Jerzy Klistała: Martyrologium mieszkańców Ziemi Rybnickiej, Wodzisławia Śl., Żor, Raciborza w latach 1939-1945 Słownik Biograficzny - nazwiska na literę H Kontakt z Autorem: jerzy2212@interia.pl

HAASE RUDOLF WILHELM,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 21.01.1892 r. w Raciborzu, syn Wiktora i Marty z d. Ruschka. Zamieszkały w czasie okupacji hitlerowskiej we Wrocławiu. Po aresztowaniu przetransportowany do KL Auschwitz gdzie zginął 11.08.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 26728/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 14:00, określenie przyczyny zgonu to "Lungenödem bei Hirnhautentzündung" (obrzęk płuc przy zapaleniu opon mózgowych).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 1129; PMA-B "Księga zgonów", t. 18, s. 1216, nr id. 60139.

HAJDER WIKTOR,
Więzień więzienia w Rybniku, w Raciborzu, obozu w Hallen-Sale, w KL Dachau, obozu pracy w Neusutrum.
Urodzony 25.07.1918 r. w Pszowie pow. rybnicki, mieszkaniec Pszowa. Należał przed drugą wojną światową do półwojskowej organizacji "Strzelec". W 1938 r. ochotniczo wstąpił do Wojska Polskiego służąc w 75 pp. w Chorzowie. W szkole podoficerskiej otrzymał stopień kaprala. Brał udział w kampanii wrześniowej jako podoficer czynnej służby wojskowej, walcząc pod Tychami i Wyrami. Gdy przeważające siły wroga rozbiły jednostki wojska polskiego, jego jednostka wycofała się w kierunku Krakowa. W okolicach Tomaszowa Lubelskiego dostał się do niewoli, lecz podczas transportu jeńców na zachód, uciekł z transportu wraz z kolegą i wrócił do domu 20.10.1939 r. Niestety, w grudniu tegoż roku wdał się w bójkę z członkami młodzieżowej niemieckiej organizacji hitlerowskiej, więc aby uniknąć aresztowania, schronił się u krewnych w Pszowie - planując ucieczkę na Węgry. Został zatrzymany w Cieszynie przy próbie przekroczenia granicy i przewieziony na gestapo do Rybnika. Sąd w Rybniku skazał go 7.01.1940 r. na dwa i pół roku zakładu karnego. Przewieziony został wpierw do więzienia w Raciborzu a na początku marca 1940 r. wraz z transportem ok. 500 więźniów z Raciborza do Hallen-Sale. Stamtąd przekazany był do KL Dachau, a po dwóch miesiącach z 300 więźniami do obozu pracy przymusowej w Neusutrum k.Lathen nad rzeka Ems (obóz ten podlegał pod zarząd więzienia karnego w Rawiczu). Więźniowie pracowali na pobliskich łąkach i torfowiskach. Po odbyciu kary, został odesłany do Rawicza i zwolniony 4.06.1942 r. Po zgłoszeniu swojego powrotu w urzędzie gminnym, dostał polecenie meldowania się przez trzy miesiące trzy razy dziennie na posterunku policji w Pszowie. W tym czasie otrzymał III grupę narodowościową i powołany został do wojska. Dostał się na Sycylię, a następnie do Tunisu w Afryce. Tam, w stosownym momencie zdezerterował i przedostał się do Amerykanów - zgłosił się do armii polskiej. Po klęsce armii niemieckiej w Afryce, przedostał się do Anglii. Tam zaciągnął się do marynarki wojennej i służył na lekkim krążowniku "Dragan". Podczas jednej z akcji "Dragan" został storpedowany, a Wiktor jako uratowany rozbitek dostał się do szpitala w Chesterfield. Po rekonwalescencji walczył na innym okręcie tej samej klasy (na "Konradzie") do końca drugiej wojny światowej. Po powrocie w 1946 r. do domu, podjął pracę górnika.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Wiktora Hajdera), skor. 10.

HAJSKI WIKTOR,
Więzień więzienia w Ober Harz, w Goslar, w KL Sachsenhausen.
Urodzony 28.05.1899 r., mieszkaniec Popielowa pow. rybnicki. Górnik kop. "Anna" w Pszowie. Były powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich, w trzecim powstaniu dowódca kompanii popielowsko-wodzisławskiej. Współorganizator POW Górnego Śląska oraz Związku Powstańców Śląskich w Popielowie. Przed drugą wojną światową pracownik kop. "Rymer" w Niedobczycach. We wrześniu 1939 r. uczestnicząc w walkach pod Wyrami i Bieruniem Starym, dostał się do niemieckiej niewoli. Gdy udało mu się uciec z niewoli, ukrywał się w okolicach Krakowa angażując się tam w działalność ruchu oporu. Następnie, usiłował przedostać się na Węgry, lecz złapany przez Niemców (na początku 1940 r.) był więziony wpierw w Ober Harz i w Goslar, a następnie wysłany do KL Sachsenhausen - zginął w tym obozie 3.10.1942 r.
Bibliografia: L. Musiolik Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 62; Zbiory J. Delowicza.

HAJZYK KAROL,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Dachau.
Mieszkaniec Lysek w pow. rybnickim. Aresztowany na początku okupacji hitlerowskiej tj. 12.11.1939 r. i więziony w Rybniku, a następnie przekazany do KL Dachau gdzie przebywał do 16.03.1944 r. Brak bliższych informacji o jego pobycie w obozie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

HALAMA LUDWIK,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Popielowa pow. rybnicki, kolejarz. Aresztowany w pierwszych tygodniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Buchenwald. Mimo ciężkich warunków obozowej egzystencji, przeżył i doczekał się wyzwolenia przez wojska amerykańskie 11.04.1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

HAŁA MARTA z d. WUWER,
Więżniarka więzienia miejscowego w Radlinie
Urodzona w 1893 r. w Mszanie, mieszkanka Marklowic k.Radlina-Obszary pow. rybnicki. Zarówno przed okupacją jak i w czasie okupacji hitlerowskiej, była zatrudniona (do 1943 r.) w cygarowni w Wodzisławiu Śl. W prywatnym domu Hałów mieszkała rodzina Białych. Stanisława Biały była siostrą Jana Hały (męża Marty). Pod koniec stycznia 1945 r. Marta pomagała w ukrywaniu się ukrainskim zbiegom z robót przymusowych z Rzeszy. Gdy informacja ta dotarła do policji aresztowano Martę oraz Stanisławę Białą, jej córkę Henrykę i syna Zbigniewa. Zarzut był oczywisty - współpraca z ruchem oporu. Wszystkich odwieziono do aresztu policji w Radlinie, który zarazem był aresztem gestapo przeniesionym z ewakuowanego Rybnika. Po niecałych trzech tygodniach tj. 21.03.1945 r. późnym wieczorem zamordowano przez wrzucenie w czeluść szybu "Roden" - Martę, Stanisławę Biały i jej córkę Henrykę. Po wyzwoleniu w pomieszczeniu z otworem wlotu do szybu, zanaleziono białą - poplamioną krwią chusteczkę do nosa, ozdobioną wzorami szydełkowymi, należącą do Marty, zaś po wydobyciu ciał z głębin szybu, zwłoki Marty rozpoznano po obrączce ślubnej z inicjałami i datą ślubu oraz po wysokich butach w których ją aresztowano. Wśród wydobytych z wody rzeczy, znajdowała się także należąca do niej torebka z dwoma listami i różańcem.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza, Miesięcznik Społeczno-Kulturalny "ŚLĄSK", Nr 1, styczeń 2002 r.

HAŁA WŁADYSŁAWA z d. BŁACHUT,
Więźniarka więzienia w Mysłowicach, w Katowicach.
Urodzona 20.03.1906 r. w Krakowie, córka Jana, wdowa po górniku, matka dwójki małych dzieci. Nauczycielka i instruktorka harcerska w Knurowie k.Rybnika. W okresie okupacji hitlerowskiej zaangażowała się w działalność konspiracyjną w Organizacji Orła Białego, a następnie w organizacji ZWZ/AK. Aresztowana 28.08.1942 r. za udzielanie pomocy w ucieczkach żołnierzom radzieckim - jeńcom z obozu w Knurowie, oskarżona także o sabotaż gospodarczy, więziona była w więzieniu śledczym (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach. Sądzona przez Standgericht w Katowicach, skazana na śmierć i zgilotynowana w katowickim więzieniu 20.04.1943 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

HAŁACZ HENRYK,
Więzień w KL Gross-Rosen.
Urodzony 30.06.1897 r., mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki, górnik. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich, organizator pierwszego powstania śląskiego w Rydułtowach. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej tj. 7.09.1939 r. przekazany do więzienia w Raciborzu, a stamtąd przetransportowany do Rawicza i następnie do KL Buchenwald. Z tego obozu przetransportowany do KL Mauthausen gdzie zginął 22.04.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

HAŁACZ WILHELM
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 3.02.1907 r. w Lubomi k.Wodzisławia Śl. pow. rybnicki, z zawodu szewc. Były powstaniec - uczestnik trzeciego powstania śląskiego. Aresztowany już w drugim dniu okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Mauthausen. Został zwolniony z obozu 26.04.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Karola Kozuba), skor. 7; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

HAŁACZEK LEOPOLD pseud. Tadek, Góra, Herman, Leopold Wala,
Więzień więzienia w Cieszynie, w KL Auschwitz.
Urodzony 29.09.1912 r. w Bottrop, pow. Recklinghausen (Westfalia), syn Teofila i Marii z d. Jezusek. Rozpoczął naukę w szkole ludowej w Bottrop, ale przenosząc się z matką do kolejnych miejscowości zmianiał także szkoły. Mieszkał między innymi w Zabetkowie w pow. raciborskim, w Wierzbiu w pow. lublinieckim, i w Krzyżkowicach w pow. rybnickim. 1.09.1926 r. wstąpił do Państwowego Gimnazjum w Rybniku i uczęszczał do niego do l.05.1932 r. Powodem przerwania nauki po sześciu klasach, była choroba i śmierć matki. Z dniem l.11.1932 r. wstąpił do dwuletniej Szkoły Rolniczej w Rybniku, którą ukończył 24.03.1934 r.
W roku 1927 r. wstąpił w szeregi harcerskie, a dwa lata później w 1929 r. założył drużynę harcerską w Krzyżkowicach, którą kierował do l.04.1933 r. Z tym dniem został mianowany kierownikiem Młodzieży Starszoharcerskiej. Na przełomie 1935-1936 r. odbywał służbę wojskową w Dubnie. Po zwolnieniu z wojska, pracował jako urzędnik w kopalni "Charlotta" w Rydułtowach. Równocześnie prowadził agenturę ubezpieczeń spółki "Silesia" i działał społecznie jako komendant hufca harcerzy w Rydułtowach. Od początku wojny zaangażował się w działalność konspiracyjną w okolicy Rybnika. Jesienią 1940 r. zwolniono go z pracy za " ... manifestowaną polskość", a 18.12.1940 r. został aresztowany. Po sześciu tygodniach udało mu się zbiec i przy pomocy kolegów z organizacji konspiracyjnej ZWZ przedostał się do Czech, gdzie pod zmienionym nazwiskiem prowadził pracę konspiracyjną w okolicy Orłowej na Zaolziu jako zastępca komendanta ZWZ/AK. Przez zdradę lekarza z Orłowej, 16.01.1943 r. został zatrzymany przez gestapo, ratując się ucieczką, postrzelony w głowę został uwięziony w cieszyńskim więzieniu, a po trzech miesiącach przewieziony do KL Auschwitz i osadzony na bloku 11. W czerwcu 1944 r. wraz z czterema innymi więźniami został powieszony w miejscowości Pietwałd, a jego ciało spalono w oświęcimskim krematorium.
Bibliografia: "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r., s. 21; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 63; Ks. K. Szweda "Ponieśli swój krzyż", Poznań 1989, s. 97; M. Brzost "Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej", Katowice 1995, s. 48, 54-58, 76-78, 83, 103-106, 108, 117; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", pod red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 275, 276; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 382; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, s. 188, 194, 197; Zbiory J. Delowicza.

HAMERLAK FRANCISZEK,
Więzień w KL Majdanek.
Urodzony 3.10.1904 r., nauczyciel z Żor pow. rybnicki. Aresztowany przez gestapo 17.10.1940 r. i przekazany do KL Majdanek. Zginął w tym obozie 22.01.1943 r.
Bibliografia: S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 58.

HAMPEL IGNACY,
Więzień w KL Mauthausen-Gusen.
Urodzony 31.07.1906 r., nauczyciel w Rybniku. Aresztowany w okresie okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Mauthausen-Gusen. Na wskutek wyczerpania fizycznego i załamania psychicznego, popełnił samobójstwo w obozie.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 63; S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 58; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

HANAK PAWEŁ,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 28.12.1916 r. w Kamieniu pow. rybnicki, syn Józefa i Marty z d. Szczepanik, mieszkaniec Rybnika. W okresie okupacji zaangażował się w działalność konspiracyjną w organizacji "Rewolucyjny Ruch Oporu". Aresztowany za przynależność do organizacji konspiracyjnej, przekazany został do KL Auschwitz gdzie zginął 7.08.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 21576/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 11:43, określenie przyczyny zgonu to "plötzlicher Herztod" (nagły zawał serca).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 655; L. Musiolik "Śląscy patroni rybnickich ulic", Wyd. 1994 r. s. 14; PMA-B "Księga zgonów", t. 15, s. 574, nr id. 20016.

HANUSEK IZYDOR,
Więzień wiezienia w Bziu, w Pszczynie, w KL Auschwitz nr 162588.
Urodzony 31.03.1909 r. w Bziu k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, mieszkaniec Bzia. Z zawodu murarz, pracował w różnych miejscowościach Górnego Śląska, w 1930 r. ożenił się. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 r. w stopniu plutonowego. Po rozbiciu jego pułku pod Lwowem, przez szczęśliwy zbieg okoliczności uniknął niewoli i powrócił do domu na początku listopada 1939 r. Gdy zameldował się na policji, odesłano go do Arbeitsamtu w Pszczynie i otrzymał skierowanie do pracy przymusowej w Kędzierzynie. Tam został aresztowany za przynależność do organizacji konspiracyjnej, był bowiem komendantem AK w Bziu. Organizacja została zdekonspirowana i nastąpiły masowe aresztowania. Przebywał w miejscowym - policyjnym więzieniu w Bziu, a następnie został odesłany do więzienia w Pszczynie. Po wstępnym śledztwie dostał się do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach. Po torturach - z wybitymi zębami i odbitymi nerkami, przekazany został do KL Auschwitz i tam zarejestrowany jako więzień nr 162588. Zginął w tym obozie 12.11.1943 r. Żona otrzymała akt zgonu informujący, że " ... Hanusek Izydor, zmarł w obozowym szpitalu na skutek degeneracji mięśnia sercowego przy zapaleniu obwodowego nerwu mięśniowego".
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją żony Heleny Hanusek), skor. 5; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

HANUSZ JERZY,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz nr 1091.
Urodzony 21.04.1919 r. w Zabrzu, syn Andrzeja i Marii Rozalii z d. Mikolasz. Z Zabrza rodzina przeprowadziła się do Rybnika. Pracował jako urzędnik. Z chwilą rozpoczęcia okupacji hitlerowskiej działał w ruchu oporu. Aresztowany 1.04.1940 r., więziony był wpierw w więzieniu w Rybniku do 22.06.1940 r., a następnie przekazany do KL Auschwitz i tam zarejestrowany jako więzień nr 1091. Zginął, rozstrzelany 18.08.1942 r. na dziedzińcu bloku 11-go. Według wystawionego aktu zgonu nr 22920/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 8:20, określenie przyczyny zgonu to "Bronchopneumonie" (zapalenie płuc i oskrzeli).
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 63; I. Pająk, "Biletyn informacyjny nr 15", TOnO, Wrzesień 1992 r. s. 42, 44; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 28; "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980", red. J. Walczak, Katowice 1986, s. 240, 241, 16 s. 378, nr id. 21318; PMA-B Ankieta z dn. 23.10.1958 r. (sygn. Mat./595, nr inw. 43199).

HANUSZ JÓZEF,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz nr 1270.
Urodzony 30.12.1917 r. w Zabrzu, syn Andrzeja i Marii Rozalii z d. Mikolasz. Od początku okupacji hitlerowskiej działał w ruchu oporu. Aresztowany 15.04.1940 r., przebywał do 27.6.1940 r. w rybnickim więzieniu, następnie przewieziony do KL Auschwitz i tam zarejestrowany jako więzień nr 1270. Został zwolniony z obozu 27.01.1944 r. Po wyzwoleniu pracował w dyrekcji RZPW w Rybniku. Działacz sportowy w KS "Spójnia" Rybnik. Członek Związku Byłych Więźniów Politycznych. Zmarł 4.02.1972 r., spoczywa na rybnickim cmentarzu.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 63; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 36; PMA-B Ankieta z dn. 23.10.1958 r. (sygn. Mat./596, nr inw. 43200).

HARAZIM PAWEŁ,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Buchenwald, w KL Mauthausen, w KL Dachau.
Urodzony 30.11.1896 r., mieszkaniec Niedobczyc k.Rybnika. Były powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich, członek Związku Powstańców Śląskich, organizator POW Górnego Śląska. Od pierwszych dni okupacji ukrywał się u znajomego sztygara oddziału maszynowego kop. "Rymer" w Niedobczycach - jak się okazało renegata. Gdy Niemcy w sposób zdecydowany przejęli władzę w mieście, zdrajca wydał Harazima gestapo - 7.09.1939 r. został aresztowany i wpierw uwięziony w Rybniku, a następnie przekazany do KL Buchenwald, KL Mauthausen i w końcu KL Dachau, gdzie zginął 23.01.1940 r. Brak informacji o dacie zarejestrowania w poszczególnych obozach i otrzymanym numerze więźnia.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 36; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 63; Zbiory J. Delowicza; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

HARDT WOJCIECH,
Więzień więzienia w Raciborzu, obozu jeńców wojennych w Zgorzelcu, więzienia w Rawiczu, więzień w KL Buchenwald, w KL Mauthausen.
Urodzony w 1889 r. w Łodzi, mieszkaniec Pszowa pow. rybnicki. Ukończył Wyższą szkołę Górniczą. Najpierw był dyrektorem w kop. "Rymer" w Niedobczycach, natomiast od ok. 1936 r. do wybuchu drugiej wojny światowej był dyrektorem w kop. "Anna" w Pszowie. W obu kopalniach znany był jako dobry organizator i gospodarz. W nocy z 31.08. na 1.09.1939 r. do późna przebywał w kopalni, by w związku z wybuchem wojny zabezpieczyć dokumentację kopalnianą. Wracał do domu prywatnym samochodem z 18 letnim synem i kierownikiem działu personalnego Hubertem Woźnikiem. W okolicy Radlina napotkali na kolumnę niemieckich czołgów, a zatrzymani przez niemieckich żołnierzy, zmuszeni byli do jazdy w kolumnie czołgów przez Marklowice, Świerklany, Żory do Wodzisławia Śl. Z Wodzisławia przekazano ich do więzienia w Raciborzu, gdzie podczas przesłuchań byli maltretowani. Około 14.09.1939 r. przetransportowani zostali koleją do obozu jeńców wojennych w Zgorzelcu, a stamtąd do więzienia w Rawiczu. Po jakimś czasie przeniesiono ich do KL Buchenwald. Dyrektor Hardt otrzymał nakaz pracy w komandzie budowlanym. W marcu 1940 r. przekazany został do KL Mauthausen, już wówczas był załamany psychicznie. Stan ten pogłębiał się, aż w końcu nie wytrzymując konfrontacji z obozową rzeczywistością 12.04.1941 r. popełnił samobójstwo.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Huberta Woźnika), skor. 10; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

HARNASZ PAWEŁ,
Więzień w KL Auschwitz nr 111067, w KL Mauthausen nr 128047.
Urodzony 17.05.1909 r. w Gotartowicach k.Rybnika. Po aresztowaniu przetransportowany do KL Auschwitz i zarejestrowany 26.03.1943 r. w obozowej ewidencji jako więzień nr 111067. W styczniu 1945 r. uczestniczył w "marszu śmierci" z Oświęcimia do Wodzisławia Śl., a stamtąd w transporcie zbiorowym wagonami towarowymi wywieziony do KL Mauthausen gdzie otrzymał nr obozowy 128047. Przeżył w obozie do jego wyzwolenia w dniu 5.05.1945 r. przez wojska amerykańskie.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 309.

HARTMANN ADOLF,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 19.04.1942 r. w Pszowie pow. rybnicki, syn Wilhelma i Zofii. Aresztowany w okresie okupacji hitlerowskiej, przekazany został do KL Auschwitz gdzie zginął 11.04.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 20367/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 16:00, określenie przyczyny zgonu to "Lungenentzündung" (zapalenie płuc).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 14, s. 885, nr id. 55329.

HARTMANN ERIKA,
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona 2.04.1942 w Łukowie k.Rydułtów pow. rybnicki, córka Renza i Alwiny. Zamieszkała w chwili wybuchu wojny w Zdzieszowicach pow. Strzelce Opolskie. Aresztowana w okresie okupacji hitlerowskiej, przekazana do KL Auschwitz gdzie zginęła 16.04.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 20620/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 9:15, określenie przyczyny zgonu to "Influenza" (grypa).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 14, s. 1142, nr id. 55582.

HEIM KAROL,
Więzień w KL Auschwitz nr 27291.
Urodzony 5.12.1903 r. w Pisarzowicach pow. Racibórz, syn Karola i Anastazji z d. Stzibuy. Po aresztowaniu przekazany do KL Auschwitz, gdzie zarejestrowany został 27.03.1942 r. jako więzień nr 27291 i tam zginął 10.06.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 10479/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 8:35, określenie przyczyny zgonu to "Darmkatarrh bei Fleckfieber" (nieżyt/katar jelit przy tyfusie plamistym).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 7, s. 1475, nr id. 10484.

HELIK MICHAŁ,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 19.09.1903 r. w Nowej Wsi k.Poznania, syn Michała i Magdaleny z d. Przybylska, mieszkaniec Bełku pow. rybnicki. Po aresztowaniu przekazany do KL Auschwitz - tam zginął 7.08.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 21564/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 11:39, określenie przyczyny zgonu to "plötzlicher Herztod" (nagły zawał serca).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 15, s. 562, nr id. 20004.

HELIOSZ ALOJZY,
Więzień więzienia w Opolu, w Legnicy, w Berlinie, obozu w Brandenburgi.
Urodzony 9.01.1915 r. w Niedobczycach k.Rybnika. Uczeń rybnickiego gimnazjum, harcerz X Drużyny Harcerskiej im. Tadeusza Kościuszki w Niedobczycach. Po maturze w 1933 r. studiował ekonomię w Poznaniu - ukończył studia w 1937 r. We wrześniu 1939 r. z chwilą rozpoczęcia okupacji hitlerowskiej zwolniony z pracy w kopalni "Rydułtowy". Poszukiwany przez policję niemiecką, ukrywał się i wyjechał do Niemiec, ale powrócił po jakimś czasie na Śląsk Opolski, tam został aresztowany 10.08.1943 r.
Więziony w Opolu, Legnicy, Berlinie, w obozie w Wolfen Bütel w Brandenburgii. Skazany wyrokiem z 14.12.1943 r. na osiem lat więzienia, zginął prawdopodobnie rozstrzelany w obozie w Brandenburgii w ostatnich dniach wojny.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 64; "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i Liceim w Rybniku 1922-1947",1947 r., s. 23; Zbiory J. Delowicza.

HEPEK MARIAN,
Więzień w KL Auschwitz nr 47609.
Urodzony w 1908 r. w Radlinie pow. rybnicki. Po aresztowaniu przetransportowany do KL Auschwitz, zarejestrowany 17.07.1942 r. w obozowej ewidencji jako więzień nr 47609. Przeżył w obozie i odzyskał wolność wyzwolony przez wojska radzieckie w 1945 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 197.

HERCOG ANDRZEJ,
Więzień w KL Mauthausen.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki, Aresztowany w początkach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Mauthausen. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie, odzyskał wolność 5.05.1945 r. wyzwolony przez wojska amerykańskie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje..

HERCOG EDWARD,
Więzień więzienia w Rybniku, w Rydułtowach.
Urodzony 3.01.1897 r., mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki, górnik. Były powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich. Aresztowany 1.09.1939 r. i więziony w więzieniu w Rybniku, następnie w Rydułtowach skąd prawdopodobnie chciał uciec i został zastrzelony podczas próby ucieczki 21.09.1939 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

HERCOG JAN,
Więzień w KL Gross-Rosen.
Urodzony 17.06.1880 r., mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Członek POW Górnego Śląska, centralnych władz Związku Zawodowego Górników, PPS. Jako " ... niebezpieczny dla III Rzeszy", musiał się do czasu aresztowania - zgłaszać codziennie w miejscowym posterunku policji. Aresztowany w sierpniu 1944 r. został przetransportowany do KL Gross-Rosen gdzie zginął 5.01.1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

HERICH FRANCISZEK,
Więzień obozu przejściowego w Nieborowicach.
Urodzony w 1909 r., członek Związku Młodzieży Powstańczej, z zawodu murarz. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej został przetransportowany do obozu koncentracyjnego w pobliżu Rybnika (powstałego w 1939 r. po wkroczeniu wojsk hitlerowskich do Polski), a usytuowanego w lesie między Krywałdem - Nieborowicami - Pilchowicami. Zginął w tym obozie, jest pochowany we wspólnej mogile w Pilchowicach.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

HEROK WIKTOR,
Więzień w KL Ravensbrück.
Aresztowany w czerwcu 1943 r. i przekazany do KL Ravensbrück. Przeżył i został wyzwolony przez Armię Czerwoną. Powrócił do domu pod koniec 1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza, skor.7.
HEYMANN FRIDA z d. GANDZIOR,
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona 28.09.1888 r. w Rybniku, córka Moritza i Berty. W okresie okupacji hitlerowskiej zamieszkała w miejscowości Wałczyn pow. opolski. Po aresztowaniu przetransportowana do KL Auschwitz gdzie zginęła 11.01.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 1195/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 9:50, określenie przyczyny zgonu to "Pneumonie" (zapalenie płuc).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 1158; PMA-B "Księga zgonów", t. 1, s. 1185, nr id. 39493.

HOJA SZYMON,
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 15.10.1900 r., mieszkaniec Dębieńska pow. rybnicki. Górnik kop. "Dębieńsko", były powstaniec - uczestnik drugiego i trzeciego powstania śląskiego. Aresztowany 6.10.1939 r. i wywieziony do KL Mauthausen, gdzie zginął 6.04.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

HOJNA PAWEŁ,
Więzień więzienia w Rybniku, obozu przejściowego w Nieborowicach, więzienia w Rawiczu, w KL Buchenwald.
Urodzony 22.07.1909 r. w Wilchwach, mieszkaniec Wilchw k.Wodzisławia Śl., z zawodu krawiec. Był członkiem Związku Młodzieży Powstańczej. Na krótko przed wybuchem drugiej wojny światowej, Paweł i organizacja do której należał, walczyli z propagandą fanatyków hitleryzmu - coraz butniejszych, im bliżej było do wybuchu wojny. Przedwojenni zwolennicy Hitlera, pamiętali mu te akcje, więc na podstawie donosu został aresztowany 22.09.1939 r. i więziony wpierw w Rybniku, a następnie przewieziony do pierwszego obozu koncentracyjnego w pobliżu Rybnika (powstałego w 1939 r. po wkroczeniu wojsk hitlerowskich do Polski) a usytuowanego w lesie między Krywałdem - Nieborowicami - Pilchowicami. Tam początkowo pracował przy wykopkach ziemniaków w pobliskim majątku, a po dziesięciu dniach wywieziony został do więzienia w Rawiczu. Następnie, przekazany został do KL Buchenwald, z którego zwolniony go 1.02.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Pawła Hojnego), skor 7.

HOLEK ALOJZY,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 16.12.1898 r. w Gotartowicach k.Rybnika, syn Ignaca i Franciszki z d. Kroll, mieszkaniec Gotartowic. Aresztowany w okresie okupacji hitlerowskiej, przekazany do KL Auschwitz tam zginął 7.08.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 21568/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 11:35, określenie przyczyny zgonu to "plötzlicher Herztod" (nagły zawał serca).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 655; PMA-B "Księga zgonów", t. 15, s. 566, nr id. 20008.

HOŁA FELIKS,
Więzień w KL Buchenwald.
Urodzony 28.05.1884 r., mieszkaniec Chwałowic k.Rybnika. Były członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich, naczelnik gminy w Chwałowicach, gorliwy Polak i działacz społeczny. Po powrocie ze wschodu - dokąd uciekł przed agresją hitlerowską na Polskę, aresztowany 10.09.1939 r. i przekazany do KL Buchenwald gdzie zginął 20.04.1942 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 36; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 66; Zbiory J. Delowicza.

HOŁA ROMAN,
Więzień w KL Mauthausen.
Mieszkaniec Jejkowic k.Rybnika, podchorąży Wojska Polskiego. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Mauthausen i tam zginął.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

HOSZEK ANTONI (ojciec),
Więzień w KL Auschwitz, w KL Mauthausen.
Urodzony 30.07.1888 r., mieszkaniec Czerwionki pow. rybnicki. Górnik kop. "Dębieńsko". Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich w okolicy Koźla. W latach okupacji hitlerowskiej członek ruchu oporu - Rewolucyjny Ruch Oporu. Aresztowany w pracy w kop. "Dębieńsko" 12.02.1943 r. i przekazany do KL Auschwitz. W styczniu 1945 r. uczestnik marszu śmierci z Oświęcimia do Wodzisławia Śl., a stamtąd wagonami towarowymi przetransportowany do KL Mauthausen gdzie zmarł na kilka dni przed wyswobodzeniem obozu przez wojska amerykańskie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

HOSZEK ANTONI,
Więzień w KL Auschwitz nr 22360.
Urodzony 25.03.1915 r. w Czerwionce pow. rybnicki, syn Antoniego i Marty z d. Grzenia, mieszkaniec Czerwionki. Aresztowany za przynależność do organizacji konspiracyjnej, przetransportowany został do KL Auschwitz i zarejestrowany 31.10.1941 r. w obozowej ewidencji jako więzień nr 22360. Zginął 12.04.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 4877/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 16:40, określenie przyczyny zgonu to "Darmkatarrh bei Nierenentzündung" (katar/nieżyt jelit przy zapaleniu nerek).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 130; PMA-B "Księga zgonów", t. 4, s. 377, nr id. 6490.

HUPKA JÓZEF,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w pierwszych miesiącach okupacji hitlerowskiej tj. 4.04.1940 r. i przekazany do obozu koncentracyjnego. Nieznana jest nazwa obozu i dalsze losy tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

HURSKI ANTONI,
Więzień więzienia w Rybniku, w Bytomiu, w Opolu.
Urodzony 29.08.1899 r. w Bottrop - Westfalia, mieszkaniec Gorzyc k.Wodzisławia Śl. pow. rybnicki. Zamiłowany muzyk - skrzypek, zaprawiony w pracy kulturalno-oświatowej wśród dzieci i młodzieży westfalskiej (tam dorastał). Po przyjeździe z rodzicami do Gorzyc, kontynuował działalność kulturalno-oświatową w Polsce - prowadził aż pięć polskich chórów mieszanych w miejscowościach: Zabytków, Rudyszwałd, Olza, Reszków i Bzie n/Odrą. Był członkiem POW Górnego Śląska i brał udział w trzech powstaniach śląskich w sztabie pułkownika Alojzego Segeta. W 1921 r. pojechał na studia do Przemyśla. Gdy ważyły się losy dotyczące przyłączenia Górnego Śląska do Polski, aktywnie brał udział w działalności plebiscytowej. Od 1.09.1922 r. pracował jako nauczyciel w Brzeziu n/Odrą, a od 1927 r. w Wodzisławiu Śl. W tym samym czasie studiował na Wyższym Kursie Nauczycielskim w Poznaniu, po jego ukończeniu od 1930 r. do wybuchu drugiej wojny światowej był kierownikiem szkoły oraz organistą w Lubomi. Został aresztowany 4.10.1939 r. i przetrzymywany w więzieniu w Rybniku, następnie przekazany do więzienia w Bytomiu, potem do Opola. Z więzienia w Opolu został zwolniony 1.07.1943 r., i przekazany do pracy przymusowej w Hucie "Silesia" w Rybniku. Po wyzwoleniu, od września 1945 do 1949 r. był kierownikiem szkoły w Gorzycach, a przez 10 lat - do przejścia na emeryturę pracował jako nauczyciel muzyki w Liceum Ogólnokształcącym w Wodzisławiu Śl. Zmarł 19.08.1974 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Antoniego Hurskiego), skor. 8.

HUSS LUDWINA z d. HOLECEK,
Więźniarka więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz nr 8572.
Urodzona 16.04.1879 r. w Skale pow. stryjski woj. stanisławowskie, córka Franciszka i Marii z d. Pawliczek, mieszkanka Radlina. Ukończyła szkołę gospodarstwa domowego. W 1900 r. wyszła za mąż za Ferdynanda Hussa, naczelnika stacji w Gródku Jagiellońskim. W 1906 r. mąż udał się na Górny Śląsk dla lepszych zarobków i pracował w kop. w Bytomiu. W 1915 r. dołączyła do niego żona - wówczas już do Radlina gdzie pracował w kop. "Emma". Bardzo aktywnie włączył się w życie polityczne i społecznie na terenie miejsca zamieszkania. Należy w tym miejscu dodać, że Ludwina także brała udział w tej działalności. Oboje byli członkami komisji plebiscytowej ze strony polskiej podczas głosowania 20.03.1921 r. W ich domu, w pobliżu kopalni, znajdował się po trzecim powstaniu, punkt rozdzielczy darów narodu polskiego i amerykańskiego przeznaczonych dla biednych polskich rodzin i tych rodzin, które utraciły żywicieli podczas powstań. Ponadto, Ludwina w okresie między pierwszą, a drugą wojną światową była czynnym członkiem Towarzystwa Polek przy kop. "Emma". Za okazywany patriotyzm wraz z mężem została już w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej eksmitowana ze służbowego mieszkania przy kopalni i przekwaterowana do Radlina Górnego, skąd po roku oboje zostali przeniesieni do Biertułtów. Kolejnym powodem narażenia się władzom okupacyjnym, był wpis w dokumentach dot. volkslisty, że są narodowości polskiej. Mąż zmarł w 1941 r., natomiast Ludwina została aresztowana 1.07.1942 r. i przewieziona do piwnic przedwojennego Zakładu Sióstr Urszulanek w Rybniku - w okresie okupacji przekształconych na więzienie. 11.07.1942 r. przekazano ją do KL Auschwitz i tam zarejestrowana była jako więźniarka nr 8572. Po niemal trzech miesiącach córka Waleria dostała powiadomienie od administracji obozu, że matka zmarła 27.09.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 33434/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 10:00, a określenie przyczyny zgonu to "akuter Magendarmkatarrh" (ostry nieżyt/katar żołądkowo-jelitowy).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 23, s. 424, nr id. 31617; Zbiory J. Delowicza (relacja Walerii Zabrzeskiej z d. Huss), skor. 2.

HYLA FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz nr 47702.
Urodzony 21.09.1912 r. w Rowniu k.Rybnika, syn Antoniego i Franciszki z d. Musioł, mieszkaniec Gotartowic k.Rybnika. Aresztowany przez gestapo, przewieziony został transportem zbiorowym do KL Auschwitz i zarejestrowany 17.07.1942 r. w obozowej ewidencji jako więzień nr 47702. Zginął w tym obozie 7.09.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 28816/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 9:55, określenie przyczyny zgonu to "Herzschwäche nach Fleckfieber" (niewydolność serca po tyfusie).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 198; PMA-B "Księga zgonów", t. 20, s. 292, nr id. 27118.