Jerzy Klistała: Martyrologium mieszkańców Ziemi
Rybnickiej, Wodzisławia Śl., Żor, Raciborza w latach
1939-1945
Kontakt
z Autorem: |
Adamczyk Alojzy, Adamczyk Brunon, Adamczyk Dominik, Adamczyk Paweł, Adamecki Józef Ks. Pseud. Ad, Adam, Adler Józef, Adler Rozalia Z D. Korn. Adler Szymon, Antończyk Franciszka Z D. Piechaczek, Antończyk Joanna Z D. Kisiel, Antończyk Józef, Antończyk Paweł, Augustyn Teodor Pseud. Tadeusz Twardowski
ADAMCZYK
ALOJZY,
Więzień więzienia w Rybniku, w Raciborzu, w Zgorzelcu, w
Rawiczu, w KL Buchenwald, w KL Mauthausen.
Urodzony 14.11.1900 r. w Jastrzębiu Dolnym k.Wodzisławia Śl.
Zawód wyuczony ślusarz. Brał czynny udział w akcji
plebiscytowej, uczestniczył w trzech powstaniach śląskich. Do
drugiej wojny światowej pracował w koksowni w Radlinie w
oddziale remontu pieców koksowniczych. Jeszcze w pierwszych
dniach okupacji hitlerowskiej pracował w koksowni, lecz 8.09.1939
r. otrzymał wezwanie do stawienia się na policję, a gdy tam
przybył został aresztowany i uwięziony w piwnicy budynku
Urzędu Gminnego w Radlinie. Dnia 9.09.1939 r. wywieziony był do
więzienia w Rybniku, stamtąd przekazano go 10.09.1939 r. do
więzienia w Raciborzu, zaraz potem koleją odtransportowany do
Zgorzelca, i po paru dniach do więzienia w Rawiczu. Dnia 16.10.1939
r. przekazany został do KL Buchenwald, a wiosną 1940 r.
przeniesiony do KL Mauthausen. Żona Alojzego nie ustawała w
staraniach by męża z obozu zwolniono i dopięła swego -
powrócił do domu 15.07.1940 r. Po trzech miesiącach otrzymał
nakaz z Arbeitsamtu do pracy przymusowej w firmie "Walbo"
w Katowicach. Gdy jednak wystarał się 17.01.1945 r. o urlop (na
pogrzeb krewnego), przewidując szybkie zakończenie się
okupacji, zrezygnował z powrotu do firmy. Miejscowość Radlin-Obszary
została wyzwolona 26.03.1945. Niemal od pierwszych dni wolności
podjął pracę w koksowni w Radlinie. Odznaczony: Srebrnym
Krzyżem Zasługi, Śląskim Krzyżem Powstańczym, Krzyżem
Kawalerskim Orderu Odrodzenia Polski.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Alojzego
Adamczyka i żony Franciszki), skor. 3; W ocalałej kartotece
wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.
ADAMCZYK BRUNON,
Więziony - brak informacji dot. miejsca.
Urodzony 14.02.1908 r. w Radlinie. W 1928 r. ukończył
Państwowe Gimnazjum w Rybniku. Po maturze studiował w
krakowskiej wyższej szkole handlowej. Ukończywszy studia,
pracował wpierw w biurze sprzedaży węgla w kop. "Anna"
w Pszowie, a następnie w Komunalnej Kasie Oszczędności w
Rybniku i przez jakiś czas w Rydułtowach. W miejscu
zamieszkania w Radlinie, był aktywnym członkiem organizacji
wojskowej "Strzelec". Już w pierwszym dniu okupacji
hitlerowskiej chciał wyjechać na wschód, ale dosyć szybko
zawrócił i pod przybranym nazwiskiem "Krajewski"
podjął pracę jako pracownik fizyczny. W 1940 r. zaczął
działać w ruchu oporu. Zagrożony aresztowaniem w Krakowie,
pojechał do Kielc, a po krótkim okresie czasu przeniósł się
do Warszawy. Aresztowany w listopadzie 1943 r. zginął w
nieznanych okolicznosciach.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 9; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją
Huberta Adamczyka); W zachowanych dokumentach PMA-B oraz byłego
KL Mauthausen nie figuruje.
ADAMCZYK DOMINIK,
Więzień w KL Dachau.
Urodzony w 1890 r. w Radlinie-Głożynach, mieszkaniec
Niewiadomia. Sztygar w kop. "Ignacy" w Niewiadomiu.
Członek POW Górnego Śląska, uczestnik powstań śląskich.
Aresztowany przez gestapo 13.04.1940 r., został
przetransportowany do KL Dachau. Niestety, brak jest innych
informacji o tym więźniu ponad to, że jako inwalida zwolniony
był z obozu pod koniec 1940 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik
"Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 9;
Zbiory J. Delowicza.
ADAMCZYK PAWEŁ
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Rydułtów, aresztowany w pierwszych tygodniach
okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Buchenwald. Niestety,
brak jest innych informacji o tym więźniu. Mimo ciężkich
warunków jakie panowały w obozie, przeżył i odzyskał
wolność - wrócił do domu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.
ADAMECKI JÓZEF ks.
pseud. AD, Adam,
Więzień więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz.
Urodzony 12.12.1912 r. w Marklowicach Dolnych k.Zebrzydowic.
Działacz harcerski, duchowny katolicki, wikary w Jabłonkowie na
Zaolziu. W okresie okupacji hitlerowskiej, od października 1942
r. był członkiem ZWZ/AK na terenie Cieszyna i Zaolzia - kapelan
podinspektoratu. Jego mieszkanie służyło jako punkt kontaktowy
dla członków konspiracyjnego wywiadu J. Margicioka .
Zorganizował tajny kontakt kierownictwa ruchu oporu z
więzionymi w więzieniu śledczym (Ersatzpolizeigefängnis) w
Mysłowicach i KL Auschwitz. Dnia 16.05.1943 r. został
aresztowany i wpierw przebywał w więzieniu w Cieszynie, skąd
przetransportowano go do w/w więzienia w Mysłowicach. Znalazł
się wśród więźniów, którzy w okresie 11-26 maja zostali
przetransportowani na blok 11 w KL Auschwitz. Nie otrzymał
numeru obozowego i brak zdjęcia obozowego. W dniu 26.05.1944 r.
jako jeden z około 170 więźniów został osądzony przez
doraźny sąd katowickiego Gestapo i skazany na śmierć. Wyrok
wykonany został tego samego dnia.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
708; M. Brzost "Rybnicki Inspektorat Armii Krajowej",
Katowice 1995, s. 48, 77, 101-108; PMA-B (sygnatura dokumentu:
Mat./4, nr inwentarzowy 24828) którą 3.05.1958 r. wypełnił
brat Józefa - Adamecki Zygmunt.
ADLER JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz nr 33529.
Urodzony 25.04.1896 r. w Rybniku, syn Szymona i Rozalii z d. Korn.
Aresztowany w pierwszych miesiącach 1942 r. i przetransportowany
do KL Auschwitz w zbiorowym transporcie Żydów ze Słowacji (tam
zamieszkiwał w okresie okupacji hitlerowskiej). Zarejestrowany w
obozie 29.04.1942 r. jako więzień nr 33529. Zginął 8.06.1942
r. Według wystawionego aktu zgonu nr 10293/1942 - potwierdzonego
przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 19:55, określenie
przyczyny zgonu to "Herz - und Kreislaufschwäche" (osłabienie,
niewydolność serca i układu krążenia).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
171, 1118; PMA-B "Księga zgonów", t. 7, s. 1289, nr
id. 10298.
ANTOŃCZYK
FRANCISZKA z d. PIECHACZEK,
Więźniarka więzienia w Mysłowicach, w KL Auschwitz.
Urodzona 8.03.1897 r. w Turzy k.Wodzisławia Śl., córka Pawła
i Joanny z d. Kosiel, mieszkanka Raciborza. Aresztowana w drugim
roku okupacji hitlerowskiej, najprawdopodobniej
przetransportowana do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis)
w Mysłowicach, a stamtąd po sadystycznych przesłuchaniach do
KL Auschwitz gdzie zginęła 15.05.1942 r. Według wystawionego
aktu zgonu nr 7690/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego,
zmarła o godz. 19:10, określenie przyczyny zgonu to "akuter
Magendarmkatarrh" (ostry katar/nieżyt żołądka i jelit).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 6, s. 168, nr
id. 7701.
ANTOŃCZYK JÓZEF,
Więzień w KL Auschwitz nr 175196, w KL Buchenwald.
Urodzony 20.03.1910 r. w Połomi k.Jastrzębia Zdroju.
Aresztowany przez gestapo początkiem 1944 r., został przekazany
transportem zbiorowym z Katowic do KL Auschwitz i zarejestrowany
20.03.1944 r. w obozowej ewidencji, jako więzień nr 175196.
Następnie, przeniesiono go do KL Buchenwald i wpisano dnia 22.01.1945
r. w ewidencję tegoż obozu. Brak informacji o dalszym losie
tego więźnia.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia,
Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s.
s. 456.
AUGUSTYN
TEODOR pseud. Tadeusz Twardowski,
Więzień więzienia Montelupich w Krakowie, w KL Auschwitz nr
6164, w KL Mauthausen nr 117524, w podobozie Melk, w podobozie
Ebensee.
Urodzony 17.04.1895 r. w Rozbarku k.Bytomia. W młodości
pracował w górnictwie, później w hutnictwie. W 1915 r.
został powołany do armii niemieckiej. Został dwukrotnie ranny,
skutkiem czego zwolniono go z wojska w 1917 r. i wrócił do
pracy w przemyśle. W 1919 r. był organizatorem POW Górnego
Śląska w Rozbarku i Bytomiu, w miejscowościach tych
organizował oddziały bojowe. Brał udział we wszystkich trzech
powstaniach śląskich. Po pierwszym powstaniu, przy pomocy
konfidentów, prowadził wywiad, używając pseudonimu Tadeusz
Twardowski. Był członkiem Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół"
. Należał do kierownictwa Polskiego Komisariatu Plebiscytowego
na powiat bytomski. W okresie 1.03-15.06.1922 r. pracował w PCK
w Katowicach w charakterze rewizora. Po plebiscycie zamieszkał w
Rybniku. Od 16.06.1922 r. został zarządcą Zakładu
Psychiatrycznego w Rybniku. We wrześniu 1929 r. (po kursie
wojskowym w Grudziądzu) otrzymał nominację na ppor. rezerwy WP.
W 1930 r. został służbowo przeniesiony do Zakładu
Psychiatrycznego w Lublińcu gdzie jako zarządca pracował od 1.04.1930
do 1.07.1937 r. Następnie ponownie przeniesiono go do Rybnika
gdzie pracował jako zarządca do ostatnich dni sierpnia 1939 r.
We wrześniu 1939 r., opuścił Rybnik, przebywał w Podhajcach,
Lublinie i Lwowie, a następnie ukrywał się w Krakowie. Dnia 2.10.1940
r. został aresztowany i przebywał w więzieniu na Montelupich,
a stamtąd 9.11.1940 r. zbiorowym transportem przekazany został
do KL Auschwitz i zarejestrowany jako więzień nr 6164. W
styczniu 1945 r. przeniesiony do KL Mauthausen i zarejestrowany
jako więzień nr 117524. Stamtąd przeniesiono go do podobozu
Melk i Ebensee. Przeżył obóz, wrócił do Rybnika i
uczestniczył w odbudowie Zakładu Psychiatrycznego ze zniszczeń
wojennych. Na przełomie lat 1945-1946 r. przeniesiony do
szpitala w Branicach na stanowisko kierownika administracji. W
1947 r. wrócił do Rybnika i pracował w Szpitalu
Psychiatrycznym do 1962 r. Był członkiem Zarządu Miejskiego
Związku Powstańców Śląskich, a następnie Związku
Bojowników o Wolność i Demokrację. Zmarł 6.11.1963 r.
Pochowany w Rybniku. Odznaczony m.in. Krzyżem Niepodległości.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny",
Rybnik 2000, s. 10; L. Musiolik "Od Związku Powstańców
Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; Tygodnik
Rybnickiego Okręgu Węglowego i Ziemi Raciborskiej "Nowiny",
nr 24 (1401) z 1886 r.; Pismo Pracowników Służby Zdrowia
"Służba zdrowia", Nr 50 (746) z 1963 r.; "Ziemia
rybnicko-wodzisławska", pod red. J. Ligenzy, Katowice 1970,
s. 304; Życiorys T. Augustyna (z archiwum rodziny T. Augustyna -
dr S. Wyciszczoka).
webmajster - Gabriela Bonk bibliofilur@poczta.onet.pl |