Jerzy Klistała: Martyrologium mieszkańców Ziemi
Rybnickiej, Wodzisławia Śl., Żor, Raciborza w latach
1939-1945
Kontakt
z Autorem: |
Bonk Anna Z D. Lisso, Bonk Emanuel, Bonk Franciszek, Bonk Roman, Borek Ludwik, Borkowski Ludwik, Borner Stefan, Borner Stefania, Brachman Franciszek, Brachman Konrad, Brachman Wincenty, Brachmański Barbara Z D. Duda, Brachmański Ludwik, Brachmański Mateusz, Brachmański Wiktor, Brachmański Władysław, Brachmańskim Konrad, Brandys Karol, Brańczyk Teodor, Braun Róża Z D. Ernst, Brodzka Wanda, Brueckner Stanisław, Bryłka Jan, Bryłka Józef, Bryłka Marianna Z D. Kutscha, Brzezek Jan, Brzoza Józef, Buchalik Agnieszka, Buchalik Anna, Buchalik Ernest, Buchalik Franciszek, Buchalik Franciszek, Buchalik Franciszka Z D. Dziwoki, Buchalik Joanna Z D. Sobik, Buchalik Józef, Buchalik Józef, Buchalik Maria Z D. Reclik., Buchalik Paweł, Buchalik Wiktor, Buchalik Wilhelm, Buchta Maria Z D. Kumor, Budny Józef, Bugla Anastazja Z D. Moskała, Bugla Antoni, Bugla Emil, Bugla Jan, Buhl Maksymilian, Buła Józef, Buła Juliusz, Burda Bronisław, Burda Franciszek, Burda Franciszka Z D. Cyran, Burda Robert, Burek Franciszek, Burek Franciszek, Burek Karolina Z D. Balasz., Burek Paulina, Burek Stanisław, Buriańska Anastazja, Buriańska Cecylia, Buriańska Elżbieta, Buriańska Emma, Buriańska Genowefa, Buriańska Hermina, Buriańska Luiza, Buriańska Maria, Buriańska Wiktoria, Buriański Alojzy, Buriański Antoni, Buriański Jan, Byczek Alojzy,
BONK
EMANUEL,
Więzień w KL Buchenwald.
Urodzony 26.01.1892 r., mieszkaniec Szczygłowic pow. rybnicki.
Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich, członek
Związku Powstańców Śląskich, uczestnik kampanii wrześniowej
1939 r. Aresztowany 3.09.1939 r. i przetransportowany do KL
Buchenwald, gdzie zginął 5.10.1939 r. Brak jest innych
informacji o tym więźniu.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 36.
BONK ROMAN,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 13.02.1911 r. w Knurowie pow. rybnicki, syn Franciszka i
Anny z d. Lisso, mieszkaniec Knurowa. Aresztowany przez gestapo w
drugim roku okupacji hitlerowskiej, przekazany do KL Auschwitz
gdzie zginął 30.08.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr
26118/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o
godz. 20:45, określenie przyczyny zgonu to "Nierenentzündung"
(zapalenie nerek).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
1120; PMA-B "Księga zgonów", t. 18, s. 618, nr id.
24507.
BOREK LUDWIK,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Gdy rozpoczęły się jego tragiczne okupacyjne przeżycia, miał
43 lata, mieszkaniec Rybnika-Ligoty. Aresztowany w pierwszych
tygodniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do obozu
koncentracyjnego gdzie zginął - brak jest informacji o nazwie
obozu w jakim przebywał.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B
oraz w kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.
BORKOWSKI LUDWIK,
Więzień w KL Auschwitz nr 7545.
Urodzony 6.08.1901 r., mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Starszy
ogniomistrz, szef 11 baterii specjalnej 23 pułku artylerii
lekkiej. Za zasługi bojowe podczas kampanii wrześniowej został
odznaczony Krzyżem Walecznych. Zaangażowany był od pierwszych
dni okupacji hitlerowskiej w działalność konspiracyjną - w
ruchu oporu. Aresztowany 13.07.1940 r., przewieziony do KL
Auschwitz i zarejestrowany 18.12.1940 r. jako więzień nr 7545.
Zginął w tym obozie.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
64; Zbiory J. Delowicza.
BRACHMAN
FRANCISZEK,
Więzień KL Buchenwald, w KL Mauthausen-Gusen, w KL Dachau.
Urodzony 8.09.1894 r. w Radlinie, mieszkaniec Radlina pow.
rybnicki. Od 1911 r. pracownik Zakładów Koksochemicznych "Radlin".
Członek POW Górnego Ślaska, powstaniec - uczestnik powstań
śląskich. Aresztowany już w pierwszych dniach okupacji tj. 9.09.1939
r. i przewieziony do Rybnika, a stamtąd do KL Buchenwald.
Następnie, przeniesiony do KL Mauthausen-Gusen i dalej do KL
Dachau. Zwolniony z obozu 1.02.1945 r. jako inwalida. Po
zakończeniu okupacji w 1945 r. pracował ponownie w koksowni, a
od lipca 1946 do 1950 r. zastępca dyrektora d/s.
administracyjnych Zakładów Koksowniczych w Radlinie. Od 31.12.1961
r. emeryt. Odznaczony: Śląskim Krzyżem Powstańczym, Gwiazdą
Górnośląską, Złotym Krzyżem Zasługi i Sztandarem Pracy II
klasy.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik
"Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 23-24;
W kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.
BRACHMAN KONRAD,
Więzień więzienia w Sosnowcu, w KL Auschwitz nr 1269.
Urodzony 16.11.1909 r. w Chwałowicach k.Rybnika, mieszkaniec
tejże miejscowości. Harcmistrz, nauczyciel. Aresztowany w
początkowym okresie trwania okupacji hitlerowskiej tj. 11.04.1940
r. i przekazany wpierw do więzienia policyjnego w Sosnowcu a
stamtąd do KL Auschwitz gdzie zarejestrowany był 27.06.1940 r.
jako więzień nr 1269. Zwolniony z obozu 2.07.1942 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
36; Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B nie
figuruje.
BRACHMAN
WINCENTY,
Więziony na terenie Niemiec.
Urodzony 23.11.1889 r., mieszkaniec Chwałęcic pow. rybnicki -
wójt w tej miejscowości. Członek POW Górnego Śląska, były
powstaniec - uczestnik powstań śląskich. W okresie okupacji
hitlerowskiej została wywieziony na teren Niemiec i tam zginął.
Brak dokładniejszych informacji.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik
"Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 24.
BRACHMAŃSKI LUDWIK,
Więziony w więzieniu w Pszczynie, w Rybniku, w KL Oranienburg.
Urodzony 2.05.1901 r. w Bziu k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki.
Był pracownikiem Urzędu Okręgowego w Pawłowicach od 1927 r.
do wybuchu drugiej wojny światowej. Brał udział w trzecim
powstaniu śląskim. W 1932 r. ożenił się w Golasowicach.
Przed przewidywanym wejściem wojsk hitlerowskiej do Polski był
ewakuowany na wschód. Wrócił do Golasowic 8.09.1939 r. a już
następnego dnia został aresztowany. Przebywał w więzieniu w
Pszczynie, potem w Rybniku, a stamtąd przetransportowano go do
KL Oranienburg. Skuteczne starania żony spowodowały, że 16.03.1941
r. został zwolniony z obozu. Po rekonwalescencji zgłosił się
do pracy, ale gdy zorientował się, że działania na froncie
wschodnim przybliżają wyzwolenie kraju - postanowił się
ukrywać i nie podejmował wyznaczonej mu pracy przymusowej.
Policja otrzymała jednak donos o miejscu jego ukrywania się i
dnia 31.01.1945 r. przyszła do domu w którym według wskazówek
przebywał. Ponieważ żony nie było w domu, a na wezwanie
policjanta nikt drzwi nie chciał otworzyć - policjant oddał z
pistoletu strzał w zamek drzwi. Strzał okazał się tragiczny w
skutkach, gdyż Brachmański stojący za drzwiami, został
raniony ze skutkiem śmiertelnym.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją siostry
- Elżbiety Brachmańskiej), skor. 5.
BRACHMAŃSKI WIKTOR
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Dachau nr 7327.
Urodzony 17.10.1892 r. w Radlinie Dolnym pow. rybnicki. Po
ukończeniu niemieckiej szkoły powszechnej, uczył się w
Rydułtowach zawodu krawca. W pierwszej wojnie światowej
przymuszony do służby w niemieckim wojsku. Po wojnie wrócił
do Radlina i prowadził własny warsztat krawiecki. Gdy
decydowały się losy Górnego Śląska, jednoznacznie opowiadał
się za przyłączeniem Śląska do Polski. Był aktywnym
członkiem Towarzystwa Śpiewaczego "Jadwiga",
założył Towarzystwo Gimnastyczne "Sokół" i
pełnił w nim funkcję naczelnika oraz instruktora. W marcu 1919
r. wstąpił do POW Górnego Śląska i prowadził agitację by
pozyskiwać dla tej organizacji kolejnych aktywnych członków. Z
grupą POW uczestniczył w wielkiej manifestacji, dotyczącej
polskości ziemi górnośląskiej, jaka miała miejsce w Rybniku
dnia 1.05.1919 r. Brał udział w pierwszym powstaniu śląskim,
jako dowódca plutonu POW. W drugim powstaniu 19.08.1920 r. był
dowódcą jednego z dwóch plutonów kompanii radlińskiej
maszerującej na Wodzisław Śl. - zajmując go bez walki. Brał
udział w akcji plebiscytowej. Od 3.05.1921 r. uczestniczył w
trzecim powstaniu pełniąc funkcję z-cy dowódcy Baonu. Po
ostatnim powstaniu, pełnił służbę w straży gminnej Radlina
do czerwca 1922 r., a następnie do drugiej wojny światowej
prowadził własny warsztat krawiecki w Wodzisławiu. Należał
do Związku Powstańców Śląskich. W okresie okupacji
hitlerowskiej, za tak aktywną działalność propolską został
aresztowany 2.05.1940 r. i przekazany do więzienia w Rybniku, a
stamtąd przetransportowano go do KL Dachau, gdzie był
więźniem nr 7327, przebywał na bloku BL 18/4. Został
zwolniony z obozu w sierpniu 1942 r. Po powrocie do domu,
otrzymał nakaz pracy w zakładzie krawieckim w Raciborzu gdzie
pracował do końca wojny. Zmarł 7.11.1969 r. Posiadał
odznaczenia: Krzyż Walecznych, Medal Niepodległości, Gwiazdę
Górnośląską, Złoty Krzyż Zasługi, Krzyż Kawalerski Orderu
Odrodzenia Polski.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją żony
Małgorzaty Brachmańskiej, brata Augustyna Brachmańskiego),
skor. 6.
BRACHMAŃSKI
WŁADYSŁAW,
Więzień więzienia w Rybniku, w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr
47691
Urodzony 11.05.1914 r. w Radlinie, syn Mateusza i Barbary z d.
Duda. Od 1927 r. mieszkał w Wielopolu - dzielnica Rybnika. Po
ukończeniu szkoły powszechnej rozpoczął naukę w rybnickim
gimnazjum i zdał maturę w 1934 r. Następnie, uczęszczał do
szkoły pedagogicznej w Katowicach, ale po roku ze względu na
wybuch wojny przerwał dalszą naukę. Uczestniczył w kampanii
wrześniowej 1939 r. w stopniu podchorążego piechoty. Po
powrocie z kampanii wrześniowej, podjął pracę w miejscowej
cegielni jako pracownik fizyczny. Był jednak dyskryminowany -
"za manifestowanie polskości". Wielki patriota, od
pierwszych dni okupacji hitlerowskiej zaangażował się w
działalność konspiracyjną. Kolportował drukowane w podziemiu
polskie gazetki, ulotki, i rozprowadzał je między zaufane
polskie rodziny. Wraz z kolegami zdobył nielegalnie radio co
umożliwiało mu wykonywanie nasłuchu polskojęzycznych audycji
i rozpowszechnianie tych wiadomości wśród znajomych. Od
dłuższego czasu był jednak obserwowany przez gestapo i 13.06.1942
r. aresztowany. Wpierw przetrzymywany był w wiezieniu w Rybniku,
a następnie w więzieniu śledczym (Ersatzpolizeigefängnis) w
Mysłowicach. Po śledztwie, przekazano go 17.07.1942 r. do KL
Auschwitz i zarejestrowano jako więzńia nr 47691. Cierpienia
zadane podczas śledztwa w Mysłowicach miały tak daleko idące
skutki, że zmarł w obozie 24.08.1942 r. Według aktu zgonu nr
21823/1942 śmierć nastąpiła o godz. 17:10, określenie
przyczyny zgonu akuter Magendarmkatarrh (ostry katar/nieżyt
żołądkowo jelitowy).
Bibliografia: "Księga Pamiątkowa Państwowego Gimnazjum i
Liceim w Rybniku 1922-1947", 1947 r. s. 12; "Rybnik.
Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 roku",
Katowice 1986, s. 241; A. Mrowiec, "Z dziejów okupacji
hitlerowskiej w rybnickiem", Katowice 1958, s. 23; L.
Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik
2000, s. 24; Ks. K. Szweda "Ponieśli swój krzyż",
Poznań 1989, s. 95; "Ziemia rybnicko-wodzisławska",
pod red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 195, 272, 275; I. Pająk
"Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia
Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 198; I.
Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi
rybnickiej", Opole 1984, s. 381; PMA-B "Księga zgonów",
t. 15, s. 821, nr id. 20263.
BRAŃCZYK
TEODOR,
Więziony - brak informacji dotycz. miejsca.
Mieszkaniec Baranowic pow. rybnicki, syn Wiktorii Zielonka z
pierwszego małżeństwa. W okresie okupacji hitlerowskiej od
1942 r. był bardzo aktywnym członkiem organizacji
konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowany przez gestapo za
przynależność do ruchu oporu, był więziony i torturowany
podczas przesłuchań. Zmarł zamęczony w więzieniu.
Bibliografia: J. Delowicz "Żory - ludzie i wydarzenia",
rok 1999, s. 97-98.
BRAUN RÓŻA z d.
ERNST,
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona 27.02.1902 r. w Rydułtowach pow. rybnicki, córka
Antoniego i Anny z d. Heilich. W okresie okupacji hitlerowskiej
zamieszkała w Bernau k.Berlina. Tam została aresztowana, a
następnie przetransportowana do KL Auschwitz gdzie zginęła 27.07.1943
r. Według wystawionego aktu zgonu nr 25807/1943 - potwierdzonego
przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 11:00, określenie
przyczyny zgonu to "Herzmuskelschwäche bei Fleckfieber"
(niewydolność mięśnia sercowego przy tyfusie plamistym).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
1156; PMA-B "Księga zgonów", t. 18, s. 299, nr id.
59222.
BRUECKNER STANISŁAW,
Więzień w KL Dachau.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych
tygodniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Dachau. Brak
jest innych informacji o tym więźniu ponad to, że mimo
ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i
odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
BRYŁKA JAN,
Więzień więzienia w Raciborzu, w Opolu, w KL Auschwitz nr
21824.
Urodzony 12.12.1878 r. w Gorzycach pow. raciborski, syn Józefa i
Marianny z d. Kutscha. Był górnikiem. W wieku osiemnastu lat
wyemigrował za granicę do Westfalii. W 1910 r. powrócił z
rodziną na stałe do Gorzyc (w Gorzycach - się ożenił).
Pracował w kopalniach w Pszowie, Radlinie, Jankowicach. Już w
Westfalii był aktywnym członkiem polskich organizacji
kulturalno-oświatowych. Należał do Towarzystwa Gimnastycznego
"Sokół", na kursach uczył się pisać po polsku -
wcześniej ukończył powszechną szkołę niemiecką. Brał
udział w pierwszej wojnie światowej, a po wojnie gdy ważyły
się losy Górnego Śląska stanął do walki agitacyjnej o
przyłączenie Śląska do Polski. Niestrudzony organizator
życia kulturalno-oświatowego i politycznego w Gorzycach, był
współzałożycielem POW Górnego Śląska. W swojej stodole
przechowywał broń dla trzeciego powstania śląskiego. Po
ustaleniu granicy na Górnym Śląsku w 1922 r., nadal pracował
w górnictwie i równocześnie udzielał się społecznie. Był
radnym w gminie Gorzyce, członkiem Związku Powstańców
Śląskich. Jako powstaniec, bardzo angażował się w akcje
przeciw Niemcom w okresie powstań śląskich (między innymi
odłączenie miejscowości Bukowa nad Odrą spod administrowania
niemieckiego). W 1932 r. przeszedł na rentę. W okresie okupacji
hitlerowskiej miejscowi renegaci pamiętali jego walkę o
polskość więc w sierpniu 1940 r. wezwany został na gestapo w
Raciborzu i aresztowany. Wpierw przebywał w więzieniu w
Raciborzu, następnie w Opolu, a stamtąd przekazany został do
KL Auschwitz gdzie zarejestrowany był 17.10.1941 r. jako
więzień nr 21824. Zginął 5.01.1942 r. Według wystawionego
aktu zgonu nr 66/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego,
zmarł o godz. 8:20, określenie przyczyny zgonu to "Altersschwäche"
(uwiąd starczy).
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu -
gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 273; L. Musiolik
"Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 26;
PMA-B "Księga zgonów", t. 1, s. 66, nr id. 1698;
Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją syna - Wilhelma
Bryłki), skor. 8.
BRZEZEK JAN,
Więzień więzienia w Pszczynie, w KL Buchenwald, w KL
Mauthausen.
Urodzony 18.12.1891 r. w Ruptawie k.Jastrzębia Zdroju,
mieszkaniec miejscowości Bzie k.Wodzisławia Śl. Rolnik. Przez
długi okres - do wybuchu drugiej wojny światowej, naczelnik
gminy w Bziu Dolnym, a także przewodniczący miejscowego
Komitetu Elektryfikacyjnego w latach 1933-1934. Był członkiem
Polskiego Związku Ewangelików, członkiem Zarządu Kresów
Zachodnich. Gdy miejscowi Niemcy przed wybuchem drugiej wojny
światowej zawłaszczali coraz więcej praw dla siebie,
oficjalnie się temu przeciwstawiał. Zaraz więc na początku
okupacji hitlerowskiej tj. 8.09.1939 r. został aresztowany jako
wróg narodu niemieckiego. Odwieziony do więzienia w Pszczynie,
a stamtąd do KL Buchenwald. W marcu 1940 r. przeniesiony do KL
Mauthausen gdzie w kilka tygodni od osadzenia w obozie, zmarł z
wycieńczenia 11.04.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją wdowy
Marii Brzezek i jej córki Berty Rudzkiej z d. Brzezek), skor. 5;
W ocalałej kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie
figuruje.
BRZOZA JÓZEF,
Więzień w KL Buchenwald, w KL Mauthausen-Gusen.
Urodzony 7.04.1911 r. w Borbeck k.Essen - Westfalia. Po pierwszej
wojnie światowej w 1919 r. powrócił z rodzicami (którzy
wyjechali tam za pracą) na Górny Śląsk i brał udział w
walkach w trzech powstaniach. Od 1925-1930 r. uczęszczał do
seminarium nauczycielskiego w Pszczynie i przez krótki okres
był nauczycielem w Lędzinach, a następnie w Bieruniu aż do
1939 r. W latach 1932-1934 studiował w Instytucie Pedagogicznym
w Katowicach. Pracując w Bieruniu, prowadził półwojskową
organizację "Strzelec", a tuż przed wybuchem drugiej
wojny światowej często występował z patriotycznymi
przemówieniami potępiającymi ekspansyjną politykę Niemiec
hitlerowskich. Przed 1.09.1939 r. uchodził na wschód pod
granicę rumuńską, skąd wrócił do Skrbeńska w połowie
września 1939 r. Został aresztowany 28.09.1939 r. i przekazany
do KL Buchenwald. Wiosną 1940 r. przeniesiono go do KL
Mauthausen-Gusen. Tam ciężko zachorował i byłby umarł, lecz
dzięki skutecznym staraniom żony, doczekał się 20.07.1942 r.
łaski zwolnienia z obozu. Przybył do domu ważąc 37 kg. Po
dwóch miesiącach rekonwalescencji, podjął pracę w Zakładach
Chemicznych w Oświęcimiu gdyż tam został wysłany przez
Arbeitsamt do przymusowej pracy. W styczniu 1945 r. przyjechał
na urlop do domu ponieważ coraz głośniej mówiono o
zbliżającej się Armii Czerwonej, został więc w domu i
ukrywał się do czasu wyzwolenia Wodzisławia Śl. Po wojnie,
był kierownikiem szkoły w Skrbeńska i tam pracował do końca
swojego życia. Od 1946-1951 studiował zaocznie na Uniwersytecie
Jagiellońskim w Krakowie - kończąc studia humanistyczne.
Wykorzystywał bogatą wiedzę teoretyczną i spore
doświadczenie pedagogiczne w pracy zawodowej jak i społecznej,
której z wielkim zaangażowaniem się poświęcił. Pracował w
Wojewódzkim Ośrodku Doskonalenia Kadr Oświatowych w Katowicach,
i pełnił wiele innych funkcji społeczno-kulturalnych. Przez
pewien czas był dyrygentem chóru mieszanego w Skrbeńsku k.Jastrzębia,
a także radnym rady powiatowej w Wodzisławiu Śl. - przez kilka
lat. Zmarł po dwóch zawałach serca 13.11.1971 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją żony -
Aureli Brzozy), skor. 4; W ocalałej kartotece więźniów
byłego KL Mauthausen nie figuruje.
BUCHALIK AGNIESZKA,
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona 29.12.1927 r. w Boguszowicach k.Rybnika, córka Anny.
Zamieszkała w Zabrzegu k.Czechowic. Aresztowana w okresie
okupacji hitlerowskiej i przekazana do KL Auschwitz gdzie
zginęła 22.03.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 16426/1943
- potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 11:15,
określenie przyczyny zgonu to "Angina phlegmonosa" (ropna
angina).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 11, s. 1398,
nr id. 52921.
BUCHALIK ERNEST,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 47692.
Urodzony 7.09.1925 r. w Gotartowicach k.Rybnika, syn Wilhelma i
Franciszki z d. Dziwoki, mieszkaniec Gotartowic. Harcerz XIII
Drużyny Harcerzy im. Witolda Regera w Gotartowicach. W okresie
okupacji hitlerowskiej zaangażowany w działalność organizacji
konspiracyjnej - Polskiej Tajnej Organizacji Powstańczej. Był
kolporterem gazetki konspiracyjnej "Zew Wolności".
Niestety, PTOP została zdekonspirowana, a jej członkowie
aresztowani - między innymi Ernest. Po aresztowaniu w nocy z
dnia 22 na 23.05.1942 r., przekazany do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis)
w Mysłowicach, a stamtąd do KL Auschwitz i zarejestrowany 17.07.1942
r. w obozowej ewidencji jako więzień nr 47692. Na podstawie
decyzji policyjnego sądu doraźnego zginął dnia 5.09.1942 r.
Według wystawionego aktu zgonu nr 28174/1942 - potwierdzonego
przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 9:20, określenie
przyczyny zgonu to "Herzschwäche bei Darmkatarrh" (niewydolność
serca przy nieżycie jelit).
Bibliografia: A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej
w rybnickiem", Katowice 1958, s. 24; I. Libura "Z
dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej",
Opole 1984, s. 309; L. Musiolik "Rybniczanie słownik
biograficzny", Rybnik 2000, s. 27; I. Pająk "Mieszkańcy
Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz",
Katowice 1998, s. 198, 659; PMA-B "Księga zgonów", t.
19, s. 1118, nr id. 26504.
BUCHALIK
FRANCISZKA z d. DZIWOKI,
Więźniarka więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 19714.
Urodzona 22.01.1900 r. w Gotartowicach k.Rybnika, córka
Franciszka i Joanny z d. Steuer. Działaczka Koła Przyjaciół
Harcerstwa w Gotartowicach. Od początku okupacji hitlerowskiej
zaangażowała się w działalność konspiracyjną w szeregach
PTOP. W wyniku częściowego rozpracowania struktur organizacji
przez gestapo, została aresztowana i przewieziona do więzienia
śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach, a po
śledztwie przekazana 15.09.1942 r. do KL Auschwitz, gdzie
zarejestrowano ją jako więźniarkę nr 19714. Zginęła w tym
obozie 16.10.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 36288/1942
- potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 9:55,
określenie przyczyny zgonu to "akuter Magendarmkatarrh"
(ostry katar/nieżyt żołądkowo jelitowy).
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 27; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska,
Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz",
Katowice 1998, s. 503; I. Libura "Z dziejów domowych
powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 309;
PMA-B "Księga zgonów", t. 25, s. 286, nr id. 34398.
BUCHALIK FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 15.07.1922 r. w Gotartowicach k.Rybnika (brat Ernesta),
syn Wilhelma i Franciszki z d. Dziwoki. Po ukończeniu szkoły
powszechnej, pracował u gospodarza w Szczejkowicach. Harcerz
XIII Drużyny Harcerzy im. Witolda Regera w Gotartowicach. W
czasie okupacji hitlerowskiej pracował przy budowaniu fabryk
zbrojeniowych nad Kanałem Gliwickim, działając równocześnie
w ruchu oporu. Współorganizował PTOP w Gotartowicach -
zastępca dowódcy, był odpowiedzialny za dywersję. W wyniku
częściowego rozpracowania struktur organizacji przez gestapo,
aresztowany 23.05.1942 r. i więziony przez kilka dni w KL
Auschwitz, a następnie powieszony 27.07.1942 r. w egzekucji
publicznej w Gotartowicach.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 27; "Rybnik. Zarys dziejów miasta od
czasów najdawniejszych do 1980 roku", Katowice 1986, s. 241,
242; A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w
rybnickiem", Katowice 1958, s. 24; I. Libura "Z
dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej",
Opole 1984, s. 309-313; "Ziemia rybnicko-wodzisławska",
pod red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 195, 272, 273; J.
Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach
koncentracyjnych", Bielsko-Biała 2002, s. 16, 149.
BUCHALIK JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz nr 47693
Urodzony 4.07.1894 r. w Gotartowicach k.Rybnika, syn Franciszka i
Joanny z d. Sobik. Aresztowany w okresie okupacji hitlerowskiej,
jako podejrzany o wspomaganie ruchu oporu. Przetransportowany do
więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach, a
po śledztwie przekazany do KL Auschwitz, gdzie zarejestrowany
został 17.07.1942 r. w obozowej ewidencji jako więzień nr
47693. Zginął w tym obozie 5.09.1942 r. Według wystawionego
aktu zgonu nr 28126/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego,
zmarł o godz. 20:35, określenie przyczyny zgonu to "Herzwassersucht"
(puchlina wodna serca).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
198, 659; PMA-B "Księga zgonów", t. 19, s. 1070, nr
id. 26456.
BUCHALIK
PAWEŁ,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 8.09.1922 r. w Gotartowicach k.Rybnika, syn Józefa i
Marii z d. Reclik. Harcerz XIII Drużyny Harcerzy im. Witolda
Regera w Gotartowicach - zastępowy. Od początku okupacji
hitlerowskiej działał w ruchu oporu w sztabie kierowniczym PTOP,
kierował akcją pomocy dla rodzin uwięzionych Polaków (zasiłki
pieniężne, karty żywnościowe i odzieżowe - zdobywane
nielegalnie w urzędach). W wyniku częściowego rozpracowania
struktur organizacji przez gestapo, aresztowany w nocy z dnia 22
na 23.05.1942 r., przetransportowany był do KL Auschwitz. Dnia
27.07.1942 r. przewieziony został do Gotartowic i tam powieszony
w publicznej egzekucji.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 27; "Rybnik. Zarys dziejów miasta od
czasów najdawniejszych do 1980 roku", red. J. Walczak,
Katowice 1986, s. 241, 242; A. Mrowiec "Z dziejów okupacji
hitlerowskiej w rybnickiem", Katowice 1958, s. 24; I. Libura
"Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej",
Opole 1984, s. 309-313; "Ziemia rybnicko-wodzisławska",
pod red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 273; J. Klistała "Działacze
rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych", Bielsko-Biała
2002, s. 16.
BUCHALIK
WIKTOR,
Więzień w KL Auschwitz nr 156727, w KL Mauthausen nr 116602.
Urodzony 19.10.1898 r. w Czuchowie k.Dębieńska pow. rybnicki.
Aresztowany w drugiej połowie 1943 r. przekazany został
najprawdopodobniej wpierw do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis)
w Mysłowicach, a po śledztwie przesłany do KL Auschwitz i
zarejestrowany 8.10.1943 r. w obozowej ewidencji jako więzień
nr 156727. W styczniu 1945 r. uczestniczył w "marszu
śmierci" z Oświęcimia do Wodzisławia Śl., a stamtąd w
transporcie zbiorowym otwartymi wagonami towarowymi wywieziony do
KL Mauthausen, gdzie zarejestrowany został jako więzień numer
obozowy 116602. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w
obozie przeżył i doczekał się wyzwolenia przez wojska
amerykańskie w dniu 5.05.1945 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
411.
BUCHALIK WILHELM,
Więzień więzienia w Bydgoszczy.
Urodzony 25.12.1897 r. w Gotartowicach k.Rybnika, mieszkaniec
tejże miejscowości, ojciec Franciszka i Pawła. Członek POW
Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik trzech powstań
śląskich i działacz ze strony Polski w agitacji plebiscytowej.
Został aresztowany w kilka dni po wkroczeniu wojsk hitlerowskich
na ziemię rybnicką tj. we wrześniu 1939 r. i wywieziony do
więzienia w Bydgoszczy. Tam, na wieść o publicznej egzekucji
synów, zmarł na atak serca 27.10.1942 r.
Bibliografia: M. Brzost "Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej",
Katowice 1995, s. 34; L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik
"Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 28.
BUCHTA MARIA z d.
KUMOR,
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona 29.01.1897 r. w Katowicach-Zachód, córka Jana i
Franciszki z d. Nowrotek. Mieszkanka Czerwionki k.Rybnika.
Aresztowana w okresie okupacji, przekazana została do KL
Auschwitz gdzie zginęła 26.11.1943 r. Według wystawionego aktu
zgonu nr 32881/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego,
zmarła o godz. 12:15, określenie przyczyny zgonu to "akuter
Magendarmkatarrh" (ostry nieżyt/katar żołądka i jelit).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
1156; PMA-B "Księga zgonów", t. 22 s. 1281, nr id.
63156.
BUDNY JÓZEF,
Więzień w KL Oranienburg.
Urodzony 13.03.1889 r. w Zabrzu, mieszkaniec Chwałowic k.Rybnika.
Ukończył gimnazjum w Pszczynie, następnie studiował w
Wyższej Szkole Handlowej we Wrocławiu. W 1918 r. organizował
pierwsze wojskowe komórki konspiracyjne w pow. rybnickim.
Członek POW Górnego Śląska, powstaniec - uczestnik trzech
powstań śląskich, były dowódca baonu w powstaniach
śląskich. Członek Związku Powstańców Śląskich, działacz
plebiscytowy. W okresie 1921-1925 sędzia grodzki w Rybniku.
Brał udział w kampanii wrześniowej w mundurze dowódcy Baonu
powstańców śląskich, a gdy wracał w tym mundurze - po
rozgromieniu wojska polskiego przez hitlerowców 3.10.1039 r.,
został w Pszczynie aresztowany. Z Pszczyny przetransportowano go
do więzienia w Rybniku, a po kilku dniach do KL Oranienburg
gdzie zginął 2.07.1940 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik
"Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 28;
Zbiory J. Delowicza.
BUGLA EMIL,
Więzień w KL Auschwitz nr 3752.
Urodzony 18.08.1892 r. w Lubomi k.Wodzisławia Śl. pow. rybnicki,
syn Antoniego i Anastazji z d. Moskała. Z zawodu był ślusarzem.
Mieszkał w Pszowie pow. Rybnik. Brał udział w pierwszej wojnie
światowej, a po wojnie powrócił do pracy jako górnik w kop.
"Anna" (gdzie pracował przed wojną). Był wielkim
orędownikiem walki o przynależność Górnego Śląska do
Polski. Wstąpił do POW Górnego Śląska, brał udział w
drugim i trzecim powstaniu i w akcji plebiscytowej. W trzecim
powstaniu od 2.05.1921 r. do 31.05.1921 r. służył w I kompanii
I Baonu 5 rybnickiego pp., a następnie wstąpił do 14 pp. do
III kompanii i służył w niej do 30.06.1921 r. Po
przyłączeniu Górnego Śląska do Polski w 1922 r. pracował
nadal w kop. "Anna" - aż do wybuchu drugiej wojny
światowej. W tym też okresie był czynnym członkiem Związku
Powstańców Śląskich, biorąc udział w akcjach na rzecz
obrony polskości, a przeciw miejscowym zgermanizowanym
organizacjom i zwolennikom Hitlera. Był członkiem obrony
narodowej w Pszowie, natomiast na kilka dni przed wybuchem
drugiej wojny światowej pełnił służbę na pograniczu polsko-niemieckim
pod Lyskami - Suminą - Zwonowicami. Już pierwszego dnia
okupacji przyszła po niego niemiecka policja w asyście
miejscowych renegatów. Przesłuchiwany był za udział w walce o
Suminę i oskarżony o ukrycie broni w lesie. Wprawdzie po
przesłuchaniach wypuszczono go do domu, ale został zwolniony z
kopalni, gdyż jak mu oświadczono: " ... dla Polaków pracy
na kopalni nie ma". Aby jakoś utrzymać rodzinę, pracował
dorywczo jako ślusarz. W czerwcu 1940 r. zawezwany został na
gestapo do Rybnika i aresztowany. Przebywał w więzieniu
rybnickim przez trzy miesiące, a następnie przekazany do KL
Auschwitz, gdzie dnia 6.09.1940 r. zarejestrowano go jako
więźnia nr 3752. Zginął 2.10.1942 r. Według wystawionego
aktu zgonu nr 34047/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego,
zmarł o godz. 8:00, określenie przyczyny zgonu to "Fleckfieber"
(tyfus plamisty).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
47; PMA-B "Księga zgonów", t. 23, s. 1013, nr id.
32206; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją żony - Marty
Bugla i jej córki Marii Mazur z d. Bugla), skor. 10.
BUGLA JAN,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz nr 109277, w KL
Mauthausen.
Urodzony 20.03.1891 r., mieszkaniec Syryni k.Wodzisławia Śl.
Pracował jako górnik. Członek POW Górnego Śląska,
powstaniec - uczestnik drugiego i trzeciego powstania śląskiego.
Został aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej
przez osiem tygodni więziony był w Rybniku. Po zwolnieniu z
aresztu, ponownie zatrzymany 13.03.1943 r. i przekazany do
więzieniu w Raciborzu, a stamtąd 19.03.1943 r. przeniesiony do
KL Auschwitz gdzie zarejestrowano go jako więźnia nr 109277.
Dnia 14.04.1943 r. przewieziony do KL Mauthausen. W tym ostatnim
obozie doczekał się wyzwolenia przez wojskie amerykańskie i
wrócił do rodzinnej miejscowości. Na skutek doznanego
wycieńczenia organizmu, zmarł 10.03.1948 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
BUHL MAKSYMILIAN,
Więzień więzienia w Rybniku, w Katowicach, w KL Dachau, w KL
Mauthausen-Gusen.
Urodzony 11.10.1902 r. w Suchym Borze pow. opolski, mieszkaniec
Zebrzydowic k.Rybnika. Po ukończeniu szkoły powszechnej,
kontynuował naukę w seminarium nauczycielskim w Bydgoszczy.
Pracę jako nauczyciel rozpoczął w szkole w Bielszowicach. Od 1.9.1930
r. był kierownikiem szkoły w Zebrzydowicach pow. rybnicki i
pełnił tę funkcję do wybuchu wojny - będąc jednocześnie
organizatorem życia kulturalnego w tej miejscowości. Został
aresztowany 1.05.1940 r. - wpierw więziony w Rybniku a
następnie w Katowicach, skąd wywieziono go do KL Dachau,
później zaś do KL Mauthausen-Gusen, gdzie zginął w styczniu
1941 r. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: L. Musiolik "Śląscy patroni rybnickich ulic",
Wyd. 1994 r.; L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37, S. Kędra i
A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w
latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa",
Katowice 1971 r. s. 37; L. Musiolik "Rybniczanie słownik
biograficzny", Rybnik 2000, s. 28; Zbiory J. Delowicza; W
ocalałej kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie
figuruje.
BUŁA JÓZEF,
Więzień więzienia w Łambinowicach, w KL Mauthausen.
Urodzony w 1892 r. w Rydułtowach pow. rybnicki. Członek
patriotycznego Towarzystwa "Eleusis". Były powstaniec
- uczestnik powstań śląskich. Służył w latach 1914-1918 w
wojsku niemieckim i awansował do stopnia sierżanta. Przed
pierwszym powstaniem śląskim, był szefem sztabu w Dowództwie
Głównym POW Górnego Śląska. W okresie pierwszego powstania
śląskiego został aresztowany i więziony w obozie Neuhammer (Świętoszów),
lecz zbiegł z tego więzienia i przedostawszy się na teren
poznański tam się przez jakiś czas ukrywał. Po powrocie na
Śląsk działacz plebiscytowy i uczestnik trzeciego powstania
śląskiego. W okresie międzywojennym mieszkał w Rybniku i
zajmował się handlem. Podczas okupacji hitlerowskiej został
aresztowany 1.04.1940 roku i przekazany do KL Mauthausen, gdzie
zmarł po kilku miesiącach na skutek wycieńczenia z głodu i
chorób.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu -
gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 221-222; L.
Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik
2000, s. 29; W ocalałej kartotece więźniów byłego KL
Mauthausen nie figuruje.
BUŁA JULIUSZ,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych
tygodniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Buchenwald.
Brak jest innych informacji o tym więźniu ponad to, że mimo
ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i
odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
BURDA BRONISŁAW,
Więzień więzienia w Norymberdze, w KL Auschwitz nr 25995.
Urodzony 19.02.1900 r. w Bottrop - Westfalia, syn Franciszka i
Franciszki z d. Cyran, mieszkaniec Bogunic pow. Rybnik.
Aresztowany 1.09.1939 r. i przekazany do więzienia w Norymberdze
gdzie przebywał do 22.10.1939 r. Następnie, przenoszony był do
innych więzień na terenie Niemiec, aż w końcu przekazano go
do KL Auschwitz gdzie zarejestrowany został 23.01.1942 r. w
obozowej ewidencji jako więzień nr 25995. Zginął w tym obozie
4.03.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 1920/1942 -
potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 8:35,
określenie przyczyny zgonu to "Myocardinsuffizienz" (zapalenie
mięśnia sercowego).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
149; PMA-B "Księga zgonów", t. 2, s. 418, nr id. 3550;
Zbiory J. Delowicza.
BURDA ROBERT,
Więzień więzienia w Rybniku.
Mieszkaniec Lysek pow. rybnicki. Aresztowany w drugim roku
okupacji hitlerowskiej 18.05.1940 r., przebywał w więzieniu w
Rybniku, a po kilku dniach tj. 26.05.1940 r. zwolniono go -
wypuszczono do domu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
BUREK FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Były powstaniec -
uczestnik powstań śląskich. Za walkę z Niemcami już w
czasach zniewolenia Polski do 1920 r. (przed powstaniami)
wciągnięty został w 1939 r. do "księgi gończej"
Sonderfahndungsbuch Polen (strona zarejestrowania 17B) -
przewidziany przez hitlerowców do likwidacji w pierwszej
kolejności. Mimo przezorności i ukrywania się, został
aresztowany już w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i
przekazany do KL Auschwitz. Zginął w tym obozie, lecz trudna
jest do ustalenia data śmierci.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu -
gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 274; A. Mrowiec
"Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem",
Katowice 1958, s. 30; Zbiory J. Delowicza.
BUREK PAULINA,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzona 27.11.1932 r. w Rydułtowach pow.rybnicki, córka
Franciszka i Karoliny z d. Balasz. Aresztowana w okresie okupacji
hitlerowskiej i przetransportowana została do KL Auschwitz i tam
zginęła 10.08.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 26595/1943
- potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 7:20,
określenie przyczyny zgonu to "Kachexie bei Darmkatarrh"
(wycieńczenie przy nieżycie/katarze jelit).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
1156; PM KL Auschwitz-Birkenau "Księga zgonów", t. 18,
s. 1083, nr id. 60006.
BUREK STANISŁAW,
Więzień więzienia w Raciborzu, w Zgorzelcu, w Rawiczu, w KL
Buchenwald.
Urodzony 6.09.1893 r. w Lubomi k.Wodzisławia Śl. pow. rybnicki.
W młodości pracował jako górnik w kop. "Anna" w
Pszowie. Brał udział w pierwszej wojnie światowej i został
ciężko ranny, skutkiem czego zwolniony był z wojska jako
inwalida wojenny. Zaangażował się jednak w działalność
związaną z agitacją na rzecz przyłączenia Górnego Śląska
do Polski. Brał udział w trzech powstaniach śląskich i w
agitacji plebiscytowej. Przed wybuchem drugiej wojny światowej -
miejscowi zwolennicy polityki Hitlera przygotowywali się do
wkroczenia wojsk hitlerowskich do Polski, Stanisław
przeciwstawiał się takim fanatykom hitleryzmu. Gdy jednak
doszło do okupacji Polski, owi renegaci przypomnieli sobie o nim.
Został aresztowany 2.09.1939 r. i przewieziony do więzienia w
Raciborzu, następnie do Zgorzelca, stamtąd do Rawicza i dalej
do KL Buchenwald. Na skutek starań żony, zwolniono go z obozu
we wrześniu 1941 r. Po powrocie do domu, gdy zameldował się w
miejscowym posterunku policji, ponownie został aresztowany i
odesłany do więzienia w Raciborzu. Miejscowi faszyści nie
mogli mu darować przedwojennej walki z nimi, więc spowodowali
owo ponowne aresztowanie. W więzieniu zaczął chorować i
niestety zmarł 24.04.1942 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją zięcia
- Augustyna Drobnego), skor. 7.
BURIAŃSKA ELŻBIETA,
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona 17.11.1932 r. w Gliwicach, córka Emmy Buriańskiej,
mieszkanka Zawady k.Rybnika. Zabrana do KL Auschwitz
prawdopodobnie razem z rodzicami i tam zginęła 10.10.1943 r.
Według wystawionego aktu zgonu nr 30171/1943 - potwierdzonego
przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 7:15, określenie
przyczyny zgonu to "Darmkatarrh bei Körperschwäche" (nieżyt/katar
jelit przy osłabieniu fizycznym).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
1156; PMA-B "Księga zgonów", t. 21, s. 157, nr id.
96056.
BURIAŃSKA GENOWEFA,
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona 9.01.1938 r. w Wodzisławiu Śl., córka Anastazji
Buriańskiej, mieszkanka Radlina pow. rybnicki. Zabrana do KL
Auschwitz prawdopodobnie razem z rodzicami i tam zginęła 23.10.1943
r. Według wystawionego aktu zgonu nr 31308/1943 - potwierdzonego
przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 11:30, określenie
przyczyny zgonu to "Herzschwäche bei Lungenentzündung"
(niewydolność serca przy zapaleniu płuc).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 21, s. 1274,
nr id. 61683.
BURIAŃSKA HERMINA,
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona 6.07.1903 r. w Raciborzu, córka Jana i Cecylii. Po
aresztowaniu przetransportowana do KL Auschwitz gdzie zginęła 8.06.1943
r. Według wystawionego aktu zgonu nr 22575/1943 - potwierdzonego
przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 9:00, określenie
przyczyny zgonu to "Fleckfieber" (tyfus plamisty).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
1156; PMA-B "Księga zgonów", t. 16, s. 69, nr id.
56031.
BURIAŃSKA LUIZA,
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona 23.02.1943 r. w Zawadzie w pow. rybnickim, córka Emmy
Buriańskiej. Zbrana do KL Auschwitz prawdopodobnie razem z
rodzicami i tam zginęła 10.05.1943 r. Według wystawionego aktu
zgonu nr 24654/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego,
zmarła o godz. 9:40, określenie przyczyny zgonu to "Darmkatarrh"
(nieżyt/katar jelit).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 17, s. 650,
nr id. 58093.
BURIAŃSKA WIKTORIA,
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona W 1932 r. w Koźlu woj.opolskie, córka Emilii
Buriańskiej, mieszkanka miejscowości Szeroka pow. rybnicki.
Zabrana do KL Auschwitz prawdopodobnie razem z rodzicami i tam
zginęła 16.06.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 23046/1943
- potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 5:30,
określenie przyczyny zgonu to "Darmkatarrh bei
Körperschwäche" (nieżyt/katar jelit przy osłabieniu
fizycznym).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 16, s. 536,
nr id. 56498.
BURIAŃSKI ALOJZY,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony w 1883 r. w Gostyniu pow. pszczyński, syn Marii
Buriańskiej, mieszkaniec Bełsznicy pow. Rybnik. Aresztowany w
czasie okupacji hitlerowskiej przekazany został do KL Auschwitz
gdzie zginął 10.11.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr
31907/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o
godz. 18:50, określenie przyczyny zgonu to "Herzwassersucht"
(puchlina wodna serca).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 22, s. 361,
nr id. 62236.
BURIAŃSKI ANTONI,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 10.11.1937 r. w Turzy k.Wodzisławia Śl., syn Emmy
Buriańskiej, mieszkaniec Zawady pow. rybnicki. Zabrany do KL
Auschwitz prawdopodobnie razem z rodzicami i tam zginął 1.05.1943
r. Według wystawionego aktu zgonu nr 23276/1943 - potwierdzonego
przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 13:05, określenie
przyczyny zgonu to "Pneumonia" (zapalenie płuc).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 16, s. 764,
nr id. 56726.
BYCZEK ALOJZY,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 169399, w
KL Mauthausen nr 117609.
Urodzony 15.06.1911 r., mieszkaniec Rybnika. Od początku
okupacji hitlerowskiej, angażował się w działalność
organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowany w czerwcu 1943 r.,
przewieziony został prawdopodobnie do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis)
w Mysłowicach, a następnie 17.12.1943 r. skazany na pobyt w KL
Auschwitz i tam zarejestrowany w obozowej ewidencji jako
więzień nr 169399. W styczniu 1945 r. uczestniczył w "marszu
śmierci" z Oświęcimia do Wodzisławia Śl., a stamtąd w
transporcie kolejowym otwartymi wagonami towarowymi wywieziony do
KL Mauthausen gdzie został zarejestrowany jako więzień nr
117609. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie,
przeżył i doczekał wyzwolenia obozu przez aliantów w dniu 5.05.1945
r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
445; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach
koncentracyjnych", Bielsko-Biała 2002, s. 58, 207; Relacja
J. Sobika, jego pamiętnik i wykazy członków ZWZ.
webmajster - Gabriela Bonk bibliofilur@poczta.onet.pl |