-Gusen gdzie zginął 17.09.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
PIECHULA JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz.
Mieszkaniec Nowej Wsi k.Lysek pow. rybnicki, syn Karola.
Aresztowany w łapance i przekazany do KL Auschwitz gdzie
zginął. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
PIECHULA KAROL,
Więzień więzienia w Rybniku.
Mieszkaniec Nowej Wsi k.Lysek pow. Rybnik. Aresztowany 1.12.1939
r. i więziony w Rybniku gdzie po brutalnym śledztwie zginął 4.02.1940
r. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
PIECZKA JAN,
Więzień więzienia w Rybniku, w Raciborzu, w Zgorzelcu, w
Rawiczu, w KL Buchenwald, w KL Mauthausen.
Urodzony 4.02.1899 r. w Makoszowach k.Zabrza. Był członkiem POW
Górnego Śląska, powstaniec - brał udział w trzecim powstaniu
śląskim, zaś między drugim, a trzecim powstaniem pełnił
funkcję policjanta plebiscytowego ze strony polskiej w
Strzelcach Opolskich i w Opolu. Podczas trzeciego powstania był
w sztabie batalionu Karola Brandysa. Jego zadaniem było
dostarczanie batalionowi broni. Po powstaniach i ustaleniu
granicy na Górnym Śląsku, służył w policji w Niedobczycach
potem w Cieszynie, a od 1928 r. do drugiej wojny światowej w
Radlinie. Gdy hitlerowcy wkraczali do tej miejscowości,
przebywał w komendzie policji więc został aresztowany i
uwięziony w piwnicy Urzędu Gminnego w Radlinie, a 4.09.1939 r.
wraz z trzema innymi policjantami rownież więzionymi,
przewieziony został do więzienia w Rybniku. Stamtąd przekazano
go do Raciborza, następnie do Zgorzelca, do Rawicza i do KL
Buchenwald. Po trzech miesiącach został przeniesiony do KL
Mauthausen i tam pracował w kamieniołomach. Po dziesięciu
miesiącach pobytu w tym obozie, został zwolniony 22.06.1940 r.
Powróciwszy do domu, podjął prace w kop. "Emma" w
Radlinie i pracował tam do zakończenia się okupacji. Otrzymał
odznaczenia: Krzyż Powstańczy, Krzyż Zasługi, Gwiazdę
Śląską, Medal Niepodległości, Krzyż Kawalerski Odrodzenia
Polski.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (w oparciu o relację Jana
Pieczki), skor. 3; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL
Mauthausen nie figuruje.
PIECZKA JÓZEF,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Popielowa pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszym dniu
okupacji hitlerowskiej i po brutalnych przesłuchaniach na
gestapo w Rybniku, przekazany został do KL Buchenwald. Mimo
ciężkich warunków obozowych, przeżył i odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
PIELORZ ANTONI,
Więzień w KL Dachau.
Mieszkaniec Popielowa pow. rybnicki, funkcjonariusz gminny.
Aresztowany 12.04.1940 r. i przekazany do KL Dachau. Mimo
ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i
odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
PIERCHAŁA BENEDYKT,
Więzień w KL Stutthof.
Urodzony 28.05.1924 r. w Rybniku-Ligocie. Harcerz III Drużyny
Harcerzy im. Stefana Żółkiewskiego w Ligocie. W okresie
okupacji hitlerowskiej zatrudniony jako robotnik w Hucie "Silesia"
w Rybniku. Zaciągnięty przymusowo do armii niemieckiej
zdezerterował. Został wiec aresztowany i skazany przez sąd
wojskowy na sześć lat więzienia i przekazany do KL Stutthof
gdzie przebywał do końca okupacji. Po wyzwoleniu w 1945 r. do
przejscia na emeryturę w 1979 r. pracował w Hucie "Silesia".
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 136.
PIETREK PAWEŁ,
Więzień w KL Auschwitz nr 123248, w KL Flossenburg.
Urodzony 18.01.1898 r. w Sławęcicach k.Ujazdu, mieszkaniec
Rybnika. Po aresztowaniu przekazany w transporcie z Katowic do KL
Auschwitz i zarejestrowany w obozowej ewidencji dnia 1.06.1943 r.
jako więzień nr 123248. Następnie, 14.09.1944 r. przeniesiono
go do KL Flossenburg. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w
tych obozach, przeżył i odzyskał wolność.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
345.
PIETRUSZYŃSKI
KAZIMIERZ,
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 25.12.1900 r. Był nauczycielem w Czerwionce pow.
rybnicki. Aresztowany 1.10.1940 r. we Wrocławiu i przekazany do
KL Mauthausen. Zginął w tym obozie 20.09.1941 r. Brak jest
innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy
polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga
Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 92; W ocalałej kartotece
wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.
PIETRZAK JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz nr 97043, więzienia w Kluczborku.
Urodzony 22.10.1905 r. w Wilczy pow. rybnicki. Po aresztowaniu
przetransportowany do KL Auschwitz, zarejestrowany w obozowej
ewidencji dnia 29.01.1943 r. jako więzień nr 97043. Następnie
przeniesiony został 14.05.1943 r. do więzienia w Kluczborku.
Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
273.
PIŃDUR RUDOLF,
Więzień w KL Auschwitz nr 25017, E-893.
Urodzony 13.01.1923 r. w Gierałtowicach k.Knurowa pow. rybnicki.
Po aresztowaniu przekazany wraz z pięcioma innymi aresztantami
do KL Auschwitz i zarejestrowany 26.12.1941 r. w obozowej
ewidencji jako więzień (wychowawczy) nr 25017, następnie
zmieniono mu numer na E-893. Zwolniony z obozu 18.02.1942 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
765.
PINIOR
LEOPOLD,
Więzień więzienia w Wodzisławiu, w Rybniku, obozu przymusowej
pracy Hailendorf.
Urodzony 12.02.1896 r. w Bottrop - Westfalia. Wraz z rodzicami
przyjechał z Westfalii do Pszowa w pow. rybnickim jeszcze przed
pierwszą wojną światową. Po wojnie, gdy rozstrzygały się
losy Górnego Śląska, opowiedział się za Polską. Były
powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich. W sierpniu
1919 r. musiał uciekać i do 1.10.1919 r. przebywał w
Pietrowicach k.Gołkowic. Po trzecim powstaniu i ustaleniu
granicy na Górnym Śląsku w 1922 r. wstąpił do policji woj.
śląskiego. Służąc w niej do wybuchu drugiej wojny światowej.
Dnia 17.09.1939 r. został aresztowany i przez trzy dni
przebywał w więzieniu wodzisławskim, a następnie przekazany
był do więzienia w Rybniku. Zarzucono mu zamordowanie w okresie
trzeciego powstania niemieckiego restauratora w Kokoszycach. Gdy
się okazało, że zabójcą restauratora był złodziej który
zginął w lutym 1940 r. w obozie koncentracyjnym, Leopold
został z więzienia zwolniony w sierpniu 1940 r., ale otrzymał
z Arbeitsamtu nakaz wyjazdu do pracy przymusowej w Hallendorf k.Braunschweig.
Po przeszło półrocznym pobycie w tym miejscu ponownie został
aresztowany 2.02.1941 r. i osadzony w obozie pracy przymusowej w
Hallendorf obóz nr 21 - oskarżono go ponownie o zabójstwo
restauratora. Zanim się sprawa wyjaśniła z ponownym i
niesłusznym oskarżeniem, minęło dziesięć miesięcy.
Zwolniony został z obozu 15.12.01941 r. Z firmą Hallendorf (do
której powrócił) pojechał na roboty do Krakowa, a później
do Bochni. W Bochni zaangażował się do pracy konspiracyjnej w
AK. W styczniu 1945 r. gdy armia radziecka zbliżała się do
Krakowa, firma w której był zatrudniony zwolniła wszystkich
pracowników i zezwoliła na powrót do domów, ale na wszelki
wypadek ukrywał się aż do wyzwolenia Pszowa. Po wyzwoleniu
pracował w Milicji Obywatelskiej. Od 1946 r. do emerytury
pracował w kop. "Anna" w Pszowie jako strażnik w
Straży Przemysłowej. Na emeryturę przeszedł w 1958 r.
Odznaczony został za zasługi dla Polski: Śląskim Krzyżem
Powstańczym, Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia i innymi
odznaczeniami.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia ze wspomnieniami
Leopolda Piniora), skor. 10.
PIÓRKO JAN,
Więzień w KL Auschwitz nr 129722.
Urodzony 14.04.1913 r. w Rydułtowach pow. rybnicki. Po
aresztowaniu przekazany w transporcie zbiorowym z Katowic do KL
Auschwitz i zarejestrowany w obozowej ewidencji dnia 12.07.1943 r.
jako więzień nr 129722. Zwolniony 2.07.1944 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
362; PMA-B Karta personalna (zespół: Häftlings-Personal-Karte,
tom 6, s. 570-571, sygn. D-AuI-3a/1020-1364, nr inw.174145).
PIÓRKO KAZIMIERZ,
Więzień w KL Auschwitz nr 10326.
Urodzony 6.02.1923 r. w Rybniku, syn Mikołaja i Zofii z d. Kajda,
zamieszkały w okresie okupacji w Katowicach. Po aresztowaniu
przetransportowany do KL Auschwitz, zarejestrowany w obozowej
ewidencji dnia 29.10.1942 r. jako więzień nr 10326. Zginął w
tym obozie 29.10.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 38246/1942
- potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 18:10,
określenie przyczyny zgonu to "Gesichtsrose" (róża).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
84; PMA-B "Księga zgonów", t. 26, s. 738, nr id.
36337.
webmajster - Gabriela Bonk bibliofilur@poczta.onet.pl |