Strukturalno-programowa reforma edukacji w szkolnictwie ponadgimnazjalnym rozpocznie sie l wrzesnia 2002 roku. Nauczyciele realizowac beda podstawe programowa ksztalcenia ogólnego, a w niej sciezki edukacyjne. Jedna z nich jest "edukacja czytelnicza i medialna". Podstawa okresla cele edukacyjne jakie nalezy wyznaczyc uczniom do zrealizowania w obrebie okreslonych tresci i rezultaty ich osiagniec oraz zadania stojace przed szkola realizujaca sciezke edukacyjna. Dla nauczycieli szkól podstawowych i gimnazjalnych od 3 lat poruszajacych sie w obrebie sciezek jest to temat znany, choc brak jeszcze perspektywy spojrzenia wstecz, umiejetnosci zastosowania w praktyce zadan wynikajacych z ewaluacji. W przeciagu tych lat ukazalo sie kilka programów i poradników oraz wiele propozycji rozkladów materialu i konspektów zajec dla I i II etapu ksztalcenia. Autorzy proponuja rózne metody realizacji wyznaczonych celów. Jednakze najwiecej dyskusji budzi sposób realizacji sciezki - wariant uzalezniony jest od decyzji dyrektora, zaleznej z kolei od finansów placówki.

Rzadko udaje sie realizowac model cykliczny -oddzielne jednostki lekcyjne, np. jedna tygodniowo z godzin do dyspozycji dyrektora. Na pelna realizacje sciezki wystarcza wówczas 3-4 miesiace, tresci przekazywane sa spiralnie, wiadomosci uporzadkowane.

W wielu szkolach przyjeto model bibliotekarski - sciezke powierzono bibliotekarzom . Pomijajac aspekt wiedzy bibliotekarza na szeroki temat edukacji medialnej (nadawca - kod - odbiorca w srodkach masowego przekazu) pojawia sie problem realizacji sciezki w ramach zastepstw za nieobecnych nauczycieli czyli przypadkowosc zajec. Najczesciej stosowany model miedzyprzedmiotowy daje wiele zalet i z pewnoscia sprawdza sie na I i II etapie ksztalcenia. Nauczyciele w oparciu o podstawe programowa i realizowany program nauczania wlaczaja tresci sciezki do wlasnego rozkladu materialu, najczesciej poswiecajac temu czesc lekcji:

zagrozeniem zawsze bedzie tu rezygnacja z tresci sciezki na rzecz wykladanego przedmiotu (np. "z braku czasu").

Nie mozna dzis jednoznacznie powiedziec, który z modeli sprawdzi sie w szkolnictwie ponadgimnazjalnym. Osiagniecia, jakie stawia podstawa programowa dla absolwenta szkoly ponadgimnazjalnej to:

1. Umiejetnosc sprawnego zebrania okreslonych informacji i wyselekcjonowania przydatnych tresci (w tym sporzadzenie bibliografii)

2. Postrzeganie roli mediów w szerszym kontekscie cywilizacyjno-kulturowym

3. Dostrzeganie wplywu mediów na zycie i zachowanie ludzi oraz calych spoleczenstw

4. Formulowanie ocen, opinii i recenzji wybranych informacji przekazywanych przez media

5. Samodzielne tworzenie podstawowych komunikatów medialnych z wykorzystaniem modelu warsztatu pracy dziennikarza prasowego oraz radiowego badz telewizyjnego.

Pierwsze osiagniecie, którego celem jest "przygotowanie sie do samoksztalcenia poprzez umiejetne pozyskiwanie i opracowywanie informacji pochodzacych z róznych zródel" stawia przed szkola zadanie" wprowadzenia w technologie pracy umyslowej jako przygotowanie do egzaminu maturalnego i studiów". Realizujacy sciezke nauczyciel bibliotekarz prowadzi zajecia, których trescia sa "kompetencje czytelnicze niezbedne do odbioru tekstów literackich, naukowych i popularnonaukowych ". W praktyce osiagniecia te zrealizowali uczniowie liceów technicznych, z którymi w dwóch rybnickich zespolach szkól (ZSE-U, ZST) realizowano program "Edukacji czytelniczej i informacyjnej" w klasach drugich.

Pozostale cele edukacji czytelniczej i medialnej z powodzeniem moze realizowac dobrze przygotowany nauczyciel jezyka polskiego, wiedzy o spoleczenstwie, technologii informatycznej, podstaw przedsiebiorczosci, jezyka obcego. Czego i jak uczy c- niech te watpliwosci rozwieje dobra analiza podstawy programowej, dobrze dobrany zespól nauczycieli i dobra orientacja w bagazu doswiadczen ucznia po I i II etapie ksztalcenia.

mgr Romana Piecha

ZSE-U Rybnik nauczyciel doradca ds. bibliotek szkolnych