Jerzy Klistała: Martyrologium mieszkańców Ziemi Rybnickiej, Wodzisławia Śl., Żor, Raciborza w latach 1939-1945 Słownik Biograficzny - nazwiska na literę O - P Kontakt z Autorem: jerzy2212@interia.pl

NACEŃSKI PAWEŁ,
Więzień wiezienia w Rybniku, w KL Oranienburg.
Urodzony 29.06.1883 r. w Niedobczycach k.Rybnika, mieszkaniec tej miejscowości. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany 2.09.1939 r., wpierw był więziony w Rybniku, a następnie przekazany został do KL Oranienburg gdzie zginął 21.04.1940 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 120; Zbiory J. Delowicza.

NAPARSTEK ANDRZEJ,
Więzień obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkaniec Rybnika. Aresztowany w drugiej połowie 1942 r. wraz z żoną Marią i osadzony w obozie przejściowym Polenlager nr 56 w Lyskach. Brak innych informacji o losach tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

NAPARSTEK MARIA,
Więźniarka obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkanka Rybnika, aresztowana w drugiej połowie 1942 r. wraz z mężem Andrzejem i osadzona w obozie przejściowym Polenlager nr 56 w Lyskach. Brak innych informacji o losach tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

NAWRAT RUDOLF,
Więzień w KL Bergen-Belsen.
Urodzony 6.10.1912 r. w Rydułtowach pow. rybnicki, mieszkaniec Pszowa pow. rybnicki. Gimnazjum ukończył w Katowicach, natomiast łączność studiował na Politechnice we Lwowie. W 1938 r. ukończył Szkołę Podchorążych Łączności w Zgierzu k.Warszawy. Latem 1939 r. otrzymał awans na podporucznika. W połowie sierpnia otrzymał przydział jako dowódca plutonu łączności w 23 Dywizji Piechoty. Brał udział w kampanii wrześniowej. 20.09.1939 r. pod Tomaszowem Lubelskim dostał się do niewoli niemieckiej. Pod koniec listopada 1939 r. uciekł z obozu jenieckiego pod Żaganiem i zatrzymał się w Krakowie. Z początkiem grudnia 1939 r. wstąpił do organizacji konspiracyjnej ZWZ. Otrzymał przydział do łączności radiowej, wywiadu gospodarczego i przerzutu ludzi ze Śląska do Guberni. Następnie, działał w organizacji konspiracyjnej ZWZ w Zabrzu, lecz w maju 1942 r. komórka ta została zdekonspirowana więc uciekł do Guberni, a potem do Warszawy. Tam pod dowództwem kapitana ps. "Tomir" (inż. Grabowski) otrzymał przydział do zadań specjalnych w wywiadzie i łączności radiowej z ośrodkami polskimi w Europie Zachodniej. Jego sfałszowane dokumenty były na tyle idealnie podrobione, że podróżował najczęściej jako Niemiec. W czasie powstania warszawskiego dowodził plutonem łączności w randze porucznika w II kompanii - w zgrupowaniu majora Bartkiewicza Warszawa Śródmieście-Północ. Dnia 6.10.1944 r. został aresztowany w Warszawie i przekazany do KL Bergen-Belsen, gdzie przetrwał i doczekał się wyzwolenia 5.05.1945 r. Po wojnie rozpoczął studia na Akademii Handlowej w Poznaniu, zmieniając kierunek studiów technicznych na kierunek ekonomiczny. Pracując, uzupełnił studia w Bytomiu, a następnie rozpoczął pracę w kop. "Marcel" w Radlinie, gdzie był zatrudniony do 1973 r. jako główny inżynier na stanowisku z-cy dyr. do spraw inwestycyjnych.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Rudolfa Nawrata), skor. 10.

NAWRAT WILHELM,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Buchenwald. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

NIEBIAŁEK AUGUSTYN,
Więzień w KL Auschwitz nr 7542.
Urodzony 19.09.1913 r. w miejscowości Lyski-Dzimierz pow. rybnicki. Aresztowany w okresie okupacji hitlerowskiej - podejrzany o przynależność do organizacji konspiracyjnej. Przetransportowany do KL Auschwitz, zarejestrowany został w obozowej ewidencji dnia 18.12.1940 r. jako więzień nr 7542. Zwolniony z obozu 18.05.1941 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 64; PMA-B Ankieta z dn. 9.09.1976 r. (sygn. Mat./11361, nr inw. 162904).

NIEBIAŁEK AUGUSTYN,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Dzimierza k.Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej, przekazany został do obozu koncentracyjnego. Przeżył w obozie i wrócił do domu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

NIEMCZYK JAN,
Więzień więzienia w Opolu, we Wrocławiu, w Katowicach, w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 132077.
Urodzony 25.11.1913 r. w Radlinie pow. rybnicki. Aresztowany pod pretekstem naruszenia umowy o pracę, przetrzymywany był w więzieniu w Opolu, we Wrocławiu, w Katowicach oraz w więzieniu śledczym (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach. Do KL Auschwitz przekazany został 30.07.1943 r. i zarejestrowany w obozowej ewidencji jako więzień nr 132077. Przeżył w obozie do ostatnich dni jego funkcjonowania i uciekł z marszu ewakuacyjnego więźniów w miejscowości Gierałtowice - kiedy więźniów ewakuowano z Oświęcimia do Wodzisławia Śl. Przeżył koszmar obozowego bytu.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 372; PMA-B Ankieta z dn. 20.01.1970 r. (sygn. Mat./7414, nr inw. 156156).

NIESTRÓJ JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz, w KL Neuengamme.
Mieszkaniec Pogrzebienia k.Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany i przekazany do obozu koncentracyjnego za odmowę podpisania volkslisty. Dostał się wpierw do KL Auschwitz, a następnie przekazany do KL Neuengamme pod Hamburgiem. Pod koniec wojny znalazł się na jedenym ze statków, które zatopiono na pełnym morzu na skutek prowokacji angielskiego lotnictwa. Szczęśliwym trafem uratował się i trafił do szpitala szwedzkiego. Niestety, na skutek chorób jakich nabawił się w obozie zmarł.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

NIESTRÓJ MARTA,
Więźniarka więzienia w Raciborzu, w KL Buchenwald.
Mieszkanka Pogrzebienia k.Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowana 4.09.1939 r. razem z mężem Pawłem. Przetransportowani do Brzezia-Dębicza, nastepnie, przewiezieni zostali do wiezienia w Raciborzu, a stamtąd do KL Buchenwald. W 1941 r. (prawdopodobnie w wyniku interwencji zarządcy majątku ziemskiego na Grabówce) zostali zwolnieni z obozu. Oboje zmarli w rok po zwolnieniu z obozu, na skutek przejść obozowych.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

NIESTRÓJ PAWEŁ,
Więzień więzienia w Raciborzu, w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Pogrzebienia k.Rydułtów pow. rybnicki. Naczelnik Urzędu Okręgowego w Pogrzebieniu. Aresztowany 4.09.1939 r. wraz z żoną Martą przez miejscowych renegatów. Już na posterunku w Brzeziu-Debiczu znęcano się nad nimi w sadystyczny sposób, następnie przekazani zostali do gestapo w Raciborzu, skąd wysłano ich do KL Buchenwald. W 1941 r. prawdopodobnie po interwencji zarządcy ziemskiego na Grabówce, zostali zwolnieni z obozu, lecz oboje zmarli w rok po zwolnieniu z obozu, na skutek obozowych przeżyć.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

NIESZPOREK ALOJZY,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Popielowa pow. rybnicki. Aresztowany już w pierwszym dniu okupacji hitlerowskiej i po brutalnym przesłuchiwaniu na miejscowym posterunku policji, przekazany do KL Buchenwald. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

NIESZPOREK JÓZEF,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Jejkowic k.Rybnika. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do obozu koncentracyjnego - brak informacji o nazwie obozu. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

NIESZPOREK LUDWIK,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 8.10.1902 r., mieszkaniec Chwałowic k.Rybnika, pracował jako górnik. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Patriota, który w obecności przełożonych Niemców ostentacyjnie posługiwał się językiem polskim w kopalni. Aresztowany 26.09.1939 r. i przekazany do KL Auschwitz gdzie zginął 8.06.1942 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

NIESZPOREK LUDWIK,
Więzień więzienia w Tarnowie, Montelupich w Krakowie, w KL Auschwitz nr 3643.
Urodzony 16.10.1908 r., mieszkaniec Chwałowic k.Rybnika. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany 23.09.1939 r. na terenie kopalni "Chwałowice" w Chwałowicach i przetransportowany do Tarnowa, następnie do więzienia na Montelupich w Krakowie. Stamtąd przekazano go do KL Auschwitz gdzie zarejestrowany został 30.08.1940 r. jako więzień nr 3643. Zginął w tym obozie 2.05.1942 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 45; L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37.

NIESZPOREK SYLWESTER,
Więzień obozu jenieckiego - stalagu.
Urodzony 10.12.1915 r. w Osinach k.Wodzisławia Śl., syn Wawrzyna i Rozalii z d. Wowra, mieszkaniec Osin. Po ukończeniu szkoły powszechnej, pracował do 18 roku życia w gospodarstwie rolnym rodziców. Następnie pracował jako robotnik w budownictwie mieszkaniowym. W 1937 r. został powołany do służby wojskowej w 3 pułku Ułanów w Tarnowskich Górach. W 1939 r. brał udział w kampanii wrześniowej i 22.09.1939 r. dostał się do niewoli niemieckiej. Został przekazany do Stalagu II D w Stargardzie-Szczecińskim, gdzie przebywał do 7.01.1942 r. Po zwolnieniu z niewoli jako ślązak, powrócił do domu, a w marcu 1942 r. został powołany do wojska niemieckiego i skierowany na front zachodni. Tam dostał się do niewoli amerykańskiej gdzie po czternastu dniach wstąpił do Wojska Polskiego II Korpusu Warszawskiego - biorąc udział w walkach z wojskami niemieckimi. W dniu 21.05.1946 r. został zdemobilizowany i wrócił do kraju.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza, segr. II.

NIEZABITOWSKI FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 28.12.1899 r. w Krakowie, syn Stefana i Elżbiety, mieszkaniec Rybnika. Po aresztowaniu przetransportowany do KL Auschwitz gdzie zginął 4.12.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 42935/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 16:48, określenie przyczyny zgonu to "plötzlicher Herztod" (nagły zawał serca).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 674; PMA-B "Księga zgonów", t. 29, s. 845, nr id. 37927.

NIŚKIEWICZ KILIAN,
Więzień Pawiaka, w KL Majdanek, w KL Auschwitz nr 181093, w KL Mauthausen.
Urodzony 7.06.1902 r. w Rybniku. W 1918 r. działał w tajnej organizacji harcerskiej w Kruszwicy. Uczestnik powstania wielkopolskiego. Po powstaniu służył w wojsku polskim. Pracował na rzecz Powiatowego Komisariatu Plebiscytowego w Rybniku. Uczestniczył w trzecim powstaniu śląskim. W latach międzywojennych pracował w handlu. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. W okresie okupacji hitlerowskiej zangażowany był w działalność ruchu oporu - w organizacji konspiracyjnej ZWZ. Aresztowany został 22.01.1940 r. w Warszawie za udział w organizacji konspiracyjnej, a po śledztwie na Pawiaku, wywieziony do KL Majdanek w Lublinie, skąd 10.04.1944 r. przeniesiony został do KL Auschwitz i zarejestrowany jako więzień nr 181093. Następnie, przetransportowany został do KL Mauthausen i podobozów Wien XI, Steyer, Gusen. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozach w których przebywał, przeżył i odzyskał wolność 5.05.1945 r. wyzwolony przez wojska amerykańskie.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 121; PMA-B Ankieta wypełniona przez Kiliana Niśkiewicza 5.12.1965 r. (sygn. Mat./5418, nr inw.149250).

NOCKOWSKA JADWIGA,
Więźniarka w KL Ravensbrück.
Mieszkanka Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowana w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej i przekazana do KL Ravensbrück. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżyła i odzyskała wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

NODSTAWA RYSZARD,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 26.09.1922 r. w Gaszowicach pow. rybnicki, syn Emanuela i Marty z d. Pypeć, mieszkaniec Gaszowic. Po aresztowaniu przekazany do KL Auschwitz gdzie zginął 7.09.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 29289/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 5:00, określenie przyczyny zgonu to "Rippenfellentzündung" (zapalenie płuc).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 662; PMA-B "Księga zgonów", t. 20, s. 751, nr id. 27577.

NOGA STANISŁAW,
Więzień oflagu.
Urodzony 25.11.1908 r. w Stradlicach woj. kieleckie, mieszkaniec Rybnika. Porucznik Wojska Polskiego - służący w garnizonie rybnickim do wybuchu drugiej wojny światowej. W kampanii wrześniowej 1939 r., obrońca Rybnika jako dowódca III kompanii rybnickiego batalionu. Pod Tomaszowem Lubelskim dostał się do niemieckiej niewoli i osadzony w obozie jenieckim w Oflagu II C Woldenberg-Dobiegniewo. Po wyzwoleniu w 1945 r. awansowany do stopnia kapitana i mianowany dowódcą batalionu. W 1946 r. awansowany do stopnia majora. Do 15.02.1949 r. pełnił funkcję dowódcy Samodzielnego batalionu w X Brygadzie OP.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 121.

NOKIELSKI EDWARD,
Wiezień więzienia w Żorach.
Urodzony 4.10.1874 r. w Katowicach-Ligocie. Przed pierwszą wojna światową działacz i organizator Zjednoczenia Zawodowego Polskiego na terenie rybnickim i raciborskim, działacz Frakcji Partii Polskiej z ramienia której wybrany zostal w 1918 r. radnym miejskim w Rybniku. Członek POW Górnego śląska, działacz plebiscytowy, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. W okresie międzywojennym pracował jako sekretarz w Zarządzie Zjednoczenia Zawodowego Polskiego w Rybniku. Od pierwszych dni okupacji hitlerowskiej aresztowany i więziony do połowy 1940 r. w więzieniu w Żorach. Po wyzwoleniu w 1945 r. przebywał na emeryturze. Oznaczony między innymi: Śląskim Krzyżem Powstańczym i Złotym Krzyżem Zasługi. Zmarł 10.12 1962 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 121-122.

NOREK AUGUST,
Więzień w KL Auschwitz nr 3746.
Urodzony 26.08.1899 r. w Bogunicach k.Lysek pow. rybnicki, syn Mikołaja i Franciszki z d. Łukoszek, mieszkaniec miejscowości Łańce k.Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany przez gestapo 6.09.1940 r. i w transporcie z dziewiętnastoma więźniami z rejencji katowickiej, przekazany do KL Auschwitz i tam zarejestrowany jako więień nr 3746. Zginął 23.05.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 8542/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 19:10, określenie przyczyny zgonu to "Pleuropneumonie" (rozległe zapalenie płuc).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 6, s. 1018, nr id. 8551.

NOREK AUGUSTYN,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec gminy Pstrążna pow. rybnicki. Aresztowany z nieznanych powodów w pierwszych miesiącach okupacji hitlerowskiej, przekazany do obozu koncentracyjnego - tam zginął. Brak informacji o nazwie obozu w którym przebywał.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

NOWAK EDWARD,
Więzień wKL Auschwitz nr 114734, w KL Mauthausen nr 118144.
Urodzony 25.04.1914 r. w Jastrzębiu Górnym pow. rybnicki, mieszkaniec miejscowości Pniówek k.Jastrzębia pow. rybnicki. Był kupcem - prowadził własny sklep kolonialny w Bziu Górnym (także w pierwszym okresie okupacji). Jego najbliższa rodzina należała do organizacji konspiracyjnej AK, więc i on zaangażował się w działalność tej organizacji. Aresztowany został 11.02.1943, i przekazany do KL Auschwitz gdzie na okres śledztwa przebywał w bloku 2a. Po śledztwie skazany został na pobyt w obozie i zarejestrowany 12.04.1943 r. jako więzień nr 114734. W styczniu 1945 r. uczestniczył w "marszu śmierci" z Oświęcimia do Wodzisławia Śl., a stamtąd w transporcie zbiorowym wagonami towarowymi wywieziony do KL Mauthausen gdzie zarejestrowano go jako więźnia nr 118144. Doczekał się wyzwolenia w podobozie Ebensee 6.05.1945 r. Zmarł na zawał serca 27.12.1963 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 322; PMA-B Ankieta z dn. 15.02.1990 r. (sygn. Mat./15084, nr inw. 170998; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją żony - Marii Nowak), skor. 5.

NOWAK EMILIA,
Więźniarka w KL Auschwitz nr 75483, w KL Ravensbrück.
Urodzona 20.02.1910 r. w Kleszczowie k.Żor pow. rybnicki, córka Józefa i Joanny z d. Miguła, mieszkanka Żor pow. rybnicki. Po ukończeniu szkoły powszechnej w Kleszczowie pracowała w gospodarstwie rolnym rodziców. Wyszła za mąż 30.10.1934 r. za Jana Nowaka. W okresie okupacji hitlerowskiej, męża wysłano na przymusowe roboty w głąb Niemiec, Emilia pozostawszy bez środków do życia, pracowała w gospodarstwie rolnym siostry Wiktorii. W sierpniu 1942 r. wstąpiła do organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK w Żorach kierowanej przez Michała Kohuta. Pełniła funkcję łączniczki. W dniu 30.12.1943 r., na skutek zdrady, została aresztowana i osadzona w więzieniu śledczym (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach. Po blisko dwóch miesiącach została przekazana do KL Auschwitz-Birkenau i zarejestrowana 21.02.1944 r. jako więźniarka nr 75483. Jej mąż Jan, będąc wówczas przymusowo wcielony do Organisation TODT, starał się o jej zwolnienie. Jednak władze miejskie w Żorach nie zgodziły się na to. W styczniu 1945 r. uczestniczyła w "marszu śmierci" z Oświęcimia przez Jastrzębie do Wodzisławia Śl. Stamtąd została wywieziona w do KL Ravensbrück gdzie przebywała przez 3 tygodnie. Następnie, była ewakuowana w kierunku Magdeburga, 18.01.1945 r. udało jej się zbiec, a po paru dniach ukrywania się, została wyzwolona przez wojska radzieckie. W maju 1945 r. powróciła do kraju. Zmarła 30.01.1992 r. i została pochowana na cmentarzu komunalnym.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 613; PMA-B Ankieta z dn. 21.04.1975 r. (sygn. Mat./10411, nr inw. 161349); Zbiory J. Delowicza, segr. II.

NOWAK FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 9.10.1910 r. w Drzeczewie, syn Stanisława i Marii z d. Mostow, mieszkaniec Rybnika. Aresztowany prawdopodobnie za udział w ruchu oporu został przekazany do KL Auschwitz gdzie zginął 7.11.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 31709/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 9:05, określenie przyczyny zgonu to "Herzschwäche bei Diphtherie" (niewydolność serca przy błonicy).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 22, s. 171, nr id. 62 046.

NOWAK FRANCISZEK,
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 1.12.1885 r. w Lubomi k.Wodzisławia Śl. pow. rybnicki, szewc z zawodu. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik trzeciego powstania śląskiego. Aresztowany 12.09.1939 r. i przekazany do KL Mauthausen. Zwolniony z obozu w kwietniu 1941 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Karola Kozuba), skor. 7; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

NOWAK JAN,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec wioski Adamowice w pow. rybnickim. Aresztowany został w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej (18.09.1939 r.) i przekazany do KL Buchenwald. Po pięciu miesiącach - 2.02.1940 r. został zwolniony z obozu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

NOWAK JAN,
Więzień w KL Oranienburg.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji (15.09.1939 r.) i osadzony w KL Oranienburg gdzie zginął 18.04.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

NOWAK JÓZEF,
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 4.12.1886 r. w Mszanej k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, mieszkaniec Kokoszyc k.Wodzisławia Śl. W młodych latach wyjechał "za chlebem" do Westfalii, gdzie podjął pracę w górnictwie. W Bottrop aktywnie włączał się w życie związkowe Polonii westfalskiej. Ożenił się w 1911 r. Brał udział w pierwszej wojnie światowej, a po jej zakończeniu w 1919 r. powrócił na Górny Śląsk i osiedlił się w Kokoszycach. Był członkiem POW Górnego Śląska, uczestnikiem trzech powstań śląskich. W trzecim powstaniu walczył na froncie od Olzy po Brzezie nad Odrą, jako dowódca 6 kompanii i II Baonu 14 pp. Za zasługi otrzymał Krzyż Powstańczy, Gwiazdę Śląską i inne odznaczenia. Po przyłączeniu części Górnego Śląska do Polski w 1922 r., przeszedł do służby celnej na ówczesnej granicy polsko-niemieckiej w Suminie, gdzie pracował do wybuchu drugiej wojny światowej. W dniu wybuchu wojny wraz z kolegami uchodził na wschód, skąd powrócił do domu w styczniu 1940 r. W kwietniu tegoż roku został aresztowany i przekazany do KL Mauthausen. Ciężka praca w kamieniołomach, złe wyżywienie, spowodowały jego zgon 8.10.1941 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją córki Agnieszki Materzok z d. Nowak), skor. 8; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

NOWAK JULIUSZ,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Zwonowic w pow. rybnickim. Aresztowany w pierwszym miesiącu okupacji hitlerowskiej (30.09.1939 r.) i przekazany do KL Buchenwald gdzie zginął 18.01.1941 r. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

NOWAK MARIAN,
Więzień więzienia w Katowicach.
Mieszkaniec Szczygłowic k.Knurowa pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do więzienia w Katowicach. Nieznany jest powód aresztowania. Zginął w więzieniu zgilotynowany.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

NOWAK PAWEŁ,
Więzień więzienia w Rybniku.
Mieszkaniec Lysek pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i więziony w Rybniku do 1940 r. Nieznane są dalsze losy tego więźnia
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

OCHOJSKI BRUNON,
Więzień w KL Dachau.
Urodzony 14.09.1885 r. w Rybniku-Smolna, mieszkaniec Rybnika. Żołnierz armii gen. Hallera we Francji. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich, działacz plebiscytowy. Aresztowany 7.09.1939 r. w związku z zaangażowaniem się w działalność ruchu oporu. Po kilkudniowym pobycie w więzieniu w Rybniku, przekazany do KL Dachau gdzie zginął 17.09.1940 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 36; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 125.

OCHOJSKI FRANCISZEK,
Więzień więzienia w Katowicach, w KL Buchenwald.
Urodzony 30.01.1890 r. w Boguszowicach k.Rybnika, mieszkaniec Chwałowic k.Rybnika, rolnik. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w pierwszym miesiącu okupacji hitlerowskiej (26.09.1939 r.), więziony przez 9 miesięcy w więzieniu w Katowicach, a następnie przekazany do KL Buchenwald gdzie zginął 18.05.1942 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 125; Zbiory J. Delowicza.

OGAZA BOLESŁAW,
Więzień więzienia w Niemczech.
Mieszkaniec Rybnika, harcerz. Wraz z kolegą Stablem, w kwietniu 1940 r. chciał przedostać się przez Czechosłowację na Węgry. Przyłapany przez Niemców, został sądzony przez Trybunał Ludowy w Berlinie - na sesji wyjazdowej we Wrocławiu i skazany na kilka lat ciężkiego więzienia "... za zdradę kraju i przygotowanie do zdrady stanu". Wyrok ten odsiadywał w więzieniu na terenie Niemiec.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

OGON FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz nr 107466, w KL Mauthausen nr 118151, podobozu Melk.
Urodzony 10.09.1907 r. w Rybniku, syn Franciszka i Marianny. Zatrudniony w magistracie w Rybniku do 1939 r., a tuż przed wybuchem wojny, pracował we własnym sklepie księgarsko-papierniczym. W okresie okupacji hitlerowskiej, nadal prowadził sklep, ale zaangażował się w działalność ruchu oporu więc w sklepie zorganizował skrzynkę kontaktową dla organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK - był jednym z aktywniejszych żołnierzy tej organizacji. Aresztowany został w lutym 1943 r. i przewieziony do KL Auschwitz. Na okres śledztwa przetrzymywany był w bloku 2a, a po śledztwie skazany na pobyt w obozie i zarejestrowany 9.03.1943 r. jako więzień nr 107466. Wiadomo, że przez jakiś czas pracował w obozowej paczkarni "Paketestelle". W styczniu 1945 r. uczestniczył w "marszu śmierci". Następnie przetransportowany został do KL Mauthausen i tam zarejestrowany jako więzień nr 118151. Kolejno, przekazany do podobozu Melk i ponownie przeniesiony do KL Mauthausen-Gusen, gdzie doczekał się wyzwolenia przez wojska alianckie. Niestety, nie wrócił jednak do domu, gdyż podupadły na zdrowiu, umarł 17.06.1945 r. - w Gusen w kilka dni po wyswobodzeniu obozu.
Bibliografia: "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 roku", Katowice 1986, s. 244; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2002, s. 27, 28, 36, 58, 121-142, 161, 163, 165, 216; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 293; Relacja Józefa Sobika, jego pamiętnik i wykazy członków ZWZ.

OGÓREK KAROL,
Więzień w KL Auschwitz.
Mieszkaniec Rybnika. Adwokat - od 1918 r., w latach 1920-1921 członek rybnickiego magistratu. W okresie okupacji hitlerowskiej żołnierz organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowany w lutym 1943 r. i transportem zbiorowym przekazany do KL Auschwitz, gdzie na okres śledztwa umieszczony był w bloku 2a (blok ten był do dyspozycji Wydziału II Politycznego - Politische Abteilung). Po śledztwie przekazany na pobyt w obozie, brak informacji o jego dalszym losie.
Bibliografia: A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", wyd. Katowice 1958, s. 26; "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 roku", Katowice 1986, s. 244; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 126; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

OGÓREK SERAFIN EMIL,
Więzień więzienia w Pilchowicach.
Urodzony 15.11.1885 r. w Łanach pow. kozielski. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich, działacz plebiscytowy na terenie bytomskim. W latach międzywojennych był mieszkańcem Rybnika. Od 7.10.1939 r. więziony w więzieniu w Pilchowicach, skąd udało mu się wydostać. Aby wiec uniknąć ponownego aresztowania, przedostał się do Generalnej Guberni i tam ukrywał się do końca okupacji. W 1945 r. wrócił do Rybnika. Odznaczony Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności. Zmarł 13.06.1962 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 126.

OGRODOWSKI KAZIMIERZ,
Więzień oflagu XI Braunszweüg, oflagu Wildenberg.
Urodzony 30.01.1912 r. w Wenne w Niemczech. W 1933 r. ukończył Szkołę Podchorążych w Ostrowii Mazowieckiej. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r., obrońca Rybnika, dowódca plutonu ciężkich karabinów maszynowych. Pod Tomaszowem Lubelskim dostał się do niemieckiej niewoli i więziony w oflagu XI Braunszweüg oraz oflagu II Wildenberg. Przebywał w oflagach do końca okupacji. Po wyzwoleniu w 1945 r. powrócił do Rybnika i pracował w przemysle węglowym, a następnie do przejścia na emeryturę w Zakładzie Remontowo Budowlanym PW w Rybniku. Odznaczony Krzyżem Virtuti Militari. Zmarł 6.01.1987 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 126.

OLECKI KAROL,
Więzień więzienia w Raciborzu, w KL Auschwitz.
Urodzony 1.09.1900 r. w Koblowie pow. opawski, syn Jana i Marii z d. Sohlich, od 1916 r., mieszkaniec miejscowości Buków k.Wodzisławia Śl. Pod koniec pierwszej wojny światowej zaciągnięty został do armii niemieckiej. Po wojnie, brał udział w ruchu na rzecz przyłączenia Górnego Śląska do Polski. Angażował się w życie kulturalno-oświatowe, był członkiem miejscowego zespołu chóralnego, aktorem w amatorskim kółku teatralnym. Agitował za Polską w czasie plebiscytu. Był członkiem POW Górnego Śląska i uczestnikiem trzeciego powstania śląskiego. Odznaczony między innymi Krzyżem Powstańczym. Po powstaniach, do wybuchu drugiej wojny światowej, a także na początku okupacji pracował w kop. "Anna" w Pszowie. Aresztowany 27.10.1941 r. i przez sześć tygodni przebywał na gestapo w Raciborzu, a następnie przekazany został do KL Auschwitz gdzie zginął 10.02.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 1001/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 8:45, określenie przyczyny zgonu to "Herzmuskelschwäche" (niewydolność mięśnia sercowego).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 1, s. 1001, nr id. 2633; Zbiory J. Delowicza(kserokopia z relacją brata - Ryszarda Oleckiego), skor. 7.

OLEŚ EMIL,
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 7.07.1896 r. w Boguszowicach k.Rybnika. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w pierwszych miesiącach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Mauthausen gdzie zginął 13.09.1941 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 127; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

OLSZEWSKA IRENA,
Więźniarka obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkanka Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki. Aresztowana wraz z rodziną w drugiej połowie 1942 r. i osadzona w obozie przejściowym Polenlager nr 56 w Lyskach. Brak innych informacji o losie tej więźniarki.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

OLSZEWSKA MAŁGORZATA,
Więzień obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkanka Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki. Aresztowana wraz z rodziną w drugiej połowie 1942 r. i osadzona w obozie przejściowym Polenlager nr 56 w Lyskach. Brak innych informacji o losie tej więźniarki.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

OLSZEWSKA MARIA,
Więźniarka więzienia w Radlinie, w Rybniku, w KL Auschwitz nr 8575.
Urodzona 25.03.1905 r. w Kołomyji woj. lwowskie, córka urzędnika kolejowego. Zamieszkiwała przez jakiś czas w Dziedzicach gdzie uczęszczała do szkoły powszechnej, następnie wyjechała z rodzicami do Kołomyji i tam w 1925 r. ukończyła Seminarium Nauczycielskie. Pracę nauczycielki rozpoczęła w Lubomi w pow. rybnickim (gdzie przyjechała do krewnych), a od 1930 r. w Radlinie w pow. rybnickim, gdzie opiekowała się także drużyną harcerską. Uczyła młodzież piosenek harcerskich i pieśni patriotycznych. W okresie okupacji hitlerowskiej - od listopada 1939 r. zwolniona z pracy nauczycielskiej. Zmuszona była także opuścić służbowe mieszkanie i zamieszkała z rodziną Jana Skowronka w Głożynach. Była przez mieszkańców Radlina bardzo szanowana i wspierana materialnie. Wraz z żoną Skowronka - Gertrudą, zaangażowała się w działalność konspiracyjną w Inspektoracie Rybnickim ZWZ (pełniły funkcje łączniczek). Aresztowana 13.04.1942 r. i więziona w Radlinie, w Rybniku, a następnie przekazana do KL Auschwitz gdzie 11.07.1942 r. zarejestrowana była jako więźniarka nr 8575. Zachorowała w obozie na tyfus i zmarła 15.12.1942 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 494; S. Kedra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 89; PMA-B Ankieta z 1975 r. (sygn. Mat./10685, nr inw. 161875); Zbiory J. Delowicza (w oparciu o relację Janiny Berezowskiej-Węgrzyńskiej, Salomei Kolarczyk z d. Skowronek), (relacja Ernestyny Lasok-Bonorkowej).

OLSZEWSKI ANDRZEJ,
Więzień obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkaniec Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki. Aresztowany wraz z rodziną w drugiej połowie 1942 r. i osadzony w obozie przejściowym Polenlager nr 56 w Lyskach. Brak innych informacji o losie tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

OLSZEWSKI CZESŁAW,
Więzień obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkaniec Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki. Aresztowany wraz z rodziną w drugiej połowie 1942 r. i osadzony w obozie przejściowym Polenlager nr 56 w Lyskach. Brak innych informacji o losie tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

ONDERKO JAN
Więzień obozu przejściowego w Nieborowicach.
Urodzony w 1903 r., pracownik fizyczny, członek Związku Młodzieży Powstańczej. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do pierwszego obozu koncentracyjnego w pobliżu Rybnika (powstałego w 1939 r. po wkroczeniu wojsk hitlerowskich do Polski) a usytuowanego w lesie między Krywałdem - Nieborowicami - Pilchowicami. Zginął w tym obozie przez rozstrzelanie i pochowany został we wspólnej mogile w Pilchowicach.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

OPERKALSKI MARIAN,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Gierałtowic k.Knurowa pow. rybnicki. Pracownik koksowni Knurów. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany już w pierwszym dniu okupacji hitlerowskiej (1.09.1939 r.) i przekazany do KL Buchenwald. Nieznany jest dalszy los tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

OPIOŁ FRANCISZEK,
Wiezień w KL Mauthausen.
Urodzony 2.04.1904 r., mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany i przekazany do KL Mauthausen gdzie zginął 12.03.1941 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

ORDON LEON,
Urodzony 23.06.1911 r., mieszkaniec Żor pow. rybnicki, nauczyciel w tej miejscowości. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej - zaginął bez wieści.
Bibliografia: S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 89.

ORNATOWSKI KAZIMIERZ,
Więzień obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkaniec Rybnika, kierownik szkoły. Aresztowany w drugiej połowie 1942 r. i osadzony w obozie przejściowym Polenlager nr 56 w Lyskach. Zmarł w tym obozie 23.04.1943 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

ORSZULIK EMIL,
Więzień prawdopodobnie KL Gross-Rosen.
Urodzony 20.11.1900 r. w Żorach, syn Jana i Katarzyny z d. Grzegorzek. Od 15.05.1920 do 30.06.1921 był czynnym członkiem POW Górnego Śląska, były powstaniec - brał udział w trzecim powstaniu śląskim w 5 kompanii II Baonu 13 pułku powstańczego żorskiego na szlaku: Żory - Paruszowiec - Rybnik - Rudy - Libuszowy - Stare Koźle. W czasie okupacji hitlerowskiej, początkowo pracował na kolei, a następnie ukrywał się. W 1944 r. został aresztowany przez gestapo 8.01.1944 r. i wywieziony w niewiadomym kierunku, prawdopodobnie do KL Gross-Rosen, nie wiadomo też w jakich okolicznościach i gdzie zginął.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza, segr. II.

OSETEK MARIA z d. BRZEZIŃSKA,
Więźniarka w KL Ravensbrück, w KL Bergen-Belsen.
Urodzona 31.08.1913 r. w Osławach Białych pow. nadwórniański w woj. stanisławowskim. Ojciec zginął jako oficer austriacki w pierwszej wojnie światowej. W 1920 r. przybyła z matką do Krotoszyna woj. poznańskie. Ukończyła Seminarium Nauczycielskie w Lesznie w 1935 r. Z powodu panującego bezrobocia, nie otrzymała pracy nauczycielki więc przyjechała do Krakowa i uczyła dzieci w domach, między innymi od 15.02.1936 do 15.04.1936 r. jako nauczycielka u właścicieli ziemskich Kańskich k.Krakowa. Od 1.05.1936 do 15.04.1939 r. pracowała jako nauczycielka prywatna - ucząc dzieci dyrektora huty "Florian" mieszkającego w Chorzowie. Następnie, wyjechała do Wisły i tam szyciem zarabiała na życie. W 1942 r. nie podpisała volkslisty i została wysiedlona i skierowana do pracy przymusowej w Niemczech. W kwietniu 1943 r. uciekła z robót i ukrywała się w Wiśle. 1.01.1945 r. została aresztowana za udzielenie schronienia zbiegłemu więźniowi politycznemu. Przekazana była do więzienia w Cieszynie, a stamtąd do KL Ravensbrück. Gdy obóz był ewakuowany przez nadciągającą armią radziecką, dostała się do KL Bergen-Belsen. Tam zachorowała na tyfus lecz leczona po oswobodzeniu obozu przez aliantów - przeżyła. Po powrocie do domu, od 1946 r. do przejścia na emeryturę pracowała nako nauczycielka w Bukowie k.Lubomi.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (informacje z życiorysu Michała Oseteka), skor. 7.

OSETEK MICHAŁ,
Więzień więzienia Montelupich w Krakowie, w KL Gross-Rosen, w KL Bergen-Belsen.
Urodzony 20.12.1908 r. w Rudniku n/Sanem, pow. niski, mieszkaniec Bukowa k.Lubomi pow. rybnicki. Ukończył seminarium Nauczycielskie i do wybuchu drugiej wojny światowej był nauczycielem w pow. niskim. W walkach wrześniowych 1939 r. brał udział w stopniu porucznika piechoty jako adiutant d-cy batalionu 3 pułku piechoty. 13.09.1939 r. został ranny k.Warszawy i przebywał w szpitalu w Legionowie, skąd 16.11.1939 r. zbiegł. Podczas okupacji pracował jako robotnik leśny w Zarządzie Miejskim w Rudniku, a później jako sanitariusz w Stalowej Woli. Równocześnie zaangażował się w działalność ruchu oporu - najpierw w AK, a nastepnie w Batalionach Chłopskich. 16.06.1944 r. został aresztowany przez gestapo i osadzony w więzieniu w Jarosławiu, później na Montelupich w Krakowie i stamtąd przetransportowany do KL Gross-Rosen (w Rogoźnicy). Po ewakuacji obozu dostał się do KL Bergen-Belsen. Przed wyzwoleniem obozu zachorował na tyfus więc wyleczony został już przez aliantów 15.04.1945 r. W Bergen-Belsen zawarł związek małżeński z byłą więźniarką tego obozu - Marią Brzezińską. Wróciwszy do Polski, w kwietniu 1945 r. małżonkowie osiedlili się na stałe w Bukowie k.Lubomi. Podjął pracę jako kierownik miejscowej szkoły, a po dalszych studiach został kierownikiem szkoły w Krzyżanowicach i pracował na tym stanowisku do przejścia na emeryturę w 1969 r. Poza pracą zawodową, był bardzo aktywny społecznie - pełnił różne funkcje w ZBoWiD w Lubomi i Wodzisławiu Śl., a także w Raciborzu. Odznaczony: Medalem Zwycięstwa i Wolności i Złotą Odznaką Związku Nauczycielstwa Polskiego.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (informacje z życiorysu Michała Oseteka), skor. 7.

OSIECKI RUDOLF,
Więzień więzienia w Wiedniu, w KL Dachau.
Urodzony 26.10.1916 r. w Rybniku. Maturę zdał w rybnickim gimnazjum w 1936 r., nastepnie ukończył studia ekonomiczne. Uczestnik kampanii wrześniowej 1939 r. Aresztowany w kwietniu 1940 r., więziony był wpierw w Wiedniu, a następnie w KL Dachau, skąd został zwolniony początkiem 1944 r. Przedostawszy się na zachód, w listopadzie 1944 r. wstąpił do wojska polskiego w Wielkiej Brytanii. Powrócił do kraju w 1947 r. i pracował do przejścia na emeryturę w fabryce "Rafamet" w Kuźni Raciborskiej na stanowisku zastępcy dyrektora.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 128.

OSTROŁEK JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz nr 24233.
Urodzony 9.09.1921 r. w Świerklanach Dolnych k.Żor pow. rybnicki, syn Józefa i Karoliny z d. Krebs, mieszkaniec Świerklan Dolnych. Po aresztowaniu, przetransportowany do KL Auschwitz, zarejestrowany w obozowej ewidencji dnia 12.12.1941 r. jako więzień nr 24233, tam zginął 20.02.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 1415/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 7:05, określenie przyczyny zgonu to "Darmkatarrh bei Körperschwäche" (katar/nieżyt jelit przy ogólnym wyczerpaniu organizmu).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 137; PMA-B "Księga zgonów", t. 1, s. 1415, nr id. 3047.

OSTRZOŁEK SZYMON,
Więzień w KL Auschwitz nr 22431, w KL Mauthausen, podobozu Ebensee.
Urodzony 27.10.1904 r. w Połomi pow. rybnicki, kolejarz, członek POW Górnego Śląska, powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich. Na krótko przed wybuchem drugiej wojny światowej, kiedy zwolennicy Hitlera byli coraz bardziej butni, w sprzeczce uderzył dwa razy w twarz jednego fanatyka. W pierwszych dnia okupacji hitlerowskiej został aresztowany i osądzony przez Sąd Specjalny w Rybniku za pobicie obywatela z Niedobczyc narodowości niemieckiej. Otrzymał wyrok dwóch lat wiezienia. Siedział w więzieniu w Brzegu, a po odsiedzeniu kary, miał się zgłosić na gestapo w Katowicach, a gdy to uczynił, został odesłany do KL Auschwitz gdzie zarejestrowany został w obozowej ewidencji dnia 4.11.1941 r. jako więzień nr 22431. Po ewakuacji obozu, w której brał udział w tzw. "marszu śmierci" z Oświęcimia do Wodzisławia Śl. dostał się do KL Mauthausen. Tam, niestety wszelki ślad po nim zaginął. Prawdopodobnie zmarł w kwietniu 1945 r. w podobozie Ebensee.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 131; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją brata - Józefa Ostrzołka), skor. 5.

OSTRZOŁEK WILHELM,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Dachau.
Urodzony 2.01.1900 r. w Połomi pow. rybnicki, mieszkaniec Jastrzębia pow. rybnicki. W młodości był górnikiem, pracował w kop. "Emma" w Radlinie. Pod koniec pierwszej wojny światowej dostał się na front zachodni. Po wojnie włączył się w agitację i walkę o przyłączenie Górnego Śląska do Polski. Był członkiem POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich. W nocy z 2 na 3 maja 1921 r. brał udział w rozbrojeniu niemieckiej komisji plebiscytowej w Jastrzębiu Zdroju. Wtedy został ranny on i jego brat Szymon. Dostali się też do niewoli włoskiej która trwała tylko jeden dzień. Za walkę o Polskę w trzech powstaniach, otrzymał Śląski Krzyż Powstańczy. Gdy wkraczały do Polski wojska hitlerowskie, wyciągnął z ukrycia lekki karabin maszynowy oraz amunicję (posiadał broń i amunicję z czasów powstania) i zająwszy stanowisko bojowe za dworcem kolejowym w Jastrzebiu Zdroju - strzelał do Niemców aż do ostatniego naboju. Następnie, wyrzuciwszy karabin, na piechotę uchodził na wschód. Do domu wrócił w końcu października 1939 r. i zaraz następnego dnia został aresztowany. Odstawiony był na gestapo w Rybniku, a stamtąd przekazany do KL Dachau gdzie zginął 4.02.1042 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją brata - Józefa Ostrzałka), skor. 5.

OSUCH ROMAN,
Wiezień w KL Auschwitz.
Urodzony w 1906 r., mieszkaniec Rybnika. Nauczyciel gimnazjalny (wspaniały matematyk) z Rybnika. Aresztowany i osadzony w KL Auschwitz, gdzie współwięzień z Rybnika ks. Konrad Szweda spotkał się z nim, gdy Osuch ze względu na ostrą biegunkę przebywał w izbie chorych. Zginął w tym obozie w 1943 r.
Bibliografia: Ks. K. Szweda "Ponieśli swój krzyż", Poznań 1989, s. 107; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 128; S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 90; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

OTFINOWSKA STANISŁAWA,
Więzień obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkanka Rybnika. Aresztowana wraz mężem Zbigniewem w drugiej połowie 1942 r. i osadzona w obozie przejściowym Polenlager nr 56 w Lyskach. Nieznane są dalsze losy tej więźniarki.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

OTFINOWSKI ZBIGNIEW,
Więzień obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkaniec Rybnika. Aresztowany wraz z żoną w drugiej połowie 1942 r. i osadzony w obozie przejściowym Polenlager nr 56 w Lyskach. Nieznane są dalsze losy tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

OWCZAREK KAROL,
Więzień KL Auschwitz nr 74174.
Urodzony 24.10.1913 r., mieszkaniec Ornontowic pow. rybnicki. Aresztowany i przekazany do KL Auschwitz, gdzie został zarejestrowany w obozowej ewidencji 9.11.1942 r. jako więzień nr 74174. Zginął 25.11.1942 r. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.