Jerzy Klistała: Martyrologium mieszkańców Ziemi Rybnickiej, Wodzisławia Śl., Żor, Raciborza w latach 1939-1945 Słownik Biograficzny - nazwiska na literę M: Michalik - Motyka Kontakt z Autorem: jerzy2212@interia.pl

MICHALIK JERZY,
Mieszkaniec Niewiadomia pow. rybnicki. Aresztowanany w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej był przetrzymywany w więzieniu, skąd po kilku miesiącach zwolniono go do domu. Brak jest innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MICHALIK TEOFIL,
Więzień w KL Auschwitz nr 111072, w KL Mauthausen, podobozu Ebensee.
Urodzony 30.03.1899 r. w Szerokiej k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki. Ukończył gimnazjum we Wrocławiu jako abiturient (mając 20 lat) brał udział w walkach w ostatnich dniach pierwszej wojny światowej i został ciężko ranny w rękę. Po wojnie rozpoczął naukę na Uniwersytecie Wrocławskim, a po jakimś czasie przeniósł się na Uniwersytet Jagielloński w Krakowie gdzie studiował filozofię klasyczną i germanistykę. Jako nauczyciel rozpoczął pracę w Piekarach Śl., a następnie pracował aż do wybuchu drugiej wojny światowej w gimnazjum w Bielsku. Kilka dni przed wybuchem wojny 1939 r. - udał się na wschód, skąd jednak powrócił w kwietniu 1940 r. Podjął prace w Żywcu jako pracownik fizyczny w Zakładzie Drzewnym. Gdy jednak miejscowi patrioci dowiedzieli się, że jest nauczycielem, poprosili go o udzielanie swoim dorastającym dzieciom nauki na poziomie gimnazjalnym. W taki to sposób prowadził tajne nauczanie. W styczniu 1943 r. został aresztowany i przekazany do KL Auschwitz i tam zarejestrowany 26.03.1943 r. jako więzień nr 111072. Podczas ewakuacji więźniów z Oświęcimia do Wodzisławia - Michalik także brał udział w tym "marszu śmierci". Z Wodzisławia Śl. w otwartych węglarkach dostał się do KL Mauthausen, a stamtąd do podobozu Ebensee gdzie został wyzwolony 6.05.1945 r. przez wojska amerykańskie. Do domu niestety nie wrócił, gdyż w dniu zakończenia wojny 8.05.1945 r. zmarł z wycieńczenia.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 309; Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją syna - Henryka Michalika), skor. 5.

MICHALSKI DANIEL HIERONIM ks.,
Więzień więzienia w Tarnowie, na Montelupich w Krakowie, w Wiśniczu, w KL Auschwitz, w KL Dachau.
Urodzony 21.09.1908 r. w Jastrzębiu Gornym pow. rybnicki. Franciszkanin - świącenia kapłańskie przyjął 7.05.1933 r. W 1938 r. skierowany na studia specjalistyczne do Rzymu. Wybuch wojny zastał go w Tarnowie i tam został aresztowany, więziony w Tarnowie, w Krakowie na Montelupich, w Wiśniczu, a nastepnie przekazany do KL Auschwitz i dalej do KL Dachau. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i odzyskał wolność - wyzwolony przez wojska alianckie. Po wyzwoleniu, był proboszczem w Nysie, wykładowcą w Wyższym Seminarium Zakonnym w Panewniku. Od 1968 r. aż do śmierci przebywał w Klasztorze OO Franciszkanów w Rybniku. Zmarł 9.02.1981 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 110;

MICHALSKI EDWARD,
Więzień w KL Buchenwald.
Urodzony 15.04.1885 r., mieszkaniec Chwałowic k.Rybnika. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Pracował jako górnik. Aresztowany w początkowym okresie okupacji hitlerowskiej tj. 26.09.1939 r., został przekazany do KL Buchenwald gdzie zginął 27.07.1940 r.
Bibliografia: L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 110; Zbiory J. Delowicza.

MICHALSKI JAN,
Więzień w KL Mauthausen.
Mieszkaniec Wodzisławia Śl., członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Oprócz walk w powstaniach na terenie wodzisławskim, tworzył powstańcze oddziały bojowe w powiecie kozielskim. Aresztowany w maju 1940 r., przekazany został do KL Mauthausen. Brak innych informacji o losie więźnia.
Bibliografia: I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 254; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje..

MICHALSKI JAN,
Jeniec obozu jenieckiego.
Urodzony 21.08.1915 r. w Żorach-Rogoźna pow. rybnicki, syn Walentego i Ludwiny z d. Jaśko, mieszkaniec Żor-Rogoźna. Po ukończeniu szkoły powszechnej, do 15.03.1939 r. pracował w gospodarstwie rolnym w Żorach. Od 1938 do 21.03.1939 r. był członkiem Związku Młodzieży Powstańczej. 21.03.1939 r. został powołany do służby wojskowej w 53 p. art. lekkiej w Stryju gdzie pełnił służbę do 25.09.1939 r. i następnie dostał się do niewoli niemieckiej. Przetransportowany został do obozu jenieckiego w Stargardzie gdzie zatrudniony był w majątku rolnym jako jeniec wojenny. Po wyzwoleniu i powrocie do domu 23.05.1945 r. podjął pracę w kop. "Chwałowice" w Chwałowicach, a 26.04.1946 r. został przeniesiony służbowo do kop. "Jankowice" w Boruszowicach k.Rybnika, gdzie pracował do przejścia na emeryturę 25.08.1975 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza, segr. II.

MICHALSKA OTYLIA,
Więźniarka w KL Auschwitz nr 19718.
Urodzona 1.01.1904 r. w Rybniku, córka Alberta i Karoliny z d. Kutschera, mieszkanka Rybnika. Po aresztowaniu przetransportowana transportem zbiorowym z Katowic do KL Auschwitz, gdzie zarejestrowana została w obozowej ewidencji 15.09.1942 r. jako więźniarka nr 19718. Zginęła w tym obozie 3.12.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 42835/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarła o godz. 11:10, określenie przyczyny zgonu to "akuter Magendarmkatarrh" (ostry katar/nieżyt żołądkowo-jelitowy).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 503; PMA-B "Księga zgonów", t. 29, s. 745, nr id. 37827.

MICHALSKI EDWARD,
Więzień w KL Buchenwald.
Mieszkaniec Rybnika, członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej przekazany został do KL Buchenwald gdzie zginął. Brk innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 36.

MICHALSKI RYSZARD,
Obóz przejściowy w Nieborowicach.
Urodzony w 1903 r., mieszkaniec Knurowa pow. rybnicki, elektromonter, członek Związku Młodzieży Powstańczej. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej, przetransportowany został do obozu koncentracyjnego w pobliżu Rybnika (powstałego w 1939 r. po wkroczeniu wojsk hitlerowskich do Polski), a usytuowanego w lesie między Krywałdem - Nieborowicami - Pilchowicami. Zginął w tym obozie, jest pochowany we wspólnej mogile w Pilchowicach.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MICHAŁEK ALOJZY,
Więzień w KL Oranienburg.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Przedwojenny działacz Związku Harcerstwa Polskiego. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Oranienburg gdzie zginął. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MICHAŁEK JAN,
Więzień w KL Dachau.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Dachau. Mimo potwornych warunków jakie panowały w obozie, przeżył i odzyskał wolność.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MICHAŁEK JÓZEF,
Więzień w KL Oranienburg.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki, przedwojenny działacz społeczny. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Oranienburg gdzie zginął. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MICHAŁEK WOJCIECH,
Więzień w KL Oranienburg.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki, przedwojenny działacz społeczny. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do KL Oranienburg gdzie zginął.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MICZAJKA HENRYK pseud. Wróbel,
Więzień w KL Auschwitz nr 175040.
Urodzony 1.06.1914 r. w Brzeziu nad Odrą. W 1924 r. rodzina przeprowadziła się do Rybnika. Był urzędnikiem Miejskich Zakładów Technicznych w Rybniku. W czasie okupacji hitlerowskiej był żołnierzem organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowany w 28.06.1943 został przewieziony do więzienia śledczego w Mysłowicach. Stamtąd przekazany 11.03.44 r. do KL Auschwitz i zarejestrowany jako więzień nr 175040. W obozie przebywał do 27.01.1945 r. - zbiegł z niego, tuż przed oswobodzeniem przez wojska radzieckie. Po wyzwoleniu podjął pracę księgowego w Miejskim Przedsiębiorstwie Gospodarki Komunalnej w Rybniku. Zmarł 8.06.1966 r., spoczywa na rybnickim cmentarzu.
Bibliografia: A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", wyd. Katowice 1958, s. 25; "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980", Katowice 1986, s. 244; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 111; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 455; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 383; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 274, J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, s. 105, 125; Relacja Józefa Sobika, jego pamiętnik i wykazy członków ZWZ.

MICZAJKA KAROL pseud. Jaskółka, Akwamaryn,
Więzień w KL Auschwitz nr 108627, w KL Mauthausen nr 118094, podobozu w Melku, w Ebensee
Urodzony 15.07.1919 r. w Brzeziu nad Odrą. Uczeń rybnickiego gimnazjum, w którym zdał maturę w 1937 r. Rozpoczął studia w Akademii Handlowej w Krakowie, naukę przerwała wojna. Z początkiem okupacji hitlerowskiej był na robotach przymusowych. Uczestniczył w ruchu oporu w Polskiej Tajnej Organizacji Powstańczej, a następnie był żołnierzem organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Aresztowany 12.02.1943 r. i przewieziony do KL Auschwitz gdzie na okres śledztwa przebywał w bloku 2a (blok ten był do dyspozycji Wydziału II Politycznego - Politische Abteilung). Po śledztwie, skazany został na pobyt w obozie, zarejestrowany 16.03.1943 r. jako więzień nr 108627. W czasie ewakuacji obozu w styczniu 1945 r., uczestnik "marszu śmierci" z Oświęcimia do Wodzisławia, skąd wywieziony został do KL Mauthausen i tam zarejestrowany jako więzień nr 118094. Następnie, przekazywany był do podobozu Melk, podobozu Ebensee. Przeżył w obozie do jego wyzwolenia przez wojska alianckie w dniu 6.05.1945 r. Wrócił do Rybnika, pracował w Dyrekcji RZPW w Rybniku - do przejścia na emeryturę. Działacz społeczny, przewodniczący Klubu Inteligencji Katolickiej w Rybniku.
Bibliografia: A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", wyd. Katowice 1958, s. 23; "Rybnik. Zarys dziejów miasta od czasów najdawniejszych do 1980 roku", Katowice 1986, s. 241, 244; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 111; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 298, 383; "Ziemia rybnicko-wodzisławska", red. J. Ligenzy, Katowice 1970, s. 272, 274; J. Klistała "Działacze rybnickiego ZWZ/AK w obozach koncentracyjnych cz. II", Bielsko-Biała 2003, s. 7, 97, 127, 128, 130-132, 140, 151, 155-157, 167, 173, 248.

MIDOR KAROL,
Więzień w KL Mauthausen.
Urodzony 9.09.1904 r. w Pietrzykowicach pow. żywiecki, mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki, nauczyciel w tej miejscowości. Aresztowany 1.05.1940 r. i przekazany do KL Mauthausen gdzie zginął 24.12.1940 r. Brak innych informacji o tym więźniu.
Bibliografia: S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 84; Zbiory J. Delowicza.

MIERA TEODOR,
Więzień w KL Auschwitz.
Urodzony 7.11.1884 r. w Golejowie k.Rybnika, syn Mateusza i Marii z d. Filec, mieszkaniec Golejowa. Był działaczem społecznym i politycznym, organizatorem oddziałów powstańczych, członekiem POW Górnego Śląska. Od 1922 do 1927 r. pełnił funkcję naczelnika gminy Golejów. Aresztowany 26.01.1942 r. za "... nadmierną aktywność w powstaniach śląskich i patriotyzm" przekazany do KL Auschwitz gdzie zginął 10.09.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 29837/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 6:45, określenie przyczyny zgonu to "Herzschwäche bei Lungenemphysem" (niewydolność serca przy zapaleniu płuc).
Bibliografia: PMA-B "Księga zgonów", t. 20, s. 1293, nr id. 28119.

MIESOK JAN,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Jejkowic k.Rybnika. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej i przekazany do obozu koncentracyjnego. Brak informacji o nazwie obozu w jakim przebywał. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i odzyskał wolność - wrócił do domu.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MIĘSOK WINCENTY,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Auschwitz nr 7531.
Urodzony 20.01.1893 r. w Rozmierce w pow. strzeleckim, z zawodu kowal. Członek Towarzystwa Gimnastycznego "Sokół". W 1913 r. został powołany do służby wojskowej w I pułku kirasjerów, a już w 1914 r. wyruszył z pułkiem na front (zachodni, a następnie wschodni). Z wojennej tułaczki wrócił schorowany w styczniu 1919 r. i natychmiast został wciągnięty w działalność POW Górnego Śląska jako dowódca obwodu w Łabędach i Toszku. W pierwszym powstaniu śląskim prowadził oddział powstańczy pod Czekanowem koło Gliwic. Mianowany zastępcą komendanta POW Górnego Śląska powiatu toszecko-gliwickiego. W trzecim powstaniu dowodził batalionem w rejonie Gogolina. Po podziale Górnego Śląska służył zawodowo w II pułku piechoty. Po zwolnieniu z wojska zamieszkał w Rybniku. Pracował w Zakładzie Psychiatrycznym w Rybniku jako urzędnik. W 1925 r. mianowany podporucznikiem rezerwy WP. Był działaczem społecznym w Związku Powstańców Śląskich, Związku Oficerów Rezerwy, Kołe Przyjaciół Harcerstwa i Związku Zawodowym Pracowników Samorządowych. Z wybuchem drugiej wojny światowej opuścił Rybnik docierając na ziemię wołyńską. Wrócił do Rybnika pod koniec września 1939 r. Po rocznym ukrywaniu się, aresztowany, więziony wpierw w Rybniku, a następnie 18.12.1940 r. został wywieziony do KL Auschwitz i zarejestrowany jako więzień nr 7531. Zwolniony z obozu 6.04.1943 r. Po wyzwoleniu zajmował się handlem. Do przejścia na emeryturę był członkiem zarządu i prezesem Gminnej Spółdzielni "Samopomoc" w Rybniku. Zmarł 1.09.1972 r. Pochowany na rybnickim cmentarzu.
Bibliografia: A. Mrowiec "Z dziejów okupacji hitlerowskiej w rybnickiem", Katowice 1958, s. 26; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 111; I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 63; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 284, 326; L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; Relacja Józefa Sobika, jego pamiętnik i wykazy członków ZWZ.

MIGUŁA FRANCISZEK,
Więzień obozów jenieckich - stalagów.
Urodzony 29.01.1915 r. w Boryni pow. rybnicki, syn Franciszka i Franciszki z d. Zomerlig. Brał udział w kampanii wrześniowej 1939 r. jako żołnierz 73 pp., 19.09.1939 r. dostał się do niewoli niemieckiej w okolicach Lublina. Przekazany do obozu jenieckiego Stalag VI A, a następnie przeniesiony do Stalagu II C otrzymał numer 4245. Przebywał w niewoli do wyzwolenia przez wojska alianckie w maju 1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza, segr. II.

MIKOŁAJEC JÓZEF,
Więzień KL Dachau
Urodzony 2.10.1894 r. w Osinach k.Wodzisławia Śl. Po ukończeniu szkoły powszechnej, uczył się zawodu murarza (1911-1914) w Szkole Murarstwa w Opolu. Od lutego 1915 r. do grudnia 1918 r. walczył na frontach I wojny światowej i pod koniec wojny został ranny w nogę. W 1919 r. zawarł związek małżeński z Anielą z d. Sojka. Członek POW Górnego Śląska, uczestnik powstań śląskich. Po powstaniach pracował na okolicznych budowlach, a w 1923 r. wyjechał na 2 lata do Warszawy, by zdobyć kwalifikacje budowniczego. W 1931 r. został rzeczywistym członkiem "Cechu Mularzy Chrześcijan" miasta stołecznego Warszawy, zapisanym w Księdze Mistrzów. W okresie międzywojennym został członkiem Bractwa Kurkowego, zdobył dwukrotnie tytuł "Króla Kurkowego". W 1935 r. założył w Żorach własną firmę budowlaną i wstąpił do Narodowego Chrześcijańskiego Zjednoczenia Pracy (BBWR na Śląsku). Na terenie Żor wybudował między innymi gmach Liceum Ogólnokształcącego im. Karola Miarki, w Rybniku szkołę SS. Urszulanek, w Wiśle Zdroju kompleks budynków z pocztą oraz pracował również poza terenem województwa śląskiego. Jego działalność zawodową przerwała druga wojna światowa - brał udział w kampani wrześniowej, dostał się do niewoli niemieckiej z której wrócił w grudniu 1939 r. W kwietniu 1940 r. został aresztowany i przekazany do KL Dachau. Z obozu zwolniony po dziewięciu miesiącach, w porę ostrzeżony o możliwym ponownym aresztowaniu ukrywał się. W 1941 r. przedostał się na teren Generalnej Guberni. Dzięki znajomości języka niemieckiego dostał pracę w firmie budowlanej, która pracowała w Kijowie, skąd wiosną 1945 r. wrócił do domu. Po wyzwoleniu wznowił działalność własnej firmy budowlanej. W grudniu 1948 r. został aresztowany przez UB pod zarzutem przynależności do AK. Więziony w Raciborzu, w maju 1949 r. zwolniony został do domu. Nadal prowadził własną firmę budowlaną do sierpnia 1950 r. Zmarł w październiku 1951 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MIKOŁAJEC FRANCISZEK,
Więzień obozu - brak informacji dot. miejsca.
Mieszkaniec Żor pow. rybnicki, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich, działacz społeczny. Aresztowany w pierwszym okresie okupacji hitlerowskiej aresztowany i osadzony w obozie koncentracyjnym. Brak informacji o nazwie obozu w jakim przebywał oraz innych informacji o losie więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MIKUŁA JAN,
Więzień w KL Dachau.
Mieszkaniec Rydułtów pow. rybnicki. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany w pierwszych dniach okupacji hitlerowskiej, przekazany do KL Dachau, tam zginął.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MILERSKI JAN,
Więzień w KL Dachau, w KL Mauthausen-Gusen.
Urodzony 9.10.1894 r. w Nydku na Zaolziu, mieszkaniec Rybnika - inspektor szkolny w tym mieście. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Aresztowany 26.05.1940 r. i przesłany do KL Dachau, a następnie do KL Mauthausen-Gusen. Zwolniony z obozu w stanie krańcowego wyczerpania, zmarł 9.05.1943 r.
Bibliografia: S. Kędra i A. Szefer "Nauczyciele śląscy polegli i zamordowani w latach hitlerowskiej okupacji - Księga Pamiątkowa", Katowice 1971 r. s. 84; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 112; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

MIŁOTA TEODOR,
Wiezień w KL Auschwitz nr 109276, w KL Mauthausen nr 33441.
Urodzony 6.11.1887 r. w Bieńkowicach w Kotlinie Raciborskiej, mieszkaniec Lubomi k.Wodzisławia Śl. pow. rybnicki, górnik, był uczestnikiem trzeciego powstania. Został aresztowany 15.03.1943 r. i przesłany 19.03.1943 r. do KL Auschwitz gdzie został zarejestrowany jako więzień nr 109276. Stamtąd 14.04.1943 r. przekazany był do KL Mauthausen i oznaczony jako więzień nr 33441. Mimo ciężkich warunków jakie panowały w obozie, przeżył i odzyskał wolność - wróciwszy do domu 17.08.1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Karola Kozuba), skor. 7.

MITKO APOLINARY,
Więzień więzienia w Rybniku, w Mysłowicach, w KL Auschwitz nr 202410.
Urodzony 17.12.1913 r. w Skrzyszowie k.Wodzisławia Śl., mieszkaniec tejże miejscowości. Ukończył szkołę handlową w Rybniku. Do wybuchu drugiej wojny św. pracował w Hucie "Silesia" w Rybniku. Na poczatku okupacji pracował w domu, w gospodarce ojca, natomiast wiosną 1940 r. opuścił dom rodzinny i poświęcił się działalności dla organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Działał na terenie powiatów rybnickiego, cieszyńskiego, bielskiego. Jego szczególnym zadaniem było zdobywanie broni. Kupował broń od Banschutza (strażnika kolejowego) rodem z Popielowa k.Rybnika, który wykradał ją z transportów wojskowych - jadących na front wschodni. Aresztowany został na dworcu kolejowym w Trzebini wiosną 1944 r. gdy zgłosił się do owego strażnika kolejowego po nową partię broni. Przesłuchiwany wstępnie przez gestapo w Rybniku, przewieziony został po kilku dniach do więzienia śledczego (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach. Po śledztwie przekazano go w grudniu 1944 r. do KL Auschwitz i tam zarejestrowany jako więzień. W styczniu 1945 r. uczestniczył w marszu ewakuacyjnym więźniów z Oświęcimia - przez Bieruń, Mikołów do Gliwic, a stamtąd pociągiem na południe. Na stacji kolejowej w Nedzy, gdy pociąg ruszył, wyskoczył z otwartej węglarki, kluczył między stojącymi na torach wagonami, a następnie ukrył się w pobliskim lesie. Pod osłoną nocy udał się do wioski, gdzie po udzielonej mu pomocy, wrócił do Rydułtów, a stamtąd ukradkiem do Popielowa i do domu w Skrzyszowie. Doczekał wyzwolenia pod koniec kwietnia 1945 r.
Bibliografia: PMA-B Ankieta ZBoWiD z 1975 r. (sygn. Mat./14532, nr inw. 169960); Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Apolinarego Mitki), skor. 7.

MITKO KAZIMIERZ,
Więzień więzienia w Rybniku, w Mysłowicach, w KL Buchenwald, w KL Dachau.
Urodzony 23.03.1911 r. w Skrzyszowie (podbucze) k.Wodzisławia Śl., mieszkaniec tejże miejscowości. Ukończył gimnazjum w Rybniku a następnie studiował prawo ekonomiczne w Poznaniu. Wojna przerwała dalsze studia. Podczas okupacji hitlerowskiej pracował w gospodarstwie ojca. Wraz z bratem Apolinarym wstąpił do organizacji konspiracyjnej ZWZ/AK. Wiosna 1944 r. został przez gestapo aresztowany za działalność w ruchu oporu i więziony w więzieniu w Rybniku, a następnie w więzieniu śledczym (Ersatzpolizeigefängnis) w Mysłowicach. Z Mysłowic dostał się do KL Buchenwald. Na krótko przed wyzwoleniem obozu przez amerykanów w kwietniu 1945 r. część więźniów była ewakuowana na południe Niemiec, a pozostali więźniowie przekazani byli do KL Dachau. Po wojnie nie wrócił jednak do domu, prawdopodobnie zginął w drodze do KL Dachau.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją współwięźnia - Jana Grzonki z Rybnika), skor. 7.

MOCZAŁA WIKTOR,
Więzień więzienia w Rybniku, w KL Oranienburg, w KL Dachau.
Urodzony 12.07.1893 r. w Gołkowicach k.Jastrzębia Zdroju pow. rybnicki, mieszkaniec Gołkowic, z zawodu górnik. Do wybuchu drugiej wojny światowej pracował w kop. "Ignacy" w Niewiadomiu. Członek POW Górnego Śląska, powstaniec - uczestnik trzech powstań śląskich. W okresie od 1918 r. do wybuchu trzeciego powstania w 1921 r. był jednym z najaktywniejszych działaczy plebiscytowych. Za swoją aktywność otrzymał Śląski Krzyż Powstańczy i inne odznaczenia. Był członkiem Związku Powstańców Śląskich i długoletnim prezesem tego związku. W 1.09.1939 r. uchodził na wschód. Po powrocie do domu, zaraz następnego dnia został aresztowany i uwięziony w Rybniku. Po sześciu miesiącach został przekazany do KL Oranienburg k.Berlina. Po dwóch latach przekazany do KL Dachau i tam 29.04.1945 r. został wyzwolony. Po powrocie do domu krótko pracował w kop. "Marcel", następnie do 1958 r. był inkasentem zakładu energetycznego - do przejścia na emeryturę. Był czynnym działaczem społecznym w Gołkowicach, prezesem Koła ZBoWiD, radnym gromadzkiej rady narodowej. Odznaczony Krzyżem Kawalerskim Orderu Odrodzenia. Zmarł w 1973 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją syna - Wiktora Maczała), skor. 4.

MOJŻESZ PAWEŁ,
Wiezień więzienia w Rybniku, w KL Oranienburg, w KL Minheri, w KL Dachau.
Urodzony 24.02.1885 r., mieszkaniec Niewiadomia pow. rybnicki. Członek POW Górnego Śląska, były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Członek Związku Powstańców Śląskich w latach międzywojennych. Aresztowany 12.09.1939 r., wpierw więziony w więzieniu w Rybniku, a następnie przekazany do KL Oranienburg. Z tego obozu został przeniesiony do KL Minheri, a później do KL Dachau gdzie zginął 26.10.1940 r. Brak dokładniejszych informacji o losie więźnia.
Bibliografia: L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 36; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 113; Zbiory J. Delowicza.

MOKRY TEODOR,
Więzień wiezienia w Rybniku, w Sosnowcu, w KL Dachau, w KL Mauthausen.
Urodzony 28.02.1907 r. w Jedłowniku k.Wodzisławia Śl., mieszkaniec tejże miejscowości. Z zawodu był drogomistrzem. W czasie plebiscytu i trzeciego powstania służył jako goniec - pomagając w ten sposób starszemu bratu. W maju 1940 r. był wśród gości w gospodzie, gdzie śpiewano polskie piosenki. (tymi odważnymi śpiewakami byli: Grycman, Mokry Teodor i Melchior, Kruczka Ignacy i Kisiel Albin). Gdy więc informacja taka dotarła do policji, został aresztowany i przebywał dwa dni na posterunku szupo w Kokoszycach, jeden dzień na gestapo w Rybniku a osiem dni przetrzymywany był w wiezieniu w Rybniku. Stamtąd został przewieziony samochodem do Sosnowca. W więzieniu tym przystosowanym z warsztatu samochodowego na salę do przesłuchań, więźniowie byli poddawani okrutnym torturom. Po jakimś czasie przekazany został do KL Dachau, a po sześciu miesiącach przesłano go do KL Mauthausen gdzie pracował w kamieniołomach. Brak jest informacji o dacie zarejestrowania w poszczególnych obozach i otrzymanym numerze więźnia. Na skutek starań i zabiegów żony, został zwolniony z obozu 28.12.1940 r. Po powrocie do domu musiał się przez dłuższy czas meldować na posterunku policji. Otrzymał pracę jako drogomistrz i pracował przy naprawie dróg koło Zawiercia - do wyzwolenia w 1945 r.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza (kserokopia z relacją Teodora Mokrego), skor. 6; W ocalałej kartotece wieźniów byłego KL Mauthausen nie figuruje.

MORCINEK HENRYK,
Więzień w KL Auschwitz nr 47712.
Urodzony 30.06.1913 r. w Rybniku, syn Jana i Marty, mieszkaniec Rybnika-Ligoty. Od początku okupacji hitlerowskiej zaangażowany w ruchu oporu w organizacji konspiracyjnej PTOP. Aresztowany 13.06.1942 r., przetransportowany został do KL Auschwitz i zarejestrowany w obozowej ewidencji 17.07.1942 r. jako więzień nr 47712. Zginął w tym obozie 3.11.1942 r. Według wystawionego aktu zgonu nr 38797/1942 - potwierdzonego przez lekarza obozowego, zmarł o godz. 11:30, określenie przyczyny zgonu to "Pneumonia " (zapalenie płuc).
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 198, 672; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 114; PMA-B "Księga zgonów", t. 26, s. 1281, nr id. 36879; Zbiory J. Delowicza.

MORIC EDMUND,
Więzień więzienia w Raciborzu, w KL Auschwitz nr 111027.
Urodzony 22.03.1923 r. w Lubomi k.Wodzisławia Śl. pow. rybnicki. Aresztowany 2.01.1943 r. za działalność konspiracyjną. Wpierw przetrzymywany był w więzieniu w Raciborzu, a następnie przekazany do KL Auschwitz gdzie został zarejestrowany 26.03.1943 r. w obozowej ewidencji jako więzień nr 111027. Zwolniony z obozu 14.10.1943 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 308; PMA-B Ankieta wypełniona osobiście z dn. 14.11.1976 r. (sygn. Mat./11757, nr inw. 163389).

MORYS TEODOR,
Więzień KL Auschwitz nr 114728, podobozu w Świętochłowicach, w KL Mauthausen.
Urodzony 15.04.1901 r w Gliwicach. Były powstaniec - uczestnik powstań śląskich. Za przynależność do Polskiej Tajnej Organizacji Powstańczej, aresztowany 12.02.1943 r. przez gestapo w Rybniku, i przetransportowany do KL Auschwitz. Na okres śledztwa przebywał w bloku nr 2a, a po śledztwie skazany na pobyt w obozie, zarejestrowany 12.04.1943 r. jako więzień nr 114728. Następnie, przeniesiony został do podobozu Eintrachthütte w Świętochłowicach. W styczniu 1945 r. uczestnik "marszu śmierci" z Oświęcimia do Wodzisławia Śl., a stamtąd w transporcie zbiorowym wagonami towarowymi wywieziony został do KL Mauthausen. Przeżył w obozie do jego wyzwolenia przez wojska amerykańskie - 5.05.1945 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 322; L. Musiolik "Od Związku Powstańców Śląskich do Związku Kombatantów RP", s. 37; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 114; PMA-B Ankieta z dn. 12.01.1977 r. wypełniona przez Teodora Morysa (sygn. Mat./11916, nr inw. 163833).

MOSKWA WILHELM,
Więzień w KL Oranienburg.
Mieszkaniec Suminy pow. rybnicki. Aresztowany już w pierwszym dniu okupacji hitlerowskiej tj. 1.09.1939 r. i przekazany do KL Oranienburg gdzie zginął 9.11.1942 r. Brak dokładniejszych informacji o losie tego więźnia.
Bibliografia: Zbiory J. Delowicza.

MOTYKA FRANCISZEK,
Więzień więzienia w Żorach, w KL Auschwitz nr 10902.
Urodzony 30.11.1905 r. w Kuźni Rybnickiej. Aresztowany został pod pretekstem wychowywania dzieci w duchu polskim, za wrogie usposobienie do Niemiec itp. Wpierw był przetrzymywany w więzieniu w Żorach, a następnie przekazany do KL Auschwitz i tam zarejestrowany w obozowej ewidencji dnia 1.03.1941 r. jako więzień nr 10902. Z braku konkretnego powodu aresztowania, zwolniony został z obozu 11.12.1941 r.
Bibliografia: I. Pająk "Mieszkańcy Śląska, Podbeskidzia, Zagłębia Dąbrowskiego w KL Auschwitz", Katowice 1998, s. 86; I. Libura "Z dziejów domowych powiatu - gawęda o ziemi rybnickiej", Opole 1984, s. 332; L. Musiolik "Rybniczanie słownik biograficzny", Rybnik 2000, s. 114.