 |
Martyrologium mieszkańców Ziemi
Rybnickiej, Wodzisławia Śl., Żor, Raciborza w latach
1939-1945
Kontakt
z Autorem: |
KNAPCZYK
JÓZEF,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki, aresztowany 21.05.1940 r. i
osadzony w obozie koncentracyjnym. Brak informacji o nazwie obozu
w jakim przebywał i innych danych o losie tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KNAPEK LEON,
Więzień w KL Auschwitz nr 119528.
Urodzony 14.02.1918 r. w Połomi pow. rybnicki. Aresztowany w
okresie okupacji hitlerowskiej, przetransportowany został do KL
Auschwitz i zarejestrowany 30.04.1943 r. w obozowej ewidencji
jako więzień nr 119528. Zwolniony z obozu 26.10.1944 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
333.
KNURA
IZYDOR,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Dzimierza k.Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany w
pierwszych miesiącach okupacji hitlerowskiej, przekazany do
obozu koncentracyjnego. Mimo ciężkich warunków jakie panowały
w obozie, przeżył i odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B
oraz w kartotece więźnió byłego KL Mauthausen nie figuruje.
KOCUREK STANISŁAW,
Więzień w KL Auschwitz nr 85162.
Urodzony 3.01.1906 r. w Mikoszowie Śląskim, mieszkaniec
Chwałowic k.Rybnika, pracownik umysłowy. W okresie okupacji
hitlerowskiej członek organizacji ruchu oporu. Aresztowany przez
gestapo 27.12.1942 r. i skazany na pobyt w KL Auschwitz gdzie
został zarejestrowany 30.12.1942 r. jako więzień nr 85162.
Zwolniony z obozu 13.09.1943 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KOCZOR PAWEŁ,
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 26.06.1896 r., mieszkaniec Jastrzębia Zdroju pow.
rybnicki, właściciel restauracji. Były powstaniec - uczestnik
trzech powstań śląskich, działacz społeczny. Od pierwszych
dni okupacji hitlerowskiej ukrywał się, jednak 30.09.1939 r.
został aresztowany i przekazany do KL Mauthausen gdzie zginął
25.05.1943 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W ocalałej kartotece
wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.
KOCZTORZ BOLESŁAW,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 47708.
Urodzony 8.04.1925 r. w Gotartowicach k.Rybnika, syn Franciszki.
Harcerz, wywiadowca w XIII Drużynie Harcerzy im. Witolda Regera
w Gotartowicach. W czasie okupacji hitlerowskiej, działał w
ruchu oporu w szeregach Polskiej Tajnej Organizacji Powstańczej,
był kolporterem gazety "Zew Wolności". Aresztowany 13.06.1942
r. i wywieziony do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis)
w Mysłowicach, a następnie przetransportowany do KL Auschwitz,
gdzie zarejestrowany został 17.07.1942 r. jako więzień nr
47708. Zginął 5.09.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr
28265/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o
godz. 9:20, określenie przyczyny zgonu to "Kachexie bei
Darmkatarrh" (wyczerpanie przy katarze/nieżycie jelit).
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 80; A. Mrowiec "Z dziejów okupacji
hitlerowskiej w rybnickiem", wyd. Katowice 1958, s. 24;
"Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do
1980 roku", red. J. Walczak, Katowice 1986, s. 242; I.
Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi
rybnickiej", Opole 1984, s. 309; I. Pająk "Mieszkańcy
Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz",
Katowice 1998, s. 198; PMA-B "Księga zgonów", t. 19,
s. 1207, nr id. 26593.
KOCZY JÓZEF,
Więzień w KL Oranienburg.
Urodzony 10.08.1923 r. w Radlinie Dolnym pow. rybnicki,
mieszkaniec Radlina. Po ukończeniu szkoły powszechnej
rozpoczął naukę krawiectwa. W wieku osiemnastu lat otrzymał
nakaz z Arbeitsamtu do pracy przymusowej u niemieckiego
gospodarza. W 1943 r. przeniesiono go do pracy w zakładzie
porcelany. Z niewyjaśnionych powodów został aresztowany i
więziony wpierw w Niemczech a stamtąd przetransportowany do KL
Oranienburg gdzie zginął prawdopodobnie na przełomie 1944/45 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (relacja Wiktorii Janik), skor.
2.
KODURA TEODOR,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany w początkowym
okresie okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Buchenwald.
Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i
odzyskał wolność 11.04.1945 r. - wyzwolony przez wojska
amerykańskie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KOHUT MICHAŁ,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz.
Urodzony 21.11.1901 r. w Podhorcach k.Złoczowa na terenie
Galicji Wschodniej, syn Mikołaja i Franciszki z d. Bargenda.
Był w okresie międzywojennym podoficerem zawodowym Wojska
Polskiego. Pierwszy żołnierski przydział otrzymał 22.12.1922
r. do 23. pułku artylerii lekkiej. Wpierw był w III dywizjonie
(będzińskim) a potem w II (Żorskim). Od 1.09.1923 r.
przebywał w szkole podoficerskiej, po ukończeniu której
powrocił do II dywizjonu w Żorach, gdzie otrzymał awans na
kaprala.
1.08.1925 r. otrzymał nominację na plutonowego, zaś 6.05.1928
r. powierzono mu stanowisko szefa 7 baterii w II dywizjonie.
Ożenił się w 1928 r. z Gertrudą Marią z d. Tkocz. Od 1.06.1929
r. dostał nominacje na ogniomistrza, a w 1938 r. nominację na
starszego ogniomistrza. Walczył w kampanii wrześniowej 1939 r.
i doszedł w okolice Tomaszowa Lubelskiego. Uniknął jednak
niewoli, a powróciwszy do okupowanych przez hitlerowców Żor,
podjął pracę jako robotnik leśny w Baranowicach -
nawiązując równocześnie kontakt z byłymi uczestnikami
kampanii wrześniowej rozpoczął działalność konspiracyjną.
Organizował między innymi podziemne grupy wojskowe na
podległym terenie, punkty kontaktowe dla łączników, miejsca
odpraw, a gdy z tych małych zorganizowanych oddziałów
powstała Żorska Kompania AK - został jej dowódcą. Na skutek
zdrady, aresztowano go 30.12.1943 r. i przekazano do więzienia
śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach. Po
sześciomiesięcznym okresie przesluchiwań, 30.06.1944 r.
przewieziony był do KL Auschwitz do bloku 11 i tego samego dnia
po osądzeniu przez sąd doraźny, skazany został na śmierć.
Wszystkich osądzonych w ten sposób ok. 47 więźniów,
przewieziono do Birkenau gdzie wykonano wyrok na terenie
krematorium nr IV w Birkenau o godz. 16.53 (w tym okresie
zaprzestano rozstrzeliwania więźniów pod tzw. "Ścianą
Straceń").
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
709; J. Delowicz "Żory - ludzie i wydarzenia", rok
1999, s. 104-107.
KOLAR
MAKSYMILIAN,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Nauczyciel i przedwojenny
działacz społeczny. Aresztowany został w pierwszych dniach
okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Buchenwald gdzie
zginął.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KOLECZKO ANTONI,
Więzień w KL Auschwitz nr 108535, w KL Buchenwald nr 118775.
Urodzony 6.06.1896 r. w Rybniku. Po aresztowaniu
przetransportowany do KL Auschwitz i zarejestrowany 16.03.1943 r.
w obozowej ewidencji jako więzień nr 108535. Następnie, 22.01.1945
r. przeniesiony do KL Buchenwald, gdzie zarejestrowany został
jako więzień nr 118775. Przeżył w obozie do jego wyzwolenia w
dniu 11.04.1945 r. przez wojska amerykańskie.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
295.
KOŁECZKO
BRONISŁAWA z d. GOSZYC,
Więźniarka w KL Auschwitz nr 54307, w KL Ravensbrück nr 61782,
więzienia w Lipsku.
Urodzona 28.08.1925 r. w miejscowości Pniówek k.Jastrzębia pow.
rybnicki, córka Józefa i Wiktorii, zamieszkała w Pniówku.
Aresztowana 20.06.1943 r. za przynależność do ruchu oporu i
przetransportowana do KL Auschwitz, gdzie była zarejestrowana 9.08.1943
r. jako więźniarka nr 54307. Następnie, 30.08.1944 r.
przeniesiona do KL Ravensbrück i zarejestrowana jako
więźniarka nr 61782. Po kilku tygodniach przeniesiona do Lipska,
gdzie doczekała się wyzwolenia w dniu 11.04.1945 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
573; PMA-B Ankieta z dn. 7.07.1967 r. (sygn. Mat./6174, nr inw.
15131); Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Stanisława
Goszyca), skor. 5.
KOLONKO ANNA,
Więźniarka w KL Ravensbrück.
Urodzona 13.06.1893 r. w miejscowości Kocierz-Żywiec,
mieszkanka Lubomi k.Wodzisławia Śl. pow. rybnicki, rolniczka.
Brała udział w trzecim powstaniu - walczyła w pierwszych
szeregach na równi z powstańcami, była przykładem dzielności
i odwagi. Została aresztowana w lipcu 1940 r. w Lubomi i
przekazana do KL Ravensbrück. Mimo ciężkich warunków jakie
panowały w obozie, przeżyła i odzyskała wolność - wyzwolona
przez wojska rosyjskie. Powróciła do domu w sierpniu 1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Karola
Kozuba), skor. 7.
KOLONKO AUGUSTYN,
Więzień w KL Dachau.
Mieszkaniec Rybnika. Aresztowany już w pierwszym dniu okupacji
hitlerowskiej i przekazany do KL Dachau. Zginął w tym obozie 18.09.1940
r. - w rok od dnia aresztowania. Brak innych informacji o tym
więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KOLONKO HIERONIM,
Więzień w KL Auschwitz nr 108650, podobozu w
Świętochłowicach, w KL Mauthausen.
Urodzony 3.03.1909 r., mieszkaniec Rybnika. Aresztowany 12.02.1943
r. - podejrzany o wspomaganie działalności organizacji
konspiracyjnej ZWZ/AK, przetransportowany został do KL Auschwitz
gdzie przetrzymywany był w bloku 2a. Po śledztwie przekazany 16.03.1943
r. na pobyt w obozie i zarejestrowany jako więzień nr 108650.
Od lipca 1943 r. przebywał w podobozie Eintrachthütte w
Świętochłowicach. Przetrwał do ostatnich dni funkcjonowania
obozu - uczestnik "marszu śmierci", wyzwolony w
Mauthausen 5.05.1945 r. Po powrocie do domu, między innymi
pracował jako nauczyciel zawodu na warsztatach szkolnych
Technikum Budowy Maszyn Górniczych w Rybniku - był bardzo
ceniony przez uczniów. Zmarł 9.04.1970 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 80; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska,
Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz",
Katowice 1998, s. 299; I. Libura "Z dziejów domowych
powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 298;
PMA-B Relacja z dn. 21.08.1968 r. (zespół Oświadczenia, tom 61,
s. 105-115, sygn. Ośw./Kolonko/1323, nr inw.154262); Relacja
Józefa Sobika, jego pamiętnik i wykazy członków ZWZ.
KOLONKO
PIOTR,
Więzień w KL Dachau.
Urodzony 19.10.1880 r. w Jemielnicy na Opolszczyźnie. Aktywny
działacz plebiscytowy, w 1919 r. współorganizował Polską
Organizację Wojskową w Lipinach. Były powstaniec - uczestnik
pierwszego i drugiego powstania śląskiego. W okresie 1920-1921
r. pracował w Polskim Komisariacie Plebiscytowym w Rybniku. Był
dowódcą plutonu w pułku rybnickim podczas trzeciego powstania.
W 1935 r. został posłem do Sejmu Śląskiego czwartej kadencji.
Był sekretarzem Okręgowego Związku Zawodowego Górników. Za
przedwojenną propolską działalność, aresztowany przez
Niemców już 17.09.1939 r. i więziony w szeregu obozach
koncentracyjnych. Ostatnim obozem w którym przebywał to KL
Dachau, i tam zginął 13.02.1941 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Śląscy patroni rybnickich ulic",
Wyd. 1994 r. s. 18; L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 36; I. Libura
"Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej",
Opole 1984, s.298; L. Musiolik "Rybniczanie słownik
biograficzny", Rybnik 2000, s. 81.
KOLONKO WACŁAW,
Więzień w KL Auschwitz nr 10203.
Urodzony 15.04.1911 r. w Lipinach, od 1920 r. mieszkaniec Rybnika.
W latach międzywojennych był urzędnikiem magistratu w Rybniku.
Był członkiem i działaczem Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół",
Oddziału Młodzieży Powstańczej, PCK, Związku Obrony Kresów
Zachodnich. Jako uczestnik kampanii wrześniowej w 1939 r.,
dostał się do niewoli niemieckiej w Lublinie, następnie
został wysłany na roboty przymusowe w Niemczech. Aresztowany
przez gestapo za przedwojenną działalność w organizacjach
społecznych, przekazany 7.02.1941 r. do KL Auschwitz, gdzie
zarejestrowano go jako więźnia nr 10203. Został zwolniony z
obozu w 1943 r. Po wyzwoleniu (po 1945 r.) pracował na
stanowisku sekretarza Zarządu Wojewódzkiego ZBoWiD w Katowicach.
Zmarł w 1979 r. Pochowany na rybnickim cmentarzu.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 81; "Rybnik. Zarys dziejów miasta od
czasów najdawniejszych do 1980", red. Jan Walczak (Rozdział
VI - opracowanie Wacława Wieczorka), Katowice 1986, s. 244; A.
Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem",
wyd. Katowice 1958, s. 26; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska,
Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz",
Katowice 1998, s. 80; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu
- gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 298.
KOŁOCH
PIOTR,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 15.11.1887 r. w miejscowości Staniszce Małe pow.
Strzelce Opolskie, syn Piotra i Franciszki z d. Gerlich,
mieszkaniec Rybnika. Członek POW Górnego Śląska, uczestnik
trzech powstań śląskich. Naczelnik głównej parowozowni PKP w
Rybniku. Od rozpoczęcia okupacji hitlerowskiej, był członkiem
ruchu oporu w POP, a następnie żołnierzem organizacji
konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowany dnia 12.02.1943 r. w wyniku
dekonspiracji ZWZ/AK w Rybniku, przekazany został do KL
Auschwitz i na okres śledztwa osadzony w bloku 2 a. Po
śledztwie, przekazany na pobyt w obozie, zginął 11.04.1943 r.
Według wystawionego aktu zgonu nr 18782/1943 - potwierdzonego
przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 8:50, określenie
przyczyny zgonu to "Herzmuskelschwäche bei
Fleckfieberverdacht" (niewydolność mięśnia sercowego
przy tyfusie plamistym).
Bibliografia: M. Brzost "Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej",
Katowice 1995, s. 20; L. Musiolik "Rybniczanie słownik
biograficzny", Rybnik 2000, s. 81; L. Musiolik "Od
Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP",
s. 37; PMA-B "Księga zgonów", t. 13, s. 772, nr id.
53767; Zbiory J. Delowicza.
KOŁODZIEJ JAN,
Więzień w KL Auschwitz nr 26861.
Urodzony 25.11.1919 r. w Ruptawie k.Jastrzębia Zdroju pow.
rybnicki, syn Emanuela i Franciszki z d. Jaśko, mieszkaniec
Radlina pow. rybnicki. Po aresztowaniu wpierw przez kilka dni
przetrzymywany w więzieniu w Rybniku a następnie przekazany
transportem zbiorowym 17.03.1942 r. do KL Auschwitz gdzie został
zarejestrowany jako więzień nr 26861 i gdzie zginął 16.08.1942
r. Według wystawionego aktu zgonu nr 21503/1942 - potwierdzonego
przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 8:55, określenie
przyczyny zgonu to "akuter Magendarmkatarrh" (ostry
nieżyt/katar żoładkowo-jelitowy).
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (relacja Waleski Kolorz z d.
Kołodziej); PMA-B "Księga zgonów", t. 15, s. 501, nr
id. 19943.
KOŁODZIEJ
PAWEŁ,
Więzień więzienia w Rybniku.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Były powstaniec - uczestnik
powstań śląskich. Aresztowany 27.09.1939 r. i osadzony w
obozie koncentracyjnym. Brak informacji o nazwie obozu, w którym
przebywał. Brak także dokładniejszych informacji o losie tego
więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KOMAREK JÓZEF,
Więzień więzienia w Rybniku.
Mieszkaniec Popielowa pow. rybnicki. Dowódca kompanii trzeciego
powstania śląskiego. Aresztowany 25.09.1939 r. pod wymyślonym
zarzutem zabicia dwóch Niemców w czasie walk wyzwoleńczych na
Paruszowcu k.Rybnika. Był bity oraz kopany przez gestapowców z
Rybnika. Nie został jednak przekazany do obozu koncentracyjnego,
lecz po zwolnieniu z więzienia wysłany na przymusowe roboty.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KONIECZNY JÓZEF,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz nr 21914.
Urodzony 11.03.1900 r. w Zabrzu, mieszkaniec Radlina pow.
rybnicki, z zawodu ślusarz. Od najmłodszych lat, w prowadzonych
pamiętnikach, utrwalał swoje patriotyczne przemyślenia. Gdy w
plebiscycie ważyły się losy Górnego Śląska, stanął do
walki o przyłączenie Górnego Śląska do Polski. Od 15.01.1919
r. do 7.07.1921 r. był członkiem POW Górnego Śląska, brał
udział w trzecim powstaniu śląskim - był dowódcą III
kompanii 2 Baonu 4 pp. Wojska Powstańczego. Za zasługi w
powstaniach otrzymał odznaczenia: Śląski Krzyż Powstańców,
Medal Niepodległości, Gwiazdę Śląską. Po trzecim powstaniu
przeniósł się do Lublińca i podjął pracę w szpitalu
psychiatrycznym. W 1927 r. ożenił się (żona pochodziła z
Książenic k.Rybnika). Od 1937 r. do drugiej wojny światowej
był bezrobotnym. Brał udział w kampanii wrześniowej. Dostał
się do niewoli niemieckiej, z której wrócił w 1940 r. i
zamieszkał wraz z rodziną w Radlinie. Pracował przejściowo w
warsztatach remontowych w Biertułtowach, a następnie w Hucie
"Julia" w Bobrku pod Bytomiem. 11.08.1941 r. został
aresztowany i przewieziony do więzienia w Rybniku, 23.10.1941 r.
przekazany do KL Auschwitz, gdzie zarejestrowano go jako
więźnia nr 21914. Zginął w tym obozie 14.01.1942 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
126; Zbiory J. Delowicza (relacja syna - Józefa Koniecznego).
KONIECZNY STANISŁAW,
Więzień więzienia w Katowicach.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych
dniach okupacji hitlerowskiej i więziony w Katowicach -
przeżył i odzyskal wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KONKOL WIKTOR,
Więzień w KL Auschwitz nr 111461, podobozu w
Świętochłowicach, w KL Mauthausen nr 123999.
Urodzony 16.10.1916 r. w Rybniku, mieszkaniec Rybnika. Pracował
na stacji kolejowej PKP w Rybniku. Uczestniczył w kampanii
wrześniowej w 1939 r. W czasie okupacji hitlerowskiej żołnierz
organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK, za co został aresztowany 12.02.1943
r. i przetransportowany do KL Auschwitz. Wraz z grupą ok. 60
osób aresztowanych z Rybnika był przetrzymywany na okres
śledztwa w bloku 2a, następnie skazany na pobyt w obozie i
zarejestrowany 31.03.1943 r. jako więzień 111461. Od czerwca
1943 r. do stycznia 1945 r. przebywał w podobozie
Eintrachthütte w Świętochłowicach. Stamtąd wywieziony
został do KL Mauthausen, gdzie był zarejestrowany jako
więzień nr 123999, a po dwóch tygodniach został przeniesiony
do podobozu na terenie zakładu Sauerwerke w Wiedniu. Wiosną
ponownie przeniesiony do KL Mauthausen gdzie doczekał się
wyzwolenia w dniu 5.05.1945 przez wojskie alianckie. Po wojnie
pracował w PKP w Rybniku. Działacz Związku Kombatantów i
Byłych Więźniów Politycznych, członek zarządu Koła
Śródmieście, sierżant rezerwy WP. Zmarł 21.01.1998 r. -
pochowany na rybnickim cmentarzu.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 83; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska,
Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz",
Katowice 1998, s. 310; PMA-B Ankieta z dn. 27.04.1976 r. (sygn.
Mat./11075, nr inw. 162579); Relacja Józefa Sobika, jego
pamiętnik i wykazy członków ZWZ.
KONSEK BRONISŁAWA,
Więźniarka w KL Auschwitz nr 9136, w KL Ravensbrück nr 61636,
w KL Sachsenhausen nr 7026.
Urodzona 16.09.1903 r. w Rybniku. Po aresztowaniu
przetransportowana do KL Auschwitz, zarejestrowana 18.07.1942 r.
w obozowej ewidencji jako więźniarka nr 9136. Następnie, 30.08.1944
r. przeniesiona do KL Ravensbrück, gdzie zarejestrowano ją jako
więźniarkę nr 61636, ponownie przeniesiona do KL Sachsenhausen
i tam zarejestrowana jako więźniarka nr 7026. Przeżyła w tym
obozie do jego wyzwolenia w dniu 22.04.1945 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
495.
KONSEK
RYSZARD pseud. Władik (Lis Władysław),
Więzień obozu jenieckiego w Rzeszowie, więzienia w Lublinie, w
Brandenburgu.
Urodzony 16.06.1918 r. w miejscowości Folwark k.Żor, syn Jana i
Haliny z d. Ośliźlok, mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Po
ukończeniu szkoły powszechnej w 1935 r. uczęszczał do szkoły
zawodowej - uczył się zawodu rzeźnika. Od 1928 r. do wybuchu
wojny był harcerzem. 14.02.1939 r. wstąpił jako ochotnik do
Wojska Polskiego. W 1939 r. brał udział w kampanii wrześniowej
na linii Nakło Śl. - Ząbkowice - Trzebinia - Chorzów -
Kozków - Tunel - Rozwadów - Zamość - Krasnystaw - aż do
Tomaszowa Lubelskiego, gdzie dostał się 20.09.1939 r. do
niewoli niemieckiej. Przewieziony został do obozu jenieckiego w
Rzeszowie, skąd w listopadzie 1939 r. zbiegł i wrócił do domu
w Radlinie. W 1940 r. podjął pracę jako rzeźnik w Toszku. 15.01.1941
r. wstąpił do organizacji konspiracyjnej ZWZ w Radlinie.
Ponieważ był zmuszany przez władze okupacyjne do podpisanie
volkslisty, w lutym 1942 r. wyjechał do Tarnowa. Tam był
ukrywany przez kolegów z ruchu oporu i działał pod przybranym
nazwiskiem Władysław Lis. Został aresztowany przez gestapo w
Łukowie k.Siedlec w październiku 1942 r. i przewieziony do
Lublina a stamtąd wysłany do Brandenburga w Niemczech. Po
udanej ucieczce z tego obozu wrócił w listopadzie 1942 r. na
Śląsk - do Katowic. Do Radlina przyjeżdżał okresowo -
współpracując nadal z organizacją konspiracyjną z Pawłem i
Janem Kłosokiem, Konradem Brachmańskim. Przewoził ulotki,
gazetki i żywność rozprowadzaną przez członków ruchu oporu
wśród potrzebujących rodzin. Ukrywał się do końca okupacji
hitlerowskiej - biorąc aktywny udział w życiu konspiracyjnym,
niejednokrotnie uczestnicząc w akcjach zbrojnych. Po wyzwoleniu
podjął pracę w swoim zawodzie w Katowicach, w Gliwicach, w
Koźlu-Rańska Wieś.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza, segr. I.
KOPERNIK FLORIAN,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Gierałtowic k.Knurowa pow. rybnicki, pracownik
koksowni "Knurów". Były powstaniec śląski,
miejscowy patriota. Aresztowany już w pierwszym dniu okupacji
hitlerowskiej na podstawie donosu renegata i przesłany do KL
Buchenwald gdzie zginął.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KOPIEC FRANCISZEK,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Dachau nr 3007.
Urodzony 31.03.1904 r. w Skrzyszowie k.Wodzisławia Śl., z
zawodu ślusarz. W wieku szesnastu lat brał udział w drugim
powstaniu w kompanii Wilhelma Rducha. Brał udział w trzecim
powstaniu w walkach nad rzeką Olzą, zaś po przerwaniu frontu
powstańczego - pod Olzą. Po powstaniach, aż do 1924 r.,
pracował jako ślusarz dołowy w kopalni. W 1924 r. wyjechał w
celach zarobkowych do Francji. W 1928 r. wrócił na Śląsk, ale
rozpoczęły się lata kryzysu więc pracował dorywczo. Dnia 24.09.1939
r. został aresztowany i umieszczony w rybnickim więzieniu -
posądzony o zastrzelenie st. wachmistrza podczas drugiego
powstania. Poddano go ciężkim torturom chcąc wymusić
przyznanie się do czynu, którego nie popełnił. Z więzienia
rybnickiego przetransportowano go 12.03.1940 r. do KL Dachau
gdzie zarejestrowany był jako więzień nr 3007. Został
zwolniony z obozu 11.12.1942 r., lecz otrzymał skierowanie do
pracy przymusowej w Rybnickiej Fabryce Maszyn. Od końca
września 1943 r. postanowił się ukrywać by przeżyć do
końca okupacji - Niemcy często stosowali prowokacje wobec
Polaków. Po wyzwoleniu Wodzisławia 26.03.1945 r., wraz z innymi
Polakami, działał w służbie porządkowej miasta
współdziałając przy organizacji polskich władz. Później
pracował w Gliwickim Przedsiębiorstwie Budowy Kopalń.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją
Franciszka Kopcia), skor. 6.
KORBASIEWICZ FELIKS,
Więzień więzienia Montelupich w Krakowie, w KL Auschwitz nr
18045, w KL Sachsenhausen nr 115827, w KL Bergen-Belsen
Urodzony 6.04.1901 r. w Sulmierzycach woj. poznańskie, od 1929 r.
mieszkaniec Rybnika. Rzemieślnik, właściciel zakładu
fryzjerskiego w Rybniku, w latach międzywojennych Starszy Cechu
Fryzjerów w tym mieście. W 1939 r. uciekł przed niemiecką
armią do Krakowa, gdzie został aresztowany 10.06.1941 r. za
przynależność do organizacji konspiracyjnej. Wpierw więziony
na Montelupich w Krakowie, a 11.07.1941 r. przewieziony do KL
Auschwitz gdzie zarejestrowany został jako więzień nr 18045.
Następnie, transportem zbiorowym dostał się do KL
Sachsenhausen, zarejestrowano go jako więźnia nr 115827, po
krótkim czasie został przetransportowany do KL Bergen-Belsen.
Przeżył w obozie do jego wyzwolenia w dniu 15.04.1945 r. przez
wojska brytyjskie. Wrócił do Rybnika 12.06.1945 r. Był
członkiem Związku Byłych Więźniów Politycznych, prezesem
Koła Miejskiego, następnie działaczem ZBoWiD. Prowadził
zakład fryzjerski do śmierci 10.02.1988 r., spoczywa na
rybnickim cmentarzu.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 83; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska,
Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz",
Katowice 1998, s. 110; PMA-B Ankieta z dn. 18.09.1957 r. (sygn.
Mat./843, nr inw. 43447).
KORBIEL FABIAN,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz.
Urodzony 18.01.1894 r. w Kokoszycach k.Wodzisławia Śl. W 1912 r.
wyemigrował z rodzicami do Westfalii. Uczestniczył w rewolucji
listopadowej w Bottrop w szeregach "Spartakusa".
Wrócił na Górny Śląsk i zamieszkał w Lublincu. Tam został
zaprzysiężony w marcu 1919 r. w POW Górnego Śląska,
uczestniczył w trzech powstaniach śląskich. W trzecim
powstaniu był dowódcą batalionu lubliniecko-opolskiego. Po
powstaniach zamieszkał w Popielowie i pracował w kop. "Rymer"
w Niedobczycach. Był członkiem Związku Powstańców Śląskich
i działaczem związków zawodowych. Uczestniczył w kampanii
wrześniowej 1939 r. Po kapitulacji Polski ukrywał się na
terenie Generalnej Guberni. W lutym 1941 r. powrócił do
Popielowa. Został aresztowany 23.02.1941 r. i wpierw był
więziony w Rybniku, a następnie przekazany do KL Auschwitz
gdzie zginął 13.03.1941 r. Za udział w powstaniach był
odznaczony Krzyżem Na Śląskiej Wstędze Waleczności i
Zasługi oraz Krzyżem Walecznych.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 83; L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; Zbiory J.
Delowicza.
KORDAS WŁADYSŁAW,
Więzień więzienia w Niemczech.
Urodzony 2.01.1906 r., mieszkaniec Rybnika. Były powstaniec -
uczestnik powstań śląskich. Członek Związku Powstańców
Śląskich. W okresie okupacji hitlerowskiej zaangażowany w
organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowany 24.11.1944 r. i
więziony na terenie Niemiec (Hanower). Prawdopodobnie zginął w
tym więzieniu.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik
"Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 84;
Zbiory J. Delowicza.
KORDUŁA EDWARD,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz.
Urodzony 16.09.1921 w Boguszowicach k.Rybnika, syn Roberta i
Marty z d. Kula, mieszkaniec Boguszowic. Był harcerzem XVII
Drużyny Harcerzy im. Karola Chodkiewicza w Boguszowicach. Z
chwilą rozpoczęcia okupacji hitlerowskiej, zaangażował się w
działalność konspiracyjną w organizacji PTOP - kierował
organizacją w rejonie Boguszowic. Został aresztowany 13.06.1942
r. i wywieziony do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis)
w Mysłowicach, następnie, przetransportowany do KL Auschwitz.
Na posiedzeniu sądu doraźnego w dniu 7.08.1942 r został
skazany na śmierć - zginął tego samego dnia. Według
wystawionego aktu zgonu nr 21563/1942 - potwierdzonego przez
lekarza obozowego, zmarł o godz. 11:40, określenie przyczyny
zgonu to "plötzlicher Herztod" (nagły zawał serca).
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 84; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu -
gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 309; I. Pająk
"Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia
Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 656; PMA-B
"Księga zgonów", t. 15, s. 561, nr id. 20003.
KORNAS STEFAN,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Były powstaniec -
uczestnik powstań śląskich. Aresztowany i przekazany do KL
Buchenwald gdzie zginął. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KORNBLUM GÜNTHER,
Więzień w KL Auschwitz nr 70923.
Urodzony 12.05.1909 r. w Rybniku, syn Maksa i Hildegardy z d.
Leubuscher, zamieszkały w okresie okupacji hitlerowskiej w
Groningen - Holandia. Tam aresztowany i przewieziony do KL
Auschwitz transportem zbiorowym Żydów holenderskich z
Westerbork. W KL Auschwitz zarejestrowany w obozowej ewidencji
dnia 27.10.1942 r. jako więzień nr 70923. Zginął w tym obozie
30.11.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 42289/1942 -
potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 14:20,
określenie przyczyny zgonu to "Darmkatarrh bei Phlegmone"
(katar/nieżyt jelit przy flegmonie).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
218; PMA-B "Księga zgonów", t. 29, s. 207, nr id.
37289.
KORNBLUM JULIUSZ,
Więzień w KL Auschwitz nr 26058.
Urodzony 29.04.1868 r. w Gołkowicach k.Jastrzębia Zdroju pow.
rybnicki, syn Izydora i Heleny. Po aresztowaniu przekazany 30.01.1942
r. do KL Auschwitz i oznaczony numerem obozowym 26058. Zginął w
9.02.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 934/1942 -
potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 10:50,
określenie przyczyny zgonu to "Altersschwäche" (uwiąd
starczy).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 1, s. 934, nr
id. 2566.
KORPOWSKI JÓZEF,
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 24.07.1913 r. w Niwce k.Sosnowca. Był nauczycielem,
harcerz XIII Drużyny Harcerzy im. Witolda Regera w Gotartowicach
- stopień instruktorski podharcmistrz. Aresztowany w
początkowym okresie okupacji hitlerowskiej i przesłany do KL
Mauthausen gdzie zginął 31.01.1941 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 84.
KORZENIOWSKA
BRONISŁAWA,
Więźniarka obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkanka Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowana wraz z rodziną
w drugiej połowie 1942 r. i osadzona w obozie przejściowym
Polenlager nr 56 w Lyskach. Brak informacji o jej dalszym losie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KORZENIOWSKA HALINA,
Więźniarka obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkanka Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowana wraz z rodziną
w drugiej połowie 1942 r. i osadzona w obozie przejściowym
Polenlager nr 56 w Lyskach. Brak informacji o jej dalszym losie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KORZENIOWSKA
JAROMIŁA,
Więżniarka obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkanka Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowana wraz z rodziną
w drugiej połowie 1942 r. i osadzona w obozie przejściowym
Polenlager nr 56 w Lyskach. Brak informacji o jej dalszym losie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KORZENIOWSKI
KAZIMIERZ,
Więzień obozu przejściowego w Lyskach.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany wraz z rodziną
w drugiej połowie 1942 r. i osadzony w obozie przejściowym
Polenlager nr 56 w Lyskach. Brak informacji o jego dalszym losie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KORZENIOWSKI PIOTR,
Więzień w KL Oranienburg.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Były przedwojenny
działacz społeczny. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji
hitlerowskiej, został przekazany do KL Oranienburg i tam
zginął.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KORZUCH AUGUSTYN,
Więzień więzienia w Raciborzu, w Bremie, w Walchem nad Ems, w
Katowicach, w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 26850, w KL
Mauthausen nr 117947, podobozu w Ebensee.
Urodzony 23.08.1903 r. w Chorzowie, mieszkaniec Wodzisławia Śl.
Straciwszy dosyć wcześnie rodziców, został przyjęty na
wychowanie przez krewnych w Marklowicach k.Wodzisławia (miał
sześcioro rodzeństwa). Tam ukończył niemiecką szkołę
powszechną w 1917 r. i w rok później podjął pracę w kop.
"Emma" w Radlinie. Po pierwszej wojnie światowej
włączył się do walki o przyłączenie Górnego Śląska do
Polski. Wstąpił do towarzystwa kulturalno-oświatowego "Ognisko"
w Wodzisławiu. Był członkiem towarzystwa śpiewaczego "Wiosna"
i towarzystwa gimnastycznego "Sokół" w Wodzisławiu.
Brał udział w akcji plebiscytowej w ochronie wieców polskich,
walczył w drugim powstaniu w Wodzisławiu, a w trzecim powstaniu
w kampanii Obszarskiej na froncie Odrzańskim jako kurier
dowództwa 14 pp. Po powstaniu wrócił do pracy w kopalni w
Radlinie, a po otwarciu szkoły sztygarskiej w Tarnowskich
górach rozpoczął naukę w tej szkole. Po jej ukończeniu
pracował jako sztygar w kop. "Rymer" w Niedobczycach.
W 1928 r. skończył szkołę podchorążych piechoty w Krakowie
awansując po pierwszych ćwiczeniach do stopnia podporucznika
rezerwy. W Wodzisławiu w którym mieszkał, był członkiem
Związku Powstańców Śl., towarzystwa śpiewaczego "Jadwiga"
i członkiem Polskiego Związku Zachodniego. W ramach związku
powstańczego istniała półwojskowa organizacja "Młodzież
Powstańcza", był komendantem okręgu wodzisławskiego tej
organizacji. W 1933 r. bojówka młodzieży powstańczej rozbiła
zebranie hitlerowskiej organizacji w Maruszach k.Wodzisławia (poturbowano
kilku hitlerowców). Niemiecka organizacja oddała Sprawę do
sądu, a jako organizatora napaści podano Augustyna Korzucha.
Wprawdzie został uniewinniony, ale Niemcy zapamiętali jego
osobę. Od 1938 r. był dowódcą 4 batalionu wodzisławskiej
obrony narodowej. W dniu wybuchu wojny, walczył przeciw
hitlerowcom z bronią w ręku. 6.09.1939 r. wraz z zaufanymi
kolegami na tajnym posiedzeniu założył organizację ruch oporu,
lecz już 29.09.1939 r. został aresztowany. Przebywał w
więzieniu w Wodzisławiu, w Rybniku, w Raciborzu. Sąd Specjalny
w Raciborzu skazał go na dwa lata ciężkiego więzienia za
prześladowanie mniejszości niemieckiej i za tajną
działalność antyniemiecką we wrześniu 1939 r. Z Raciborza
dostał się do ciężkiego więzienia w Bremie. Po dwóch latach
przebywania w tym więzieniu (od 8.02.1940 do 8.02.1942 r.)
został zwolniony, ale przejęty pod nadzór gestapo dostał się
do więzienia śledczego w Mysłowicach, a stamtąd został
przekazany 13.03.1942 r. do KL Auschwitz i zarejestrowany w
ewidencji obozowej jako więzień nr 26850. Pracował w komandzie
budowlanym, a później w komandzie rolniczym. Ewakuowany z
Oświęcimia 18.01.1945 r. szedł szlakiem więźniów
oświęcimskich przez Pawłowice, Jastrzębie do Wodzisławia Śl.
Z Wodzisławia, w wagonach towarowych dostał się do KL
Mauthausen i tam otrzymał nr obozowy 117947. Stamtąd
przeniesiony był do podobozu w Melku i dalej do Ebensee k.Salzburga,
gdzie doczekał się wyzwolenia. Odznaczenia: Śląski Krzyż
Powstańczy, Krzyż Kawalerski Orderu Odrodzenia Polski i inne. W
1953 r. ukończył studia na Akademii Górniczo-Hutniczej w
Krakowie.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
158; PMA-B Ankieta z dn. 25.03.1972 r. (sygn. Mat./8815, nr inw.
158255); Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Augustyna
Korzucha), skor. 6; Informacja Stefanii Korzuch-Zrałek.
KOSTKA
PIOTR,
Więzień w KL Auschwitz nr 123027.
Urodzony 7.12.1902 r. w Turzy k.Wodzisławia Śl., syn Antoniego
i Augusty z d. Sojka. W okresie okupacji zamieszkały w
miejscowości Frysztak. Po aresztowaniu przekazany 26.05.1943 r.
transportem zbiorowym z Katowic do KL Auschwitz i zarejestrowany
jako więzień nr 123027. Zginął 25.06.1943 r. Według
wystawionego aktu zgonu nr 23307/1943 - potwierdzonego przez
lekarza obozowego, zmarł o godz. 15:05, określenie przyczyny
zgonu to "plötzlicher Herztod" (nagły zawał serca).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
688; PMA-B "Księga zgonów", t. 16, s. 795, nr id.
56757.
KOŚCIAŃSKI
LUDWIK,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 20.01.1918 r. w Wielopolu k.Rybnika, syn Walentego i
Marianny z d. Góralczyk, mieszkaniec Wielopola. Po aresztowaniu
przekazany do KL Auschwitz gdzie zginął 1.07.1943 r. Według
wystawionego aktu zgonu nr 24465/1943 - potwierdzonego przez
lekarza obozowego, zmarł o godz. 9:30, określenie przyczyny
zgonu to "Herzschwäche bei Pleuritis" (niewydolność
serca przy zapaleniu opłucnej).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
1135; PMA-B "Księga zgonów", t. 17, s. 461, nr id.
57904.
KOTERBA PAWEŁ,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Były powstaniec -
uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w pierwszych dniach
okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Buchenwald. Zginął w
tym obozie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KOTUCZ JAN,
Więzień obozu w Nieborowicach.
Urodzony 27.01.1908 r. w Gliwicach, mieszkaniec Rybnika. Po
szkole powszechnej uczęszczał do Seminarium Nauczycielskiego w
Mysłowicach, które ukończył w 1927 r. W 1928 r. wstapił do
Szkoły Podchorążych w Ostrowii Mazowieckiej i ukończył ją w
1931 r. w stopniu podporucznika. Przydzielony został do 75
Pułku Piechoty w Chorzowie, skąd po półrocznym pobycie
skierowano go do rybnickiego garnizonu. W 1938 r. ukończył
szkolenie w Centrum Wyszkolenia Piechoty w Rembertowie.
Nominację na kapitana otrzymał 19.03.1939 r., zaś 1.09.1939 r.
jako dowódca I kompanii 75 Pułku Piechoty batalionu rybnickiego,
bronił miasta przed nacierającym wojskiem niemieckim.
6.09.1939 r. został wzięty do niewoli pod Woszcycami koło Żor
- podczas próby wyprowadzenia z okrążenia jednego z plutonów.
Był przetrzymywany w pierwszym obozie koncentracyjnym w pobliżu
Rybnika (powstałego we wrześniu 1939 r. po wkroczeniu wojsk
hitlerowskich do Polski), a usytuowanym w lesie między
Krywałdem - Nieborowicami - Pilchowicami. Tam został
rozstrzelany, pochowano go w zbiorowej mogile pod Pilchowicami.
Pośmiertnie odznaczony Krzyżem Virtuti Militari.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 86; Zbiory J. Delowicza.
KOWALKOWSKA
ELEONORA,
Więźniarka obozu pracy w Orzeszu.
Urodzona 7.02.1938 r. w Żorach, córka Władysława i Stefanii z
d. Możdzień, mieszkanka Żor pow. rybnicki. W dniu 10.07.1942 r.
rodzice odmówili podpisania volkslisty, więc wraz z rodzicami
oraz rodzeństwem umieszczona została w obozie pracy Polenlager
nr 28 w Orzeszu, a stamtąd wraz z rodzicami przemieszczana do
różnych podobozów - do wyzwolenia tj. 27.01.1945 r. Po
powrocie do Żor, tak ona, jak i pozostałe rodzeństwo na skutek
warunków w jakich przebywali w obozach - bardzo chorowali.
Szkołę powszechną rozpoczęła już w wyzwolonej Polsce. W
1959 r. rozpoczęła pracę w firmie "Znicz" w Żorach
i tam pracowała do 1984 r. Później przeniosła się do pracy
jako pomoc w aptece w Żorach, gdzie pracowała aż do przejścia
na emeryturę.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza, segr. I.
KOWALSKI FRANCISZEK,
Więzień więzienia w Wodzisławiu Śl., w Rybniku, w Katowicach,
w Zabrzu.
Urodzony 11.07.1921 r. w Czyżowicach k.Wodzisławia Śl. Od 1922
r. rodzice przenieśli się do Radlina. Do szkoły powszechnej
uczęszczał w Radlinie-Obszary. Od 1929 r. członek Związku
Harcerstwa Polskiego, co ugruntowało w nim narodową
świadomość. W roku 1936 r. wraz z rodzicami przeniósł się
do Czyżowić, tam także był członkiem organizacji harcerskiej.
Przed wybuchem drugiej wojny światowej - już od lipca harcerze
podjęli inicjatywę prowadzenia wart nocnych, a gdy okupacja
hitlerowska 1.09.1939 r. stała się faktem, harcerze postanowili
zabrać i przechowywać wszystkie dokumenty z harcówki, która
mieściła się w szkole na strychu. Weszli też do biblioteki
Towarzystwa Czytelni Ludowych i zabrali z niej książki, które
następnie wypożyczali Polakom godnym zaufania. Harcerze
przekazywali też zaufanym rodakom zasłyszane informacje z
polskojęzycznego radia (słuchanego nielegalnie). Mimo
stosowanej ostrożności, 27.06.1941 r. miały miejsce
aresztowania Bolesława Zająca, Józefa Kwiatonia i Franciszka
Kowalskiego, gdyż ktoś doniósł policji, że wymienieni
chłopcy zakopali w lesie broń. Po zatrzymaniu przesłani
zostali do więzienia w Wodzisławiu i tam przebywali ok. trzech
tygodni. Stamtąd przekazano ich do więzienia w Rybniku, a
następnie do więzienia w Katowicach. Po pięciu miesiącach
stanęli przed sądem nadzwyczajnym i otrzymali karę po roku
więzienia. Po rozprawie przewiezieni byli do więzienia w
Bytomiu, ale gdy zwolnieni zostali z tego więzienia, gestapo z
Zabrza zabrało ich do więzienia w Zabrzu gdzie znowu
przesiedzieli dwa miesiące. Po tym okresie przewiezieni zostali
do Rybnika i zwolnieni do domu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia ze wspomnieniami
Franciszka Kowalskiego), skor. 8.
KOWALSKI FRANCISZEK,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz nr 7563.
Urodzony 30.03.1891 r. w Radlinie Górnym pow. rybnicki,
mieszkaniec Jedłownika k.Wodzisławia Śl. Przed pierwszą
wojną światową przebywał w Westfalii pracując w kop. węgla
kam. "Prosper" w Bottrop jako sztygar. Tam był
polonijnym działaczem wśród emigrantów Górnego Śląska i z
Poznańskiego. Ożenił się w 1914 r. Brał udział w pierwszej
wojnie światowej - na froncie zachodnim. Później był przez
kopalnię reklamowany i po pewnym czasie przeniósł się do kop.
"Emma" w Radlinie. Po wojnie włączył się do akcji
przywrócenia Górnego Śląska do Polski. Był organizatorem
życia społeczno-kulturalnego, był członkiem POW Górnego
Śląska, uczestnikiem trzech powstań. Otrzymał Krzyż
Powstańczy i inne odznaczenia. Po trzecim powstaniu nadal
pracował w kop. "Emma". W 1922 r. mając przygotowanie
do pracy administracyjnej i zmysł organizacyjny oraz znajomość
j. niemieckiego, już po podziale Górnego Śląska, przyjął
ofertę pracy w magistracie w Wodzisławiu Śl. Miał wiele pracy
z tłumaczeniem aktów na język polski. Był członkiem Związku
Powstańców Śląskich. Podczas okupacji hitlerowskiej w
listopadzie 1939 r. przy przyznawaniu volkslisty napisał "narodowość
polska". W 22.12.1940 r. został aresztowany i
przesłuchiwany wpierw na posterunku w Kokoszycach, a następnie
na gestapo w Rybniku. Na pytanie dlaczego napisał przy
przyznawaniu volslisty - "narodowość polska",
odpowiedział: "nie mogłem napisać innej prawdy".
Został przekazany do KL Auschwitz i tam zarejestrowany jako nr
7563. Zginął po półrocznym pobycie w obozie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją żony
Marii Kowalskiej i Marii Dziubowej), skor. 6; W zachowanych
dokumentach PMA-B nie figuruje.
KOWALSKI STANISŁAW,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych
dniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Buchenwald. Mimo
ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i
odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KOWALSKI WILHELM,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych
dniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Buchenwald. Mimo
ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i
odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KOWOL FRANCISZKA,
Więźniarka więzienia w Raciborzu.
Mieszkanka Koronowa pow. rybnicki, żona rolnika. Aresztowana w
pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i więziona przez bardzo
długi okres w Raciborzu. Uzyskała wolność wraz z
zakończeniem wojny. Zmarła zaraz po wojnie na wskutek przeżyć
więziennych.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KOWOL WINCENTY,
Więzień więzienia w Rybniku.
Urodzony w 1894 r., rolnik z Pogrzebieniu k.Rydułtów pow.
rybnicki. Do chwili wybuchu wojny naczelnik Gminy Pogrzebień.
Był członkiem Związku Powstańców Śląskich. Po aresztowaniu,
przewieziony na Gestapo w Rybniku, ale po krótkim przesłuchaniu
przez miejscowego renegata, zwolniony do domu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KOZAK JAN,
Więzień w KL Auschwitz nr 111557, w KL Gross-Rosen.
Urodzony 18.03.1884 r., mieszkaniec Rybnika. Członek POW
Górnego Śląska. Uczestnik trzech powstań śląskich.
Kontroler ruchu kolejowego PKP w Rybniku. W czasie okupacji
hitlerowskiej, działał w ruchu oporu w szeregach Polskiej
Organizacji Powstańczej, a po dekonspiracji tej organizacji był
żołnierzem organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowany 11.02.1943
r. przez gestapo, przewieziony do KL Auschwitz 13.02.1043 r. i
przetrzymywany w czasie przesłuchań na bloku 2a. Po śledztwie,
przekazany 31.03.1943 r. na dożywotni pobyt w obozie został
zarejestrowany jako więzień nr 111557. Dnia 24.06.1944 r.
transportem zbiorowym wywieziony do KL Gross-Rosen, gdzie
zginął w lutym 1945 r.
Bibliografia: M. Brzost "Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej",
Katowice 1995, s. 20; L. Musiolik "Rybniczanie słownik
biograficzny", Rybnik 2000, s. 87; I. Pająk "Mieszkańcy
Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz",
Katowice 1998, s. 311; M. Brzost "Rybnicki Inspektorat Armii
Krajowej", Katowice 1995, s. 20; L. Musiolik "Od
Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP",
s. 37; Relacja Józefa Sobika, jego pamiętnik i wykazy
członków ZWZ.
KOZIELSKI BENEDYKT
pseud. Gerd,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 173501, w
KL Mauthausen nr 117957, podobozu Melku, podobozu Ebensee,
podobozu Antang Puheim.
Urodzony 21.03.1918 r. w Jedłowniku k.Wodzisławia Śl., z ojca
Jana i Marty z d. Zientek. Po szkole powszechnej, od 1928 roku
kontynuował naukę w Państwowym Gimnazjum w Rybniku, lecz ze
względu na ciężką sytuację materialną rodziny nie
skończył tej szkoły i podjął pracę w gospodarstwie
rodzinnym rodziców. Korespondencyjnie dokształcał się na
Wyższym Kursie Rolniczym im. St. Staszica w Warszawie. Był
aktywnym członkiem Oddziałów Młodzieży Powstańczej,
działał w Towarzystwie Śpiewaczym "Jutrzenka" w
Jedłowniku. Po rozpoczęciu okupacji, uciekł z wioski zajętej
przez hitlerowców - kierując się "na wschód". W
okolicach Chełma został zatrzymany wraz z innymi mężczyznami
przez wojska okupanta i potraktowany jak jeniec wojenny. Wpierw
dostał się do więzienia w Krasnymstawie, a później
przetransportowano go do Kraśnika. Udało mu się uciec i
wrócił w październiku 1939 r. do rodzinnego Jedłownika.
Pierwszy raz został aresztowany przez gestapo w styczniu 1940 r.
pod zarzutem współudziału w ukryciu dokumentów Oddziałów
Młodzieży Powstańczej. Po dosyć ciężkich przesłuchaniach,
został jednak wypuszczony na wolność 20.01.1940 r. Wiosną
1940 r. zaangażował się w działalność organizacji
Konspiracyjnej Orzeł Biały, podporządkowanej ZWZ. Pełnił
funkcję łącznika między kompaniami oraz sztabem Inspektoratu
Rybnickiego. Za tę działalność został aresztowany w nocy z 4
na 5.08.1943 r. Wpierw dostał się do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis)
w Mysłowicach. 9.02.1944 został przekazany do KL Auschwitz i
zarejestrowany jako więzień nr 173501. W styczniu 1945 r. (z
dnia 18 na 19.) uczestnik "marszu śmierci" z
Oświęcimia do Wodzisławia Śl., a stamtąd w transporcie
zbiorowym wagonami towarowymi wywieziony do KL Mauthausen gdzie
został zarejestrowany jako więzień nr 117957, a po kilku
dniach pobytu w tym obozie skierowany do podobozu w Melku, do
Ebensee i wreszcie do Antang Puheim. Odzyskał wolność 6.05.1945
r. gdy podobóz wyzwoliły wojska amerykańskie. Po powrocie do
domu, już 1.08.1945 r. podjął pracę w Śląskiej Izbie
Rolniczej najpierw w Raciborzu, a potem w Rybniku. W styczniu
1947 r. został pracownikiem Powiatowego Związku Samopomocy
Chłopskiej w Rybniku. W latach 1947-1948 ukończył Studium
Nauczycielsko-Instruktorskie w Cieszynie. Po utworzeniu w 1955 r.
powiatu wodzisławskiego, został tam zaangażowany jako agronom
Wydziału Rolnictwa Prezydium Powiatowej Rady Narodowej. W roku
1952 rozpoczął studia, które ukończył w 1956 r. uzyskując
tytuł inżyniera rolnictwa. Był wieloletnim działaczem ZBoWiD.
Bibliografia: A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej
w rybnickiem", wyd. Katowice 1958, s. 25, 26; Józef Musioł
"Ślązacy", Katowice 1987, s. 345-367; I. Pająk
"Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia
Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 453; "Ziemia
rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s.
274.
KOZIELSKI
IZYDOR,
Więzień więzienia w Rybniku, w Raciborzu, w Zgorzelcu, w
Rawiczu, w KL Buchenwald, w KL Mauthausen.
Urodzony 10.05.1898 r. w Radlinie pow. rybnicki, mieszkaniec
Radlina II pow. rybnicki. Po zdobyciu zawodu ślusarza pracował
w warsztatach mechanicznych koksowni w Radlinie. Po pierwszej
wojnie światowej, gdy trzeba było walczyć o wolność Górnego
Śląska, wstąpił do POW Górnego Śląska i brał udział we
wszystkich trzech powstaniach, za co był odznaczony między
innymi Krzyżem Powstańczym, Gwiazdą Śląską. W 1921 r.
ożenił się z Martą z d. Musioł. W koksowni gdzie pracował,
był współzałożycielem Chrześcijańskich Związków
Zawodowych i od 1932 r. do wybuchu wojny przewodniczącym Rady
Zakładowej Po rozpoczęciu okupacji hitlerowskiej 8.09.1939 r.
został aresztowany i przetransportowany do więzienia w Rybniku,
a po kilku dniach przekazywany do więzienia w Raciborzu,
Zgorzelcu, Rawiczu i z kolei do KL Buchenwald. Wiosną 1940 r.
został przeniesiony do KL Mauthausen gdzie zginął 16.06.1941 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (relacja Ireny Musiolik z d.
Kozielska); Informacja Stanisława Sachsa z Radlina; W ocalałej
kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.
KOZIELSKI JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony. 31.10.1883 r., górnik kop. "Rymer" w
Niedobczycach k.Rybnika. Były powstaniec - uczestnik trzech
powstań śląskich. Członek Związku Powstańców Śląskich.
Aresztowany w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej 5.07.1940
r. przekazany do KL Auschwitz gdzie zginął 13.07.1941 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 87.
KOZIELSKI JÓZEF,
Więzień więzienia w Bytomiu.
Urodzony 5.02.1910 r. w Radlinie Dolnym pow. rybnicki. Do
gimnazjum w Rybniku uczęszczał od 1923 do 1931 r. Następnie
studiował na Uniwersytecie Jagiellońskim w Krakowie uzyskując
tytuł magistra filozofii. Po studiach, po krótkim pobycie i
pracy w Mławie, przeniósł się do Rybnika. Od 1936 r. do
wybuchu drugiej wojny światowej był wykładowcą Szkoły
Handlowej w Rybniku. Początkiem okupacji hitlerowskiej,
przebywał u rodziców w Radlinie, nastepnie od 1.07.1940 r.
pracował jako nauczyciel szkoły podstawowej w Będzinie.
Zaangażował się w działalność ruchu oporu. Organizacja
której był członkiem została niestety zdekonspirowana więc
go aresztowano 10.07.1941 r. i wyrokiem sądu w Berlinie odbywał
karę trzech lat więzienia w Bytomiu pracując jako więzień
polityczny w Hucie "Julian". Niestety, przez mordercze
warunki pracy, coraz bardziej podupadał na zdrowiu. 14.11.1942 r.
nie wrócił już z pracy o własnych siłach. Został
przeniesiony przez współwięźniów. Na placu apelowym,
oskarżony przez władze więzienne o symulanctwo - został
publicznie dotkliwie pobity i wrzucony do celi ciemnicy na
pięciodniową głodówkę. 16.11.1942 r. wyciągnięto z celi
jego martwe ciało. Na prośbę rodziców, ciało zostało im
wydane 20.11.1942 r. i pochowane w rodzinnym Radlinie.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik
"Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 87;
S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i
zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa",
Katowice 1971 r. s. 70; Zbiory J. Delowicza (w oparciu o Księgę
Pamiątkową 50 lat I Liceum Ogólnokształcącego im.
Powstańców Śl. w Rybniku), skor. 2.
KOZIELSKI KAROL,
Więzień więzienia w Rybniku.
Urodzony 23.08.1889 r. w Mszanie k.Jastrzębia Zdroju pow.
rybnicki. Z zawodu piekarz. Były powstaniec - uczestnik trzech
powstań śląskich. Aresztowany 25.04.1941 r. pod zarzutem
przynależności do organizacji konspiracyjnej. Z uwagi na
niemożność udowodnienia mu winy, zwolniony 28.07.1942 r. po
ponad rocznym pobycie w więzieniu w Rybniku.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją
Franciszka Wala i nauczycielki Wandy Sitek), skor. 4.
KOZIELSKI PAWEŁ,
Więzień więzienia w Raciborzu.
Urodzony 23.11.1918 r. w Mszanie k.Jastrzębia Zdroju pow.
rybnicki, syn Karola. Z zawodu piekarz. Brał udział w kampanii
wrześniowej 1939 r. w 23 pułku artylerii stacjonującej w
Będzinie. Po powrocie z kampanii do domu, nadal pracował jako
piekarz. Został aresztowany 29.04.1941 r. i uwięziony w
więzieniu w Raciborzu. Ponieważ jemu jak i ojcu - nie można
było niczego udowodnić, został zwolniony z więzienia w maju
1942 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją
Franciszka Wala i nauczycielki Wandy Sitek), skor. 4.
KOZIOŁ BŁAŻEJ,
Więzień więzienia w Raciborzu, w Berlinie.
Mieszkaniec wioski Pogrzebień k.Rydułtów pow. rybnicki. Były
członek Organizacji Młodzieżowej Powstańczej. Przed 1939 r. i
po 1945 r. sekretarz gminy, następnie pracownik Starostwa
raciborskiego, kierownik Gminnej Spółdzielni, a następnie prac.
kop. "Anna" w Pszowie. W okresie okupacji hitlerowskiej
podejrzany o "... przygotowanie aktów sabotażu na terenie
Rzeszy ..." przed 1939 r., aresztowany i więziony w
Raciborzu, a następnie w Berlinie. Brak informacji o dalszych
losach tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
KOZIOŁ BRUNON ks.,
Więzień w KL Buchenwald, w KL Mauthausen, w KL Dachau.
Urodzony 30.11.1916 r. w Bottrop - Westfalia. Po powrocie z
rodzicami do Polski z Westfalii - gdzie wyjechali "za
chlebem", zamieszkiwał w Turzy Śl. k.Wodzisławia.
Uczęszczał do gimnazjum rybnickiego kończąc je w 1937 r.
Studia teologiczne podjął w Seminarium Zakonu Werbistów w
Chludowie pod Poznaniem. We wrześniu 1939 r. uchodził na
wschód przed armią niemiecką. Zatrzymał się w Krakowie w
tamtejszych klasztorach. W styczniu 1940 r. został aresztowany i
wywieziony do KL Buchenwald, następnie do KL Mauthausen. Po
jakimś czasie został przesłany do KL Dachau, gdzie jako kleryk
przebywał na bloku księży katolickich. Przeżył w obozie i
doczekał się wyzwolenia. Z Dachau udał się do Rzymu i tam
ukończył studia teologiczne. Po święceniach kapłańskich,
przybył do Polski i do rodzinnego domu, niedługo potem
wyjechał by pełnić służbę polegającą na wizytowaniu
placówek misyjnych na wszystkich kontynentach.
Uwaga, w ocalałej kartotece więźniów KL Mauthausen, więzień
o tym imieniu i nazwisku zginął w tym obozie 16.06.1941 r.!
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją siostry
- Agaty Kozioł), skor. 9.
KOZIOŁ FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 22.01.1899 r. w Wielopolu k.Rybnika, syn Jakuba i Marii
z d. Gabriel, mieszkaniec Rybnika. Po aresztowaniu
przetransportowany do KL Auschwitz gdzie zginął 5.09.1942 r.
Według wystawionego aktu zgonu nr 28267/1942 - potwierdzonego
przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 13:50, określenie
przyczyny zgonu to "Lungenentzündung nach Fleckfieber"
(zapalenie płuc po tyfusie plamistym).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
1135; PMA-B "Księga zgonów", t. 19, s. 1209, nr id.
26595.
KOZUB JAN,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 47709.
Urodzony 25.04.1890 r. w Pszowie pow. rybnicki, syn Franciszka i
Marii. Górnik. Po szkole podstawowej rozpoczął pracę jako
górnik w kop. "Anna" w Pszowie. Jako młody człowiek,
brał udział w życiu kulturalnym i zawodowym w swoim
środowisku - członek Towarzystwa św. Barbary, członek chóru
im. Paderewskiego, członek Związku Zawodowego Górników. Brał
udział w pierwszej wojnie światowej - najpierw na froncie
zachodnim, a potem wschodnim. Po wojnie walczył o
przynależność Górnego Śląska do Polski. Członek POW
Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik trzech powstań
śląskich, aktywny działacz polityczny i kulturalny w Pszowie.
Po upadku pierwszego powstania, z grupą dziesięciu powstańców
uchodził na Zaolzie. Gdy jednak usiłował kontaktować się z
rodziną i przekraczał granicę na rzece Olzie, został
aresztowany przez Grenzschutz i do amnestii ogłoszonej w
październiku 1919 r. przebywał w więzieniu w Raciborzu. Po
zwolnieniu z więzienia podjął pracę w kop. "Anna",
gdzie pracował do drugiej wojny światowej. Za zasługi oddane
Polsce otrzymał: Śląski Krzyż Powstańczy i inne odznaczenia.
Uczestniczył w 1939 r. w walce z Niemcami w okolicach Sumina -
Lyski - Zwonowice. Podczas okupacji hitlerowskiej członek ruchu
oporu w organizacji konspiracyjnej ZWZ. Aresztowany w
październiku 1941 r. i przetransportowany wpierw do więzienia
śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach, a stamtąd
do KL Auschwitz i zarejestrowany w obozowej ewidencji dnia 17.07.1942
r. jako więzień nr 47709. Zginął w tym obozie 7.09.1942 r.
Według wystawionego aktu zgonu nr 28834/1942 - potwierdzonego
przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 20:00, określenie
przyczyny zgonu to "Fleckfieber" (tyfus plamisty).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
198; PMA-B "Księga zgonów", t. 20, s. 310, nr id.
27136; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją brata - Ludwika
Kozuba), skor. 10.
KOZUBEK IGNACY,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 1.02.1873 r. w Wysokiej pow. Strzelce Opolskie. Z zawodu
był mistrzem budowlanym. Był na pierwszej wojnie światowej, a
po wojnie gdy decydowały się sprawy Górnego Śląska -
agitował za Polską. Brał udział w trzecim powstaniu śląskim
wraz z dwoma synami Augustynem i Józefem. Po trzecim powstaniu
ściągnął żonę z dziećmi do Rybnika z Rokiczy pow.
kozielski - żona przebywała tam w gospodarstwie rolnym,
otrzymanym w spadku po rodzicach. Z Rybnika przeniósł się do
Czyżowic, osiedlając się w tej miejscowości na stałe. W 1932
r. przeszedł na emeryturę. Był członkiem Związku
Powstańców Śląskich. W okresie okupacji hitlerowskiej -
posądzony o zamiar wysadzania w powietrze budynków należących
do trzech rodzin niemieckich (renegatów) - co było nieprawdą,
został aresztowany w styczniu 1940 i przekazany do więzienia w
Rybniku. Po trzech tygodniach dostał się do KL Auschwitz gdzie
zginął 6.03.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją córki -
Marii Knauer z d. Kozubek i Teodora Hołomka), skor. 8; W
zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.
KOŻDOŃ FRANCISZEK,
Więzień wiezienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 146601, KL
Buchenwald nr 30076.
Urodzony 26.09.1915 r. w Chwałowicach k.Rybnika. Po ukończeniu
szkoły powszechnej, był uczniem rybnickiego gimnazjum. Harcerz
IX Drużyny Harcerzy mi. Tadeusza Kościuszki w Chwałowicach. W
czerwcu 1939 r. powołany został do służby wojskowej.
Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r. W czasie okupacji
hitlerowskiej działał w ruchu oporu w Szarych Szeregach, był
żołnierzem organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowany 25.06.1943
r., przebywał wpierw w więzieniu śledczym w Mysłowicach, a
następnie przekazany został 6.09.1943 do KL Auschwitz gdzie
zarejestrowano go jako więźnia nr 146601.
Transportem zbiorowym wywieziony do KL Buchenwald gdzie
zarejestrowano go jako więźnia nr 30076. Przeżył w obozie do
jego wyzwolenia w dniu 11.04.1945 r. przez wojska amerykańskie i
wrócił do kraju. Pracował w resorcie górnictwa, do czasu
przejścia na emeryturę na stanowisku z-cy dyrektora do spraw
inwestycyjnych kopalni "Moszczenica" i "Jastrzębie".
Członek i działacz Związku Kombatantów RP w Rybniku.
Bibliografia: A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej
w rybnickiem", Katowice 1958, s. 26; "Rybnik. Zarys
dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 roku",
Katowice 1986, s. 244; L. Musiolik "Rybniczanie słownik
biograficzny", Rybnik 2000, s. 87; I. Pająk "Mieszkańcy
Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz",
Katowice 1998, s. 392; I. Libura "Z dziejów domowych
powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 165-170,
308, 383; "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i
Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r., s. 8; "Ziemia
rybnicko-wodzisławska", pod red. J. Ligenzy, Katowice 1970,
s. 262, 263; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w
obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, s. 15,
39, 44, 45, 203, 256; Zbiory J. Delowicza; Relacja Józefa Sobika,
jego pamiętnik i wykazy członków ZWZ.
KOŻDOŃ
FRANCISZKA z d. KEMPNA,
Więźniarka więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz-Birkenau
nr 50195.
Urodzona 22.12.1891 r. w Pielgrzymowicach pow. rybnicki. Matka
wielodzietnej rodziny: Franciszka, Józefa, Janiny, Tadeusza,
Władysława, Pawła, Jana, Jerzego - także więzionych w
obozach koncentracyjnych, działaczka ZHP, Towarzystwa Polek,
Towarzystwa Śpiewaczego "Seraf". Od jesieni 1939 r.
rodzice i starsi synowie należeli do SZP - ZWZ/AK. W ich domu
prowadzono nasłuch radiowy, kolportowano prasę. Aresztowana za
sprzyjanie ruchowi oporu 25.06.1943 r., przekazana została
wpierw do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w
Mysłowicach, a stamtąd przetransportowana 20.07.1943 r. do KL
Auschwitz-Birkenau i zarejestrowana jako numer obozowy 50195.
Zmarła 29.01.1944 r. w obozie kobiecym Birkenau na tyfus.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu -
gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 165-170; L.
Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik
2000, s. 87; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w
obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, 16,
22, 27, 28, 32; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska,
Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz",
Katowice 1998, s. 567; "Ziemia rybnicko-wodzisławska",
pod red. J. Ligenzy Katowice 1970, s. 262, 263; Zbiory J.
Delowicza; PMA-B Ankieta 25.01.1956 r. (sygn. Mat./1013, nr inw.
43617).
KOŻDOŃ
JAN,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 132125, w
KL Buchenwald.
Urodzony 19.10.1927 r. w Chwałowicach k.Rybnika. Harcerz IX
Drużyny Harcerzy mi. Tadeusza Kościuszki w Chwałowicach. Z
nastaniem okupacji hitlerowskiej członek Szarych Szeregów.
Aresztowany przez gestapo 25.06.1943 r. wpierw przewieziony do
więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach, a
następnie przekazywany do obozu KL Auschwitz gdzie
zarejestrowany został jako więzień nr 132125. Potem przekazany
był do KL Buchenwald gdzie doczekał się wyzwolenia w dniu 11.04.1945
r. Po powrocie do domu, podjął działalność w harcerstwie -
był drużynowym IX Drużyny w Chwałowicach. Inżynier górnik,
sztygar w kopalni "Chwałowice". Porucznik WP, członek
Związku Kombatantów RP.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu -
gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 165-170; J.
Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach
koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, s. 18, 28, 34,
35, 36; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 87; "Ziemia rybnicko-wodzisławska",
pod red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 263; Zbiory J. Delowicza.
KOŻDOŃ JANINA,
Więźniarka więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz-Birkenau
nr 548417, w KL Rawensbrück.
Urodzona 4.02.1919 r. w Chwałowicach k.Rybnika, harcerka.
Ukończyła gimnazjum Sióstr Urszulanek w Rybniku. Od początku
okupacji hitlerowskiej zaangażowana w ruchu oporu - działała w
Szarych Szeregach. Aresztowana 25.06.l943 r., wpierw była
więziona w więzieniu śledczym (Ersatzpolizeigefängnis) w
Mysłowicach a stamtąd przekazana 6.09.1943 r. do KL Auschwitz-Birkenau
gdzie zarejestrowana była jako więźniarka nr 548417. 8.09.1944
r. została przetransportowana do KL Rawensbrück gdzie
doczekała się wyzwolenia przez wojska amerykańskie. Zmarła w
latach 70-tych, spoczywa na cmentarzu w Chwałowicach.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu -
gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 165-170; J.
Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach
koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, s. 17, 28, 32,
33, 35, 36, 111; L. Musiolik "Rybniczanie słownik
biograficzny", Rybnik 2000, s. 88; "Ziemia rybnicko-wodzisławska",
pod red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 262, 263; I. Pająk "Mieszkańcy
Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz",
Katowice 1998, s. 589; Zbiory J. Delowicza.
KOŻDOŃ
JÓZEF,
Więzień w KL Dachau, w KL Mauthausen-Gusen nr 43706 i 5303.
Urodzony 12.03.1917 r. w Chwałowicach k.Rybnika. Harcerz IX
Drużyny Harcerzy mi. Tadeusza Kościuszki w Chwałowicach.
Ukończył rybnickie gimnazjum, wstąpił ochotniczo do wojska
polskiego. Uczestniczył w kampanii wrześniowej 1939 r. Od
początku okupacji działał w ruchu oporu w Szarych Szeregach,
ZWZ/AK. Aresztowany przez gestapo, 5.05.1940 r. i
przetransportowany do KL Dachau, 26.06.1940 r. został przekazany
do KL Mauthausen-Gusen gdzie zarejestrowano go jako więźnia nr
43706 i 5303. Przeżył w obozie do jego wyzwolenia w dniu 5.05.1945
r. Po powrocie do domu podjął pracę jako sztygar w kopalni w
Mysłowicach. Zmarł w latach 70-tych, spoczywa na mysłowickim
cmentarzu.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu -
gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 165-170; L.
Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik
2000, s. 88; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w
obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, 16,
25, 26, 35, 36; PMA-B Kartoteka (sygn. D. Mau. 3a/11809, nr inw.
65749); Zbiory J. Delowicza.
KOŻDOŃ PAWEŁ (ojciec),
Więzień w KL Rawensbrück.
Urodzony 30.06.1890 r. w Karwinie. Pracował w kop. "Chwałowice"
w Chwałowicach, był wiceprzewodniczącym rady zakładowej w
kopalni. Działacz społeczny, współzałożyciel i członek
Towarzystwa Śpiewaczego "Seraf" w Rybniku, organizator
Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" w Chwałowicach
oraz Towarzystwa Czytelni Ludowych. Członek POW Górnego
Śląska, uczestnik trzech powstań śląskich, działacz
plebiscytowy. Przed drugą wojną był zastępcą naczelnika
gminy w Chwałowicach. Aresztowany 10.09.1939 r., skierowany
został do KL Rawensbrück gdzie zginął 12.06.1942 r.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu -
gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 165-170; L.
Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik
2000, s. 88; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w
obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, s. 15,
21-24; L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do
Związku Kombatantów RP", s. 37; Zbiory J. Delowicza.
KOŻDOŃ
PAWEŁ (syn),
Więzień w KL Auschwitz nr 130970.
Urodzony 11.07.1924 r. w Chwałowicach k.Rybnika. Harcerz IX
Drużyny Harcerzy im. Tadeusza Kościuszki w Chwałowicach. Z
nastaniem okupacji hitlerowskiej działał aktywnie w ruchu oporu
w Szarych Szeregach, był żołnierzem organizacji konspiracyjnej
ZWZ/AK. Aresztowany przez gestapo 25.06.1943 r. Po śledztwie, 23.07.1943
r. przekazany na pobyt w KL Auschwitz gdzie został
zarejestrowany jako więzień nr 130970. Zbiegł z obozu 31.08.1944
r. i podjął ponownie walkę z okupantem w oddziale partyzanckim
AK. Zginał 12.12.1944 r. w czasie akcji partyzanckiej w
Chwałowicach. Pochowany na chwałowickim cmentarzu.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 88; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska,
Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz",
Katowice 1998, s. 367; M. Brzost "Rybnicki Inspektorat Armii
Krajowej", Katowice 1995, s. 135; "Księga Pamiątkowa
Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r.,
s. 8; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", pod red. J.
Ligenzy, Katowice 1970, s. 262, 263; I. Libura "Z dziejów
domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984,
s. 308, 381; Zbiory J. Delowicza.
KOŻDOŃ
WŁADYSŁAW,
Więzień w KL Buchenwald.
Urodzony 1.09.1922 r. w Chwałowicach k.Rybnika. Harcerz IX
Drużyny Harcerzy im, Tadeusza Kościuszki w Chwałowicach. Z
nastaniem okupacji członek Szarych Szeregów i tajnej drużyny
harcerskiej w Chwałowicach gdzie był drużynowym. Aresztowany
przez gestapo 10.09.1939 r., wywieziony do KL Buchenwald, 11.04.1945
r. został wyzwolony przez wojska amerykańskie. W 1946 r. zdał
maturę w rybnickim gimnazjum. Zamieszkał we Wrocławiu. Po
ukończeniu studiów na politechnice wrocławskiej, zatrudniony
został jako inżynier w biurze projektów we Wrocławiu.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu -
gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 165-170; L.
Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik
2000, s. 88; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w
obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, s. 17,
23, 24, 35, 36; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", pod
red. J. Ligenzy Katowice 1970, s. 263; Zbiory J. Delowicza.
KOŹLIK FRANCISZEK,
Więzień w KL Dachau, w KL Sachsenhausen.
Mieszkaniec Lysek pow. rybnicki. Aresztowany 20.05.1940 r. i
przekazany do KL Dachau, następnie do KL Sachsenhausen. W tym
ostatnim obozie przebywał do zwolnienia w dniu 20.11.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
|
webmajster - Gabriela Bonk bibliofilur@poczta.onet.pl |
