Jerzy Klistała: Martyrologium mieszkańców Ziemi Rybnickiej, Wodzisławia Śl., Żor, Raciborza w latach 1939-1945 Słownik Biograficzny - nazwiska na literę B - część 1 Kontakt z Autorem: jerzy2212@interia.pl

Babisz Engelbert, Baińczyk Augusta Z D. Kołodziejczyk, Baińczyk Paweł, Baińczyk Piotr, Balarz Anastazja Z D. Balarz, Balarz Emanuel, Balarz Franciszek, Balarz Józef, Balcar Józef, Balcarek Jan, Bałdyga Franciszek, Bałdyk Bonifacy, Bałdyk Jadwiga, Bańczyk Filip, Barchańska Ludwina Z D. Sobczyk, Barchański Franciszek, Barciański Wilhelm, Baron Józef, Baron Stanisław, Bartkiewicz Michał,
Bartoń Jan, Barwińska Ewa Aniela, Barwiński Adam, Barwiński Aniela, Barwiński Antoni, Barwiński Emil, Barwiński Ewa, Barwiński Henryk, Basista Franciszka Z D. Kałuża, Basista Jan, Basista Maksymilian, Benisz Józef, Benisz Maciej, Benisz Maria Z D. Borówka., Beyga Bogdan Pseud. Orlicz, Beyga Czesław, Beyga Jerzy, Bezeg Kazimierz, Białas Maksymilian, Białecka Otylia, Białek Antonina, Białek August, Białek Józef, Białek Józef, Białek Konstanty , Białek Teresa Z D. Głombica, Biały Baltazar, Biały Henryka, Biały Stanisława, Biały Zbigniew, Biczysko Augustyn, Biczysko Helena Z D. Kołodziej, Biczysko Ryszard, Biczysko Walter, Biczysko Walter, Biegesz Stefan, Biela Teofil, Bielich Wilhelm, Bieniek Marta, Bierza Alojzy, Birke Jadwiga Z D. Golla, Birke Józef, Birke Marta Z D. Dzierza, Biskup Augustyn, Biskup Augustyn, Biskup Franciszek, Biskup Maria Z D. Kiełkowska, Biskup Maria Z D. Kiełkowska, Biskup Wiktor, Bittner Fryderyk Wojciech, Bittner Wilhelm, Bizoń Henryk, Blachnicki Franciszek, Bluszcz Jan, Bluszcz Karol, Bluszcz Wilhelm, Błachut Jan, Błatoń Józef, Błażejewski Stanisław, Błędowski Emanuel, Bober Antoni, Bober Józef, Bober Karolina Z D. Krawietzek, Boczek Paweł, Boczek Wilhel, Bogoczek Alojzy, Bogoczek Franciszka Z D. Molenda, Bogoczek Tomasz, Böhm Gustaw, Böhm Róża Z D. Karline., Bojdok Antoni, Bolechowski, Bonarek Aniela, Bonarek-Lassok Ernestyna,

BABISZ ENGELBERT
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Oranienburg nr 18339.
Urodzony 15.03.1898 r. w Skrbeńsku k.Jastrzębia pow. rybnicki. Były powstaniec - brał udział w trzech powstaniach śląskich. Po pierwszym powstaniu musiał szukać schronienia w sąsiednich Piotrowicach na Zaolziu (Zaolzie należało wówczas do państwa polskiego). W trzecim powstaniu był ciężko ranny. Od 1922 r. pracował jako robotnik w koksowni w Radlinie. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 r., lecz gdy wrócił do domu w październiku tegoż roku, natychmiast został aresztowany, przetrzymywano go w więzieniu w Rybniku, a następnie przekazano do KL Oranienburg k.Berlina gdzie był więźniem nr 18339. Zmarł w tym obozie 24.03.1942 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją żony - Franciszki Babisz), skor. 4.

BAIŃCZYK PIOTR,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 3.06.1905 r. w Lipinach pow. raciborski, syn Pawła i Augusty z d. Kołodziejczyk, mieszkaniec Raciborza. Aresztowany w okresie okupacji hitlerowskiej, przekazany został do KL Auschwitz. Zginął 7.10.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 30081/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 19:10, określenie przyczyny zgonu to "Bronchopneumonia" (zapalenie oskrzeli i płuc).
UWAGA: W dokumentach obozowych figuruje Piotr BAINCZYK oznaczony numerem więźnia 113637. Oznaczałoby to, że został przywieziony do KL Auschwitz 10 kwietnia 1943 roku w transporcie 658 więźniów z KL Mauthausen. Niestety, w dokumentach, w których figuruje numer więźnia oraz jego imię i nazwisko, brak jest innych danych personalnych (jak np daty i miejsca urodzenia). Nie można zatem jednoznacznie stwierdzić, czy to jest ten sam więzień.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 1118; PMA-B "Księga zgonów", t. 21, s. 71, nr id. 60480.

BALARZ FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 2.11.1935 r. w Ostropie k.Gliwic, mieszkaniec Radlina. Aresztowany w okresie okupacji hitlerowskiej pod zarzutem działalności konspiracyjnej, przekazany do KL Auschwitz, gdzie zginął 9.04.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 20121/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 18:05, określenie przyczyny zgonu to "Rippenfellentzündung" (zapalenie opłucnej).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 14, s. 634, nr id. 55083.

BALARZ JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 2.05.1940 r. w Radlinie, syn Emanuela i Anastazji z d. Balarz, mieszkaniec Radlina k.Rybnika. Po aresztowaniu w okresie okupacji hitlerowskiej, przekazany do KL Auschwitz gdzie zginął 10.04.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 20498/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 18:25, określenie przyczyny zgonu to "Pneumonie" (zapalenie płuc).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 14, s. 1016, nr id. 55460.

BALCAREK JAN,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Dachau nr 12773, w KL Oranienburg nr 30231.
Urodzony 10.06.1921 r. w Pszowie pow. rybnicki. Po ukończeniu szkoły powszechnej rozpoczął pracę w kop. "Anna" w Pszowie - był górnikiem. Należał do Związku Młodzieży Powstańczej i Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół". Od 28.08.1939 r. aż do wybuchu wojny, patrolował ulice Pszowa z biało-czerwoną opaską na ręce. W przeddzień wkroczenia wojsk hitlerowskich do Pszowa tj. 1.09.1939 r. uchodził w kierunku Wodzisławia Śl. a następnie do Jastrzębia i przez Pawłowice do Bielska. W Bielsku zgłosił się do jednostki wojskowej by jako żołnierz w cywilnym ubraniu i z opaską na ręce, włączył się w działania wojenne. Dotarł z wojskiem aż do Lublina, lecz widząc bezsens dalszego przemieszczania się na wschód, wrócił pociągiem do Częstochowy gdzie dla bezpieczeństwa wysiadł i udał się na piechotę do Pszowa (przybył do rodzinnej miejscowości po trzech dniach). Na początku listopada 1939 r. zgłosiwszy swoje przybycie w Urzedzie Gminnym (taki obowiązywał nakaz), dostał polecenie meldowania się na posterunku policji niemieckiej co dwie godziny - przez sześć tygodni. W grudniu 1939 r. zaangażował się w działalność konspiracyjną. Dnia 5.03.1940 r. w sprzeczce z lokatorką krewnych - mieszkających w Kokoszycach, powiedział coś obraźliwego o Hitlerze. Donos lokatorki o owym incydencie na policję, spowodował jego aresztowanie i przekazanie na gestapo do Rybnika. Przebywał w wiezieniu rybnickim do końca kwietnia 1940 r., a następnie zwolniony był do domu. Ponieważ był rocznikiem poborowym, próbowano wymusić na nim, by w deklaracji do volkslisty zamiast "narodowość Polska" zmienił wpis na "narodowość Niemiecka", a ponieważ nie zgodził się na to, został odesłany do KL Dachau razem z innymi podobnie myślącymi kolegami: Hubertem Włoczkiem, Józefem Białkiem i Józefem Stankiem. W Dachau zarejestrowany był jako więzień nr 12773. W maju 1941 r. został wysłany do KL Oranienburg k.Berlina i tam był więźniem nr 30231. Dnia 27.05.1942 r. został zwolniony do domu z obowiązkiem zgłoszenia się na Gestapo w Katowicach. Gdy przybył do Pszowa, po krótkotrwałym odpoczynku, podjął pracę jako górnik w kop. "Anna". Obawiając się jednak ponownego wezwania do wojska, od września 1944 r. ukrywał się w innej miejscowości i wrócił do Pszowa gdy skończyła się okupacja hitlerowska w 1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Jana Balcarka), skor. 10.

BAŁDYGA FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 2.03.1891 r. w Starej Wsi k.Raciborza. Były powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich. Członek żandarmerii polowej w szwadronie rybnickim. W latach międzywojennych pracował w Hucie "Silesia" w Rybniku. W okresie okupacji hitlerowskiej aresztowany 20.04.1940 r. i przekazany do KL Auschwitz. W 1941 r. zwolniony z obozu. Po zakończonej okupacji w 1945 r. kontynuował pracę w Hucie "Silesia". Zaangażowany jako działacz społeczny. Zmarł 16.09.1975 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 17-18.

BAŁDYK BONIFACY,
Więzień więzienia w Strzelcach Opolskich.
Urodzony 25.05.1879 r. w Kobiernie w woj. poznańskim, mieszkaniec Żor pow. rybnicki, Komisaryczny Burmistrz w przełomowym okresie na początku lat 20-tych, poseł. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich, zaangażowany w działalność plebiscytową. W 1926 r. został członkiem Rady Naczelnej Narodowego Związku Powstańców Śląskich i Byłych Żołnierzy.
Do 1927 r. pełnił funkcję prezesa założyciela Spółdzielni Oszczędnościowo-Pożyczkowej w Żorach. W 1928 r. z listy Narodowo-Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy z okręgu Cieszyn - Pszczyna - Rybnik, został wybrany do II Sejmu Rzeczypospolitej.
W 1930 r. został wybrany posłem do III Sejmu Śląskiego. Tak wybitnego społecznika, Niemcy już przed wybuchem wojny (w 1939 r.) wpisali do "księgi gończej" Sonderfahndungsbuch Polen (strona zarejestrowania 7B), czyli przewidziany przez hitlerowców do likwidacji w pierwszej kolejności. Uchodził więc przed Niemcami przed wrześniem 1939 r. i dotarł aż do Łańcuta, skąd 23.10.1939 r. wrócił do Żor, i już następnego dnia został aresztowany.
Osadzony w katowickim więzieniu, ze względu na zły stan zdrowia został zwolniony 8.11.1939 r., ale już dwa dni później skazano go na pięć lat ciężkiego więzienia w Strzelcach Opolskich, gdzie zmarł 30.04.1940 r. Ciało wydano rodzinie, która pochowała go 7.05.1940 r. w rodzinnym grobowcu. Po kilku dniach ciało B. Bałdyka zostało przez bojówkarzy hitlerjugend z grobowca wyrzucone, a w zburzonym grobowcu urządzono śmietnik. W 1952 r. ekshumowano je i na powrót złożono w odbudowanym grobowcu). Odznaczony Krzyżem na Śląskiej Wstędze Waleczności i Zasługi, Krzyżem Oficerskim Orderu "Polonia Restituta".
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

BAŁDYK JADWIGA,
Więźniarka w KL Ravensbrück, więzienia w Frysztak, w Katscher Altenburg.
Mieszkanka Żor pow. rybnicki - żona Bonifacego. Aresztowana w maju 1940 r. i skazana na pobyt w obozie koncentracyjnym - przetransportowana do KL Ravensbrück. Była też więziona w Frysztat, w Katscher Altenburg. Nieznane są dalsze losy tej więźniarki. Doczekała się wyzwolenia w kwietniu 1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

BAŃCZYK FILIP,
Więzień obozu przejściowego w Nieborowicach.
Urodzony w 1892 r. rolnik. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany już w pierwszym dniu okupacji hitlerowskiej, przetransportowany został do obozu koncentracyjnego w pobliżu Rybnika (powstałego w 1939 r. po wkroczeniu wojsk hitlerowskich do Polski), a usytuowanego w lesie między Krywałdem - Nieborowicami - Pilchowicami. Zginął w tym obozie - rozstrzelany i pochowany we wspólnej mogile w Pilchowicach.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

BARCIAŃSKI WILHELM,
Więzień - brak informacji dot. nazwy obozu.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Aresztowany 20.05.1040 r. i osadzony w obozie koncentracyjnym, lecz brak jest informacji o nazwie obozu, brak też dokładniejszych informacji o losie tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

BARON JÓZEF,
Więzień w KL Oranienburg, w KL Dachau.
Urodzony 9.04.1889 r. W okresie międzywojennym mieszkaniec Rybnika. Były powstaniec - uczestnik drugiego i trzeciego powstania śląskiego. Kierownik Opieki Społecznej przy Zarządzie Miejskim w Rybniku. Wciągnięty był w 1939 r. do niemieckiej "księgi gończej" Sonderfahndungsbuch Polen (strona zarejestrowania 8B). Aresztowany 10.11.1939 r. i przetransportowany do KL Oranienburg, a stamtąd do KL Dachau, gdzie zginął 25.02.1940 r. Niestety, brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 36, A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", Katowice 1958, s. 29.

BARON STANISŁAW,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Oranienburg.
Urodzony 27.04.1899 r., mieszkaniec wioski Radoszowy w pow. rybnickim. Przedwojenny działacz społeczny, organizator POW Górnego Śląska w Rydułtowach, powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich, działacz plebiscytowy. Aresztowany 10.11.1939 r. i przetrzymywany wpierw w więzieniu w Rybniku, natomiast 1.04.1940 r. przesłany do KL Oranienburg gdzie zmarł 22.05.1940 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

BARTKIEWICZ MICHAŁ,
Więzień w KL Auschwitz nr 135764, w KL Buchenwald.
Urodzony 20.09.1900 r. w Wodzisławiu Śl. Aresztowany w czwartym roku trwania okupacji hitlerowskiej i przekazany transportem zbiorowym z Katowic do KL Auschwitz, gdzie zarejestrowany został 6.08.1943 r. w obozowej ewidencji jako więzień nr 135764. Następnie, 29.08.1944 r. przeniesiony do KL Buchenwald. Brak informacji o dalszym losie więźnia.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 374.

BARTOŃ JAN,
Więzień więzienia w Rybniku.
Mieszkaniec Lysek pow. rybnicki. Aresztowany 2.05.1940 r. i przetrzymywany przez trzy miesiące w więzieniu w Rybniku - do 3.08.1940 r. Brak informacji o dalszym losie tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

BARWIŃSKA EWA ANIELA,
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona 26.02.1904 r. w Pewli Wielkiej, powiat żywiecki, Górny Śląsk, córka Anny Barwińskiej, mieszkanka Baranowic pow. Rybnik. Aresztowana w 1943 r. i przekazana do KL Auschwitz gdzie zginęła 16.11.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 32188/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 6:55, określenie przyczyny zgonu to "Kachexie nach Fleckfieber" (wycieńczenie organizmu po tyfusie plamistym).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 22, s. 624, nr id. 62499.

BARWIŃSKI EMIL,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 15.03.1940 r. w Baranowicach k.Żor pow. rybnicki, syn Antoniego i Ewy, zamieszkały w Baranowicach pow. Rybnik. Zabrany wraz z rodzicami do KL Auschwitz i tam zginął 7.04.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 20225/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 18:30, określenie przyczyny zgonu to "Pneumonie" (zapalenie płuc).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 14, s. 738, nr id. 55187.

BARWIŃSKI HENRYK,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 16.02.1942 r. w Baranowicach k.Żor pow. rybnicki, syn Adama i Anieli, zamieszkały w Baranowicach. Zabrany wraz z rodzicami do KL Auschwitz gdzie zginął 4.04.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 20383/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 17:00, określenie przyczyny zgonu to "akuter Magendarmkatarrh" (ostry katar/ nieżyt żołądkowo-jelitowy).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 1119; PMA-B "Księga zgonów", t. 14, s. 901, nr id. 55345.

BASISTA MAKSYMILIAN,
Więzień więzienia Montelupich w Krakowie, w KL Auschwitz nr 152740.
Urodzony 7.08.1883 r. w Górkach pow. raciborski, syn Jana i Franciszki z d. Kałuża. Wyróżniająca się osobowość życia oświatowego i politycznego w rybnickim. Był członkiem "Eleussis" , zaangażowany w działalność Towarzystwa Młodzieży Polskiej, Towarzystwa Czytelni Ludowych, współzałożycielem Towarzystwa Śpiewaczego "Seraf" w Rybniku, założyciel w 1911 r. pierwszej polskiej gazety w Rybniku o nazwie "Straż nad Odrą". Należał do ścisłego dowództwa Polskiej Organizacji Wojskowej Górnego Śląska, uczestnik Powstań Śląskich. W czasie kampanii plebiscytowej był redaktorem "Gazety Rybnickiej".
Kolejne funkcje jakie pełnił to: w okresie 1922-1934 przewodniczący Rady Miejskiej Rybnika, od 1934 r. wiceburmistrz Rybnika. Od rozpoczęcia się okupacji hitlerowskiej, jako bardzo aktywny działacz polityczno-społeczny, zmuszony był się ukrywać (na ziemi krakowskiej) pod przybranymi nazwiskami "Kwiecień" lub "Gołucki", gdyż tuż przed wybuchem wojny (w 1939 r.) wpisany był do "księgi gończej" Sonderfahndungsbuch Polen (strona zarejestrowania 9B) - czyli przewidziany przez hitlerowców do "likwidacji" w pierwszej kolejności.
Niestety, mimo stosowanej przezorności, w 1943 r. został aresztowany w Krakowie i przetrzymywany w więzieniu na Montelupich a następnie przekazany do KL Auschwitz i tam zarejestrowany jako więzień nr 152740. Dnia 11.11.1944 r. transportem zbiorowym został przeniesiony do obozu pracy w Bawarii, lecz po likwidacji tego obozu 2.04.1945 r. dostał się do obozu leśnego w Mattenheim gdzie doczekał wyzwolenia przez wojska amerykańskie w dniu 2.05.1945 r. Po powrocie do rodzinnego Rybnika, nadal prowadził do 1949 r. księgarnię (przy ul. Kościelnej). Zmarł 3.11.1967 r. W uznaniu zasług - odznaczony Orderem Polonia Restituta.
Bibliografia: L. Musiolik "Śląscy patroni rybnickich ulic", 1994 r. s. 1; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 14; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 127-140; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 186-188, 199, 201, 202, 293-295; A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", Katowice 1958, s. 29, I. Libura "Maksymilian Basista rybnicki księgarz i społecznik (1883-1967)", Zeszyty Rybnickie nr 2, rok 1991, s. 37, 38.

BEYGA BOGDAN pseud. Orlicz,
Więzień obozu w Treblince.
Urodzony w 1923 r. w Rybniku, najstarszy syn Czesława. W okresie okupacji hitlerowskiej zaangażowany dla ruchu oporu. Aresztowany w 1943 r. i przekazany do obozu pracy w Treblince I - tam zginął. Brak dokładniejszych informacji o jego losie w obozie.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 16.

BEYGA CZESŁAW,
Więzień więzienia w Żorach.
Urodzony 16.07.1893 r. w Grodzisku Wielkopolskim, mieszkaniec Rybnika. Uczestniczył w powstaniu wielkopolskim. Aresztowany już w pierwszym dniu okupacji hitlerowskiej i więziony w więzieniu w Żorach. Gdy po kilku miesiącach zwolniono go z więzienia, przedostał się do Generalnej Guberni i tam się ukrywał. Po zakończeniu wojny w 1945 r. powrócił do Rybnika i pracował w handlu. Był działaczem Zrzeszenia Kupców Polskich. Zmarł 18.07.1960 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 17.

BEYGA JERZY,
Więzień stalagu Altengrabow.
Urodzony 20.12.1929 r. w Rybniku, syn Czesława. W okesie przedwojennym mieszkaniec Rybnika, a w okresie okupacji hitlerowskiej rodzina Beygów po wysiedleniu z Rybnika przeniosła się do Warszawy. W Warszawie jako harcerz, był członkiem "Szarych Szregów" oraz organizacji konspiracyjnej AK, brał udział w powstaniu warszawskim. Dostał się do niewoli 30.09.1944 r. i przekazany do stalagu XI A Altengrabow k.Magdeburga, z którego wyzwoliły go wojska alianckie. Wrócił do kraju w 1947 r. i zamieszkał na stałe w Warszawie, gdzie pracował do emerytury w Zakładach Optycznych w Warszawie.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 17.

BENISZ MACIEJ,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz nr 24232
Urodzony 18.02.1898 r. w Gardawicach pow. pszczyński, syn Józefa i Marii z d. Borówka. Były powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich. Aresztowany we wrześniu 1941 r., wpierw więziony był w więzieniu w Rybniku, a następnie przywieziony 12.12.1941 r. do KL Auschwitz i oznaczony numerem obozowym 24232. Zginął w tym obozie 21.02.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 1488/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 18.55, określenie przyczyny zgonu to "Darmkatarrh bei Grippe" (nieżyt/katar jelit przy grypie).
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37, I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 137; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 16; PMA-B "Księga zgonów", t. 1, s. 1488, nr id. 3120.

BEZEG KAZIMIERZ,
Więzień więzienia w Rybniku.
Urodzony 15.11.1891 r. w Chorodyszcze pow. tarnopolski, mieszkaniec Rybnika. Przed pierwszą wojną światową odbywał służbę wojskową w armii austriackiej. Po plebiscycie na Górnym Śląsku, pracował w Rybniku w policji państwowej. Był działaczem Polskiej Partii Socjalistycznej. W 1933 r. był współzałożycielem Powszechnej Spółdzielni Spożywców. Aresztowany zaraz na początku okupacji hitlerowskiej w 1939 r. i więziony dłuższy czas w wiezieniu w Rybniku. Po zwolnieniu z wiezienia, wyjechał wraz z rodziną do Dębicy gdzie przebywał do zakończenia okupacji. W 1945 r. wrócił do Rybnika i był zaangażowany w Powiatowym Komitecie Polskiej Partii Socjalistycznej. Był radnym Powiatowej Rady Narodowej w Rybniku i w latach 1945-1948 jej przewodniczącym. Po połączeniu PPS i PPR - wycofał się z działalności politycznej. Zmarł 30.01.1960 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 17.

BIAŁAS MAKSYMILIAN,
Więzień w KL Auschwitz nr 181847, w KL Buchenwald nr 119391.
Urodzony 24.06.1926 r. w Chwałowicach k.Rybnika. Aresztowany początkiem roku 1944 i przekazany do KL Auschwitz, gdzie zarejestrowany był 17.04.1944 r. w obozowej ewidencji jako więzień nr 181847. Następnie, 22.01.1945 przeniesiony został do KL Buchenwald i tam zarejestrowany jako więzień nr 119391. Brak informacji dalszym o losie tego więźnia.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 458.

BIAŁECKA OTYLIA,
Więźniarka więzienia w Katowicach, w Mysłowicach, w Bytomiu.
Urodzona 25.11.1911 r. w Połomi pow. rybnicki. W okresie okupacji hitlerowskiej zaangażowała się w działalność dla organizacji konspiracyjnej AK - pełniła funkcję łączniczki, a wciągnięta została do tejże organizacji przez Martę Maciończyk. W styczniu 1944 r. wiozła do Sosnowca meldunek inspektora Inspektoratu Rybnickiego AK - Władysława Kuboszka. W Sosnowcu została aresztowana. Przekazana do więzienia w Katowicach, następnie do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach i do więzienia w Bytomiu. Wymyślnymi torturami wymuszano na niej zeznania, ale ponieważ nie zdradziła żadnej informacji o organizacji i jej członkach, Sąd Specjalny zwolnił ją w lutym 1945 r. z dalszego przebywania w więzieniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Otylii Miałeckiej), skor. 7.

BIAŁEK AUGUST,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz nr 7530.
Urodzony 29.11.1893 r. w Pszowie pow. rybnicki, syn Józefa i Teresy z d. Głombica, zamieszkały w Rydułtowach, z zawodu górnik. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Po aresztowaniu 1.11.1940 r., przetrzymywany był w więzieniu w Rybniku, a następnie, przekazany został do KL Auschwitz i zarejestrowany 18.12.1940 r. w obozowej ewidencji jako więzień nr 7530. Zginął w tym obozie 7.04.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 4600/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 17:20, określenie przyczyny zgonu to "Bronchialkatarrh bei Körperschwäche" (nieżyt oskrzeli przy osłabieniu fizycznym).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 63; PMA-B "Księga zgonów", t. 4, s. 100, nr id. 6213; Zbiory J. Delowicza.

BIAŁEK JÓZEF,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Dachau nr 12772, w KL Auschwitz nr 7335.
Urodzony 18.03.1921 r. w Pszowie pow. rybnicki, syn Konstantego i Antoniny. Wyuczył się zawodu ślusarza w kop. "Anna" w Pszowie. Był młodzieńcem bardzo zaangażowanym w życie społeczno-kulturalne w miejscu zamieszkiwania. Członek Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół" oraz chóru im. Paderewskiego. W dniu wybuchu drugiej wojny światowej miał 18 lat i nadal pracował w kopalni. Jesienią 1939 r. na tzw. "palcówce" jednoznacznie określił się, że jest narodowości polskiej. W grudniu tegoż roku otrzymał wezwanie do rejestracji wojskowej. Nie stawił się jednak do poboru, uważając że jako Polaka pobór go nie obowiązuje. Uznany został za przestępcę i aresztowany. Przez kilka dni przebywał w więzieniu w Rybniku, gdzie spotkał kolegów z Pszowa - Huberta Włoczka i Jana Balcarka. Dnia 21.05.1940 r. wywieziony został do Sosnowca i dołączony do transportu do KL Dachau gdzie zarejestrowany był jako więzień nr 12772. W dniu 4.12.1940 r. przybył do KL Dachau komendant KL Auschwitz Rudolf Hoess po wykwalifikowanych rzemieślników, potrzebnych do szybkiej rozbudowy obozu w Oświęcimiu. Wytypowano w związku z tym 500 więźniów i dnia 15.12.1940 r. wysłano ich do KL Auschwitz. Wśród tych więźniów był także Józef Białek. W KL Auschwitz był więźniem nr 7335. Przez krótki okres był zatrudniony jako nosiciel zwłok z izby chorych i placu do krematorium, a następnie w komandzie budowlanym. Na pisemne prośby rodziców o zwolnienie syna z obozu, 28.05.1941 r. odzyskał wolność. Po miesięcznym odpoczynku w domu, podjął pracę w kop. "Anna" jako ślusarz. W grudniu został wpisany na listę narodowościową (Volkslistę) grupa III i zaciągnięty do wojska niemieckiego. Służył w Opolu, potem w Danii, a stamtąd dostał się na front inwazyjny do Francji gdzie 18.03.1945 r. trafił do niewoli. Zgłosił się ochotniczo do polskich sił zbrojnych na Zachodzie. Do kraju wrócił w lutym 1946 r. w mundurze wojskowym. W Gdańsku Oliwie został zdemobilizowany i 25.02.1946 r. wrócił do Pszowa. Podjął pracę w kop. "Anna", w 1951 r. ożenił się z córką Alojzego Muchy - znanego powstańca z Pszowa.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 58; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Józefa Białka), skor. 10.

BIAŁY HENRYKA,
Więźniarka więzienia miejscowego w Radlinie
Urodzona 27.12.1923 r., córka Baltazara i Stanisławy, zamieszkała w Marklowicach k.Radlina-Obszary pow. rybnicki. Zatrudniona była w czasie okupacji jako pomoc domowa u rodziny niemieckiej w Wodzisławiu Śl. Aresztowana z matką i bratem Zbigniewem, przetrzymywana była przez okres trzech tygodni w miejscowym więzieniu w Radlinie - które było zarazem aresztem gestapo ewakuowanego z Rybnika.. Obu kobietom zarzucano udzielenie schronienia i żywienie partyzantów oraz robotników ukrainskich zbiegłych z robót przymusowych w Rzeszy. Osądzona na karę smierci - 21.03.1945 r. zamordowana została wraz z matką Stanisławą, przez wrzucenie do czeluści szybu kopalni "Roden" w Radlinie. Jej tożsamość stwierdzono po złotych kolczykach w uszach i resztkach swetra z guzikami w jaki była ubrana podczas aresztowania.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; Miesięcznik Społeczno-Kulturalny "ŚLĄSK", Nr 1, styczeń 2002 r.

BIAŁY STANISŁAWA,
Więżniarka więzienia miejscowego w Radlinie
Urodzona w 1901 r., mieszkanka Marklowic k.Radlina pow. rybnicki. Od rozpoczęcia okupacji hitlerowskiej zaangażowana w działalność ruchu oporu, a z chwilą powołania do życia ZWZ/AK, żołnierz tej organizacji w Obwodziena AK Wodzisław Śl. Za ukrywanie w swoim mieszkaniu partyzantów i robotników ukrainskich zbiegłych z robót przymusowych w Rzeszy, aresztowana razem z córką Henryką i synem Zbigniewem. Przetrzymywana była przez okres trzech tygodni w miejscowym więzieniu w Radlinie - które było zarazem aresztem dla ewakuowanego gestapo z Rybnika. Osądzona na karę smierci - 21.03.1945 r. zamordowana została wraz z córką przez wrzucenie do czeluści szybu kopalni "Roden" w Radlinie. Po wyzwoleniu, wydobyto z wnętrza szybu zwłoki kilku ofiar. Stanisławę rozpoznano na podstawie obrączki ślubnej i złotym pierwścionku z zielonym kamieniem. Brak innych informacji o okolicznościach jej smierci.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; Miesięcznik Społeczno-Kulturalny "ŚLĄSK", Nr 1, styczeń 2002 r.

BIAŁY ZBIGNIEW,
Więień więzienia miejscowego w Radlinie
Urodzony w 1926 r., mieszkaniec Marklowic k.Radlina-Obszary pow. rybnicki, syn Baltazara i Stanisławy. W okresie okupacji hitlerowskiej był zatrudniony jako robotnik w lesie na terenie Obszar, równocześnie zaangażował się w działalność konspiracyjną w ZWZ. Przez donos, że wraz z matką i siostrą pomaga w ukrywaniu się partyzantów i zbiegów z przymusowych robót w Rzeszy, został aresztowany i przetrzymywany przez okres trzech tygodni w miejscowym więzieniu w Radlinie, które było zarazem aresztem gestapo przeniesionym z ewakuowanego Rybnika. 3.03.1945 r. gestapowcy wraz z policjantami zabrali go jako przewodnika do domu rodziny Zamarskich, których chcieli aresztować. Prawdopodobnie przy stosownej okazji Zbigniew podjął próbę ucieczki, podczas której został zastrzelony. Jego zwłoki pochowano potem w pobliżu budynku miejscowego Urzędu Gminy.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; Miesięcznik Społeczno-Kulturalny "ŚLĄSK", Nr 1, styczeń 2002 r.

BICZYSKO AUGUSTYN,
Więzień więzienia w Rybniku.
Mieszkaniec Lysek pow. rybnicki. Aresztowany 2.05.1940 r. wraz z Janem Bartoniem i przetrzymywany przez trzy miesiące w więzieniu w Rybniku. Po tym terminie wypuszczono go do domu. Brak jest informacji o jego dalszym losie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

BICZYSKO RYSZARD,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 28.01.1923 r. w Rybniku, syn Waltera i Heleny z d. Kołodziej, mieszkaniec Rybnika. Aresztowany w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej, przekazany został do KL Auschwitz. Zginął w tym obozie 23.10.1941 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 3170/1941 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 13:30, określenie przyczyny zgonu to "Phlegmone bei Darmkatarrh" (flegmona przy katarze/ nieżycie jelit).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 1119; PMA-B "Księga zgonów", t. 3, s. 170, nr id. 312.

BICZYSKO WALTER,
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 20.01.1893 r. w Kuźni Raciborskiej pow. raciborski. Członek POW Górnego Śląska, powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Mauthausen. Zginął w tym obozie 13.03.1941 r. Niestety, brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

BICZYSKO WALTER,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Gdy rozpoczęły się jego okupacyjne tragiczne przeżycia, miał 47 lat, mieszkaniec Rybnika-Ligoty. Aresztowany w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej i przekazany do obozu koncentracyjnego - brak informacji o nazwie obozu w jakim przebywał. Zginął w obozie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; Informacja otrzymana z tygodnika "NOWINY" - bez adresu nadawcy!

BIEGESZ STEFAN,
Więzień więzienia w Rybniku, wiezień obozów pracy.
Urodzony 25.11.1922 r. w Rybniku. Po skończeniu szkoły powszechnej, uczył się w szkole handlowej lecz naukę przerwała okupacja hitlerowska. Wezwany w 1942 r. na komisję poborową, odmówił wstąpienia do wojska niemieckiego, twierdząc że jako Polak niemieckiego munduru nie założy. Został za ową manifestację patriotyzmu aresztowany i więziony w więzieniu w Rybniku, a po trzech miesiącach wysłany do obozu dla obcokrajowców na terenie Łużyc. Z tego obozu został przeniesiony do obozu na terenie Niemiec, gdzie przebywał do wyzwolenia przez wojska alianckie. Wstąpił do Polskiego Wojska jakie formowało się w Zachodniej Europie i po około dwóch latach tj. w 1947 r. wrócił do kraju. Niestety, pod koniec 1948 r. został aresztowany przez UB oskarżony o szpiegostwo i skazany na 12 lat więzienia. W 1956 r. zwolniony z więzienia, pracował w handlu. Zmarł nagle 18.02.1983 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 19.

BIELA TEOFIL,
Więzień obozu przejściowego w Nieborowicach.
Urodzony 13.03.1897 r. w Zaorzu pow. zabrzański, mieszkaniec Czuchowa w pow. rybnickim, naczelnik gminy w Czuchowie. Od 1.02.1919 r. członek POW Górnego Śląska, powstaniec - uczestnik powstań śląskich, dowódca III baonu powstańczego, w drugim powstaniu był ranny. Dnia 3.05.1921 r. rozbijał bojówki niemieckie w Czerwionce i Knurowie. Przed wybuchem wojny we wrześniu 1939 r. jako dowódca 2 batalionu Ochotniczych Oddziałów Powstańczych walczył z Freikorpusem na terenach Nieborowice - Szczygłowice - Knurów - Wilcza Dolna. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej, przetransportowany został do przejściowego obozu zorganizowanego w 1939 r. przez hitlerowców w lasach między Krywałdem - Nieborowicami - Pilchowicami. Zginął w tym obozie - rozstrzelany.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 19-20; Zbiory J. Delowicza.

BIELICH WILHELM,
Więzień w KL Mauthausen-Gusen.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki, były uczeń Gimnazjum im. K. Miarki w Żorach. Aresztowany 2.05.1940 r. i przekazany do KL Mauthausen-Gusen. Został zwolniony z obozu 13.11.1940 r.
Bibliografia: J. Delowicz "Żory - ludzie i wydarzenia", rok 1999, s. 87; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

BIENIEK MARTA,
Więźniarka obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkanka Niedobczyc k.Rybnika. Aresztowana w pierwszych tygodniach okupacji hitlerowskiej i podobno przekazana do KL Auschwitz. Brak dokładniejszych informacji o jej losie. Zginęła w obozie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

BIERZA ALOJZY,
Więzień w KL Auschwitz nr 7507.
Urodzony 6.01.1907 r. w Dzimierzu k.Rydułtów pow. rybnicki, mieszkaniec tejże miejscowości. Aresztowany w pierwszych miesiącach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Auschwitz, gdzie zarejestrowany został 18.12.1940 r. jako więzień nr 7507. Zwolniony z obozu 23.09.1941 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 62; Zbiory J. Delowicza.

BIRKE JADWIGA z d. GOLLA,
Więźniarka w KL Auschwitz.
Urodzona 14.09.1907 r. w Raciborzu, córka Józefa i Marty z d. Dzierza, mieszkanka Raciborza. Aresztowana w okresie okupacji hitlerowskiej i przetransportowana do KL Auschwitz, zginęła w tym obozie 4.04.1943 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 18060/1943 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 10:40, określenie przyczyny zgonu to "Durchfall" (biegunka).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 1155; PMA-B "Księga zgonów", t. 13, s. 60, nr id. 53055.

BISKUP AUGUSTYN,
Więzień obozu karnego w Strzelcach Opolskich, obozu koncentracyjnego na terenie Niemiec.
Urodzony 13.08.1895 r. w Świętochłowicach. Mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Rozpoczął pracę w kop. "Deutschland" w Świętochłowicach jako młody chłopak. Po pierwszej wojnie światowej czynnie włączył się do walk o powrót Śląska do Polski, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich, działacz plebiscytowy, członek Związku Powstańców Śląskich. Żonaty z Marią z d. Kiełkowska. Na skutek ran odniesionych w powstaniu, po włączeniu Śląska do Polski musiał podjąć lżejszą pracę, więc w 1925 r. przeniósł się do Żor i pracował w charakterze urzędnika w Sądzie Grodzkim. W 1926 r. pracował w sądzie w Katowicach, a następnie ponownie w Żorach jako strażnik więzienny Aresztowany 14.09.1939 r. i przetrzymywany w ciężkim więzieniu w Strzelcach Opolskich - za działalność powstańczą i skazany na trzy lata ciężkich robót - osadzony w obozie karnym w Strzelcach Opolskich. Pod koniec września 1939 r., Niemcy wysłali go wraz z innymi więźniami do obozu koncentracyjnego w Rzeszy (nieznana nazwa obozu). Zwolniony z obozu 10.11.1942 r. Po wyzwoleniu wstąpił do PPR i organizował władzę ludową w Żorach. Pełnił funkcję sekretarza KM PPR. (w marcu 1945 r. wybrano go I sekretarzem PPR w Żorach, a w październiku tegoż roku został wybrany przez Radę Miejską w Żorach burmistrzem miasta). W listopadzie 1945 r. mianowano go wójtem gmin zbiorowych w Żorach z poleceniem ich organizowania. Na jednym z zebrań - w Kleszczowie, 6.01.1946 r. został postrzelony przez członków nieznanej grupy działającej przeciwko rodzącej się ówcześnie władzy. Zmarł po kilku godzinach w mikołowskim szpitalu. Pochowany został na cmentarzu w Żorach.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

BISKUP FRANCISZEK,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Buchenwald.
Urodzony 11.10.1877 r., mieszkaniec Czernic w pow. rybnickim - wójt Czernic. Były powstaniec, współorganizator POW Górnego Śląska w Czernicy, prezes miejscowego Związku Powstańców Śląskich oraz Polskiego Komitetu Plebiscytowego. Aresztowany przez członków freikorpusu, pobity do utraty przytomności na miejscowym posterunku policji, a następnie w drugiej dekadzie września 1939 r. przewieziony wpierw do więzienia w Rybniku, a następnie przekazany do KL Buchenwald, gdzie zginął 27.03.1941 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

BISKUP WIKTOR,
Więzień więzienia w Żorach, w KL Dachau, w KL Sachsenhausen nr 12750.
Urodzony 16.12.1920 r. w Świętochłowicach, syn Augustyna i Marii z d. Kiełkowska, mieszkaniec Żor pow. rybnicki. Po ukończeniu szkoły powszechnej w 1934 r., uczył się w szkole zawodowej którą ukończył w 1936 r. i następnie pracował jako pracownik biurowy w Hucie "Pawła" w Żorach. Był przedwojennym działaczem młodzieżowym. Aresztowany został w drugim dniu okupacji hitlerowskiej pod zarzutem, że pełniąc straż przy budynku magistratu strzelał 1.09.1939 r. do Niemców. Od 2.09. do 22.12.1939 r. był więziony w więzieniu w Żorach. Następnie, przekazano go do KL Dachau, a po krótkim czasie do KL Sachsenhausen gdzie zarejestrowany był jako więzień nr 12750. Przebywał w tych obozach w okresie 20.04.1940 do 20.12.1940 r. Na skutek starań rodziny, zwolniono go z obozu. Od 10.02.1941 do 10.09.1943 r. pracował jako malarz w firmie prywatnego przedsiębiorcy w Warszowicach, a później został przeniesiony do przedsiębiorstwa Sohrauer Eisenwerke w Żorach gdzie pracował do zakończenia okupacji hitlerowskiej. Po wojnie pracował przy organizowaniu Gminy Zbiorowej, był też działaczem społeczno-politycznym. Od 1947 do 1959 r. pracował w Odlewni Żeliwa w Żorach, zaś od 4.05.1959 do lutego 1970 r. w Miejskich Zakładach Budownictwa Mieszkalnego w Rybniku. W marcu 1970 r. przeszedł na emeryturę.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza, segr. I.

BITTNER FRYDERYK WOJCIECH,
Więzień więzienia w Katowicach.
Urodzony 17.02.1893 r., nauczyciel z Niedobczyc w pow. rybnickim. Aresztowany w okresie okupacji hitlerowskiej pod zarzutem działalności w ruchu oporu. Więziony w Katowicach i tam 21.05.1943 r. zgilotynowany.
Bibliografia: S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 34.

BITTNER WILHELM,
Więzień obozu jenieckiego Altengrabow, wiezień obozu pracy.
Urodzony 6.04.1903 r. w Zamysłowie - dzielnica Rybnika. Członek POW Górnego Śląska, powstaniec - uczestnik drugiego i trzeciego powstania śląskiego, działacz plebiscytowy. Pracownik kop. "Chwałowice" w Chwałowicach. Od 15.03.1925 r. służył jako wojskowy w stopniu sierżanta - uczestniczył w kampanii wrześniowej w 95 Pułku Piechoty Dywizji Korpusu Ochrony Pogranicza w woj. lwowskim. Dostał się do niewoli niemieckiej i został osadzony w obozie jenieckim Altengrabow, skąd udało mu się uciec 24.12.1939 r. Zatrzymano go na terenie Słowacji, aresztowano i skierowano do obozu pracy w kamieniołomach, skąd ponownie uciekł. Po powrocie w rodzinne strony, zaangażował się w działalność organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Po zakończeniu okupacji, od 1.04.1945 r. komendant posterunku Milicji Obywatelskiej w Zamysłowie, od 26.06.1945 r. pracownik PKP jako kierownik pociągu - pracował do czerwca 1962 r. Zmarł 15.01.1969 r. w Rydułtowach.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 21.

BIZOŃ HENRYK,
Więzień w KL Dachau, w KL Mauthausen-Gusen.
Urodzony 12.09.1910 r. w Pietwaldzie pow. karwiński. Po ukończeniu pięciu klas szkoły powszechnej - polskiej w Pietwalzie, udał się na dalsze studia do polskiego gimnazjum w Orłowej, zdając maturę w 1929 r. Od września 1929 r. do wybuchu drugiej wojny światowej był nauczycielem polskiej szkoły powszechnej w Wierzniowicach. Na Zaolziu brał aktywny udział w życiu społecznym (w środowisku polskim). Podczas okupacji hitlerowskiej nadal przebywał na Zaolziu wykonując pracę robotnika. Podejrzewany o działalność konspiracyjną, został na początku 1940 r. aresztowany i wywieziony do KL Dachau, a stamtąd KL Mauthausen-Gusen. Zwolniono go z obozu w 1943 r. Po powrocie do domu pracował jako robotnik w kopalni w Karwinie. W październiku 1943 został przymusowo zaciągnięty do wojska niemieckiego więc przy najbliższej okazji zdezerterował i przedostał się do Anglii, gdzie zaciągnął się do wojska polskiego. Z Anglii powrócił do kraju w styczniu 1946 r. Od marca 1946 r. do czerwca 1955 r. był nauczycielem, a od września 1955 r. do 1970 r. kierownikiem szkoły w Łaziskach Wodzisławskich. Był też w tej miejscowości aktywnym działaczem społeczno-politycznym. Od 1.09.1971 r. przeszedł na emeryturę i w tym samym roku zmarł.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Floriana Prochowskiego), skor. 7; W ocalałej kartotece wieźniów KL Mauthausen nie figuruje.

BLACHNICKI FRANCISZEK,
Więzień w KL Auschwitz nr 1201, w KL Flossenburg.
Urodzony 24.03.1921 r. w Rybniku. Harcerz, uczestniczył w kampanii wrześniowej w stopniu plutonowego-podchorążego. Został aresztowany w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej tj. 17.04.1940 r. w miejscowości Zawichost (gdzie wówczas przebywał) - za działalność w ruchu oporu w Tarnowskich Górach. Przewieziony do KL Auschwitz i tam zarejestrowany 25.06.1940 r. w obozowej ewidencji jako więzień nr 1201. W 1944 r. przeniesiono go do KL Flossenburg (Schwarzwald - Bawaria). Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozach przeżył i doczekał się wyzwolenia przez wojska alianckie w dniu 22.04.1945 r. Po wojnie ukończył studia teologiczne w Śląskim Seminarium Duchownym w Katowicach. W 1950 r. otrzymał świącenia kapłańskie i od tego czasu realizował powołanie duszpasterskie. Był wikarym w Rydułtowach i kilku innych śląskich parafiach. Założyciel ruchu oazowego Światło-Życie, Krucjaty Wyzwolenia Człowieka i Chrześcijańskiej Służby Wyzwolenia Narodów. W 1980 r. pracował naukowo na Katolickim Uniwersytecie Lubelskim w Lublinie. Zmarł w 1987 r. w Karlsbergu w Niemczech. Odznaczony: pośmiertnie Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski (17.02.1994 r.), Krzyżem Oświęcimskim (5.05.1995 r.). Dnia 9.12.1996 r. rozpoczął się proces beatyfikacji księdza Franciszka Blachnickiego.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 33; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 21.

BLUSZCZ JAN,
Więzień w KL Mauthausen-Gusen.
Mieszkaniec Lysek pow. rybnicki. Aresztowany w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej, przesłany został do KL Mathausen-Gusen i zginął w tym obozie. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

BLUSZCZ KAROL,
Więzień w KL Mathausen-Gusen.
Mieszkaniec Lysek pow. rybnicki, syn Jana. Urzędnik Urzędu Celnego - już przed wybuchem wojny (w 1939 r.) wpisany do "księgi gończej" Sonderfahndungsbuch Polen (strona zarejestrowania 12B), czyli przewidziany przez hitlerowców do likwidacji w pierwszej kolejności. Aresztowany 20.05.1940 r. i przekazany został do KL Mathausen-Gusen i tam zginął. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", Katowice 1958, s. 30; Zbiory J. Delowicza; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

BLUSZCZ WILHELM,
Więzień więzienia w Rybniku, w Raciborzu, w Brzegu, w Rawiczu, w Sosnowcu.
Urodzony 4.01.1898 r. w Solarni pow. rybnicki. Kierownik szkoły w Jankowicach k.Rybnika - mieszkaniec tejże miejscowości. Działacz kulturalny i oświatowy, organizator zespołów teatralnych i chórów. Powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Był od dawna uznawany za wroga Niemiec, ze względu na udział w powstaniach śląskich i przynależność do Związku Powstańców Śląskich. Aresztowany w krótkim czasie po rozpoczęciu się okupacji hitlerowskiej (w październiku 1939 r.). Przebywał wpierw w wiezieniu w Rybniku, po osądzeniu, skazano go za działalność polityczną na pięć lat wiezienia, więc odsiadywał ten wyrok w więzieniu w Raciborzu, w Brzegu i przez jeden rok w Rawiczu. Z Rawicza przeniesiony został do ciężkiego więzienia w Brzegu, a następnie przeniesiony do więzienia w Sosnowca, gdzie zmarł 2.02.1943 r. - po dziewięciu miesiącach pobytu na więziennej tułaczce - na skutek głodu i wycieńczenia organizmu.
Bibliografia: S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 34; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 21-22; Zbiory J. Delowicza.

BŁAŻEJEWSKI STANISŁAW,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Zebrzydowic k.Rybnika. Aresztowany 17.07.1940 r. i przekazany do obozu koncentracyjnego, z którego został po kilku miesiącach zwolniony. Był jednak bardzo zaangażowany w działalność ruchu oporu, a zorientowawszy się że gestapo za bardzo śledzi jego poczynania, na jakiś czas upozorował zaprzestanie "niedozwolonej działalności" i zajmowanie się jedynie pracą zawodową. Gdy inwigilacja gestapo wobec jego osoby się zakończyła, w 1944 r. ponownie przejął dowodzenie grupą konspiracyjną - organizacji AK.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

BŁATOŃ JÓZEF,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 136216, w KL Buchenwald nr 118964, w KL Flossenburg.
Urodzony 9.09.1916 r. w Gołkowicach pow. rybnicki, mieszkaniec Wodzisławia Śl. Był absolwentem gimnazjum rybnickiego, a następnie studiował i zdobył wykształcenie wyższe. W czasie okupacji zaangażował się w działalność konspiracyjną w ZWZ/AK, za co został aresztowany w Godowie dnia 25.06.1943 r. i przekazany do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach. Po uciążliwych przesłuchaniach, przewieziono go 9.08.1943 r. do KL Auschwitz i tam zarejestrowany był jako więzień nr 136216. Dnia 22.01.1945 przeniesiono go do KL Buchenwald i zarejestrowano jako więźnia nr 118964, a stamtąd kolejny raz został przeniesiony tym razem do KL Flossenburg. Mimo ciężkich warunków panujących w obozach w jakich przebywał, doczekał się wyswobodzenia podczas marszu ewakuacyjnego w okolicach Litomierzyc k.Pragi. Po wojnie ukończył Wydział Prawa na Uniwersytecie we Wrocławiu i Wyższą szkołę Ekonomiczną w Katowicach. Był przez kilka lat naczelnikiem powiatu wodzisławskiego, dyrektorem d/s. administracyjnych kop. "Marcel" w Radlinie. Zmarł w 1975 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 375; A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", Katowice 1958, s. 25; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych", Bielsko-Biała 2002, s. 207; Zbiory J. Delowicza, skor. 6.

BŁĘDOWSKI EMANUEL,
Więzień wiezienia w Rybniku, w KL Auschwitz.
Urodzony 9.07.1899 r. w Rogowach k.Wodzisławia Śl. Był górnikiem, pracował w kop. "Anna" w Pszowie. Brał udział w trzech powstaniach śląskich, w akcji plebiscytowej i czynnie uczestniczył w organizowaniu polskich zespołów artystycznych w miejscowości Bełsznica - gdzie wówczas zamieszkiwał. Za zasługi dla Polski odznaczony: Krzyżem Powstańczym, Gwiazdą Śląską i innymi odznaczeniami. Podczas kryzysu gospodarczego został z kopalni zwolniony i wtedy wspólnie z żoną prowadził własny sklep spożywczy. Dnia 1.09.1939 r. uchodził przed armią niemiecką na wschód, wioząc ze sobą na rowerze sztandar powstańczy. Dotarł aż do Rumunii. W połowie listopada 1939 r. drogą przez Węgry powrócił do okupowanego kraju - do miejscowości Zawada. Gdy jednak zgłosił się po powrocie na posterunek policji 2.12.1939 r. został aresztowany i przewieziony do więzienia w Rybniku, a stamtąd do KL Auschwitz gdzie zginął 12.11.1941 r. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją siostry Joanny Świerczek z d. Błędowska), skor. 7; W zachowanych dokumentach PMA-B nie figuruje.

BOBER JÓZEF,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz.
Urodzony 2.05.1880 r. w Wielopolu k.Rybnika, syn Antoniego i Karoliny z d. Krawietzek. Zamieszkały do chwili aresztowania w Wielopolu. Aresztowany w drugim roku okupacji hitlerowskiej, przetransportowany najprawdopodobniej wpierw do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach, a stamtąd do KL Auschwitz. Zginął w tym obozie 7.08.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 21562/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 11:41, określenie przyczyny zgonu to "plötzlicher Herztod" (nagły zawał serca).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 655; PMA-B "Księga zgonów", t. 15, s. 560, nr id. 20002.

BOCZEK PAWEŁ,
Więzień więzienia w Bytomiu, w Berlinie, w KL Gross-Rosen nr 87134.
Urodzony 5.04.1910 r. w Bottrop Westfalia, a do Westfalii rodzice wyemigrowali z Polski za pracą, jednak po pierwszej wojnie światowej wrócili do kraju. Podczas plebiscytu, mając jedenaście lat, był zatrudniany przez ojca jako łącznik w sprawach plebiscytowych między rodziną i znajomymi w miejscowości Odra. W okresie międzywojennym przez długie lata pracował na kolei jako kasjer biletowy. Podczas okupacji hitlerowskiej, przez pierwsze dwa tygodnie przebywał w domu. Dnia 14.09.1939 r. został aresztowany i wywieziony do więzienia w Bytomiu a stamtąd do Berlina gdzie oskarżony o szpiegostwo - skazany został przez Sąd na karę śmierci. W wyniku starań rodziny, wyrok zmieniono na 25 lat więzienia i przekazano go na odsiadywanie tej kary do KL Gross-Rosen, gdzie zarejestrowany był jako więzień nr 87134. Przetrwał w obozie i doczekał się wyzwolenia przez wojsko radzieckie. Po powrocie do domu podjął pracę w PKP, a następnie w żwirowni w miejscowości Odra.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Pawła Boczka), skor. 9.

BOCZEK WILHEL,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Dzimierza w pow. rybnickim. Aresztowany w pierwszych miesiącach okupacji hitlerowskiej, przekazany został do obozu koncentracyjnego - brak informacji do którego. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

BOGOCZEK ALOJZY,
Więzień w KL Auschwitz nr 32488.
Urodzony 28.03.1912 r. w Jastrzębiu Górnym pow. rybnicki, syn Tomasza i Franciszki z d. Molenda, mieszkaniec Jastrzębia Górnego. Jeszcze przed wybuchem drugiej wojny światowej pracował u zamężnej siostry - w jej gospodarstwie rolnym. W okresie okupacji hitlerowskiej nie zgodził się na przyjęcie pracy przymusowej jaką wyznaczył mu w 1941 r. Arbeitsamt, więc został aresztowany i przekazany do KL Auschwitz, gdzie zarejestrowano go 24.04.1942 r. w obozowej ewidencji jako więźnia nr 32488 i tam zginął 28.05.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 9283/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 15:25, określenie przyczyny zgonu to "Kachexie bei Darmkatarrh" (wycieńczenie przy nieżycie/katarze jelit).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 166; PMA-B "Księga zgonów", t. 7, s. 283, nr id. 9292; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Cecylii Stancel), skor. 5.

BOJDOK ANTONI,
Więzień wiezienia w Rybniku, więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Lysek pow. rybnicki. Od pierwszych dni okupacji hitlerowskiej, za swoją aktywność w życiu społecznym przed wojną, był trzy razy więziony w rybnickim więzieniu i w końcu przekazany do obozu koncentracyjnego - brak jest informacji do jakiego obozu. Nic nie wiadomo o jego dalszym losie.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza; W zachowanych dokumentach PMA-B oraz w kartotece więźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

BOLECHOWSKI,
Więzień w KL Auschwitz.
Mieszkaniec Niedobczyc k.Rybnika, inżynier z kop. "Rymer" w Niedobczycach. Aresztowany został w pierwszych tygodniach okupacji hitlerowskiej i przesłany do KL Auschwitz gdzie zginął. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

BONAREK ANIELA,
Więźniarka więzienia w Lublinie, w KL Auschwitz.
Mieszkanka Wodzisławia Sl. W pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej wraz z siostrą Ernestyną ratowała książki z biblioteki w Wodzisławiu - ukrywała je, a następnie wypożyczała godnym zaufania Polakom. Prowadziła także kolportaż prasy konspiracyjnej. Zagrożona aresztowaniem za tą działalność, w kwietniu 1941 r. przeniosła się do Lublina i tam także zaangażowana była w działalność konspiracyjną w organizacji ZWZ/AK. Niestety, została aresztowana w styczniu 1942 r. (z siostrą - również przebywającą w Lublinie) i przetransportowana do KL Auschwitz. Są informacje w obozowej ewidencji o siostrze Ernestynie, natomiast brak jest jakichkolwiek informacji o Anieli.
Bibliografia: Relacja E. Bonarek z 7.07.1975 r. (zespół Oświadczenia, tom 89b, s. 24-50, sygn. Ośw./Bonarek/2087, nr inw. 164778).

BONAREK-LASSOK ERNESTYNA,
Więźniarka więzienia w Lublinie, w KL Auschwitz nr 22182, w KL Ravensbrück.
Urodzona 8.09.1914 r. w Czyżowicach k.Wodzisławia Śl. Mieszkanka Wodzisławia Śl. Przed wybuchem wojny była nauczycielką zaangażowaną w działalność harcerską. W pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej ratowała książki z biblioteki w Wodzisławiu - ukrywała je, a następnie wypożyczała godnym zaufania Polakom. Zajmowała się także kolportażem prasy konspiracyjnej. Zagrożona aresztowaniem za tą działalność, w kwietniu 1941 r. przeniosła się do Lublina, gdzie wraz z siostrą prowadziła działalność konspiracyjną w organizacji ZWZ/AK. Niestety, obie siostry została aresztowana w styczniu 1942 r. Ernestyna była więziona do października 1942 r. na zamku w Lublinie i poddana sadystycznemu śledztwu. Prawdopodobnie w konspiracji używała nazwiska Lassok gdyż pod tym nazwiskiem figuruje w ewidencji obozowej. Następnie, siostry przetransportowane zostały do KL Auschwitz, gdzie Ernestynę zarejestrowano 7.10.1942 r. jako więźniarkę nr 22182. W październiku wywieziona transportem zbiorowym do KL Ravensbrück, skąd po miesiącu przeniesiono ją do obozu pracy przy fabryce amunicji w Magdeburgu - obóz ten był filią KL Buchenwald. W wyniku skutecznej interwencji rodziców, Ernestyna została 12.01.1945 r. zwolniona z obozu, lecz uwarunkowano to koniecznością podjęcia pracy przymusowej w Weimarze. Po przyjeździe na Śląsk - na kilkudniowy urlop, doczekała się wyzwolenia Śląska przez wojska radzieckie.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 504; Relacja E. Bonarek z 7.07.1975 r. (zespół Oświadczenia, tom 89b, s. 24-50, sygn. Ośw./Bonarek/2087, nr inw. 164778).